به گزارش گروه فرهنگ و هنر مشرق، داستان جوایز ادبی در ایران همواره داستان پر آب چشمی بوده است. از جوایزی که قارچ‌گونه از دل ناشران و انجمن‌ها و حتی اشخاص دوست‌دار ادبیات در چند سال اخیر زاییده شده‌اند تا جوایزی که سالهای سال و با مشقت فراوان و حتی برگزاری به صورت خصوصی در یک دفتر به حیات خود ادامه داده‌اند. از برگزاری مراسم‌های اختتامیه در بزرگترین تالارهای شهر تهران تا سالن کوچک یک کافی‌شاپ در یکی از خیابان‌های فرعی مرکز شهر. از ناشرانی که اسپانسر برگزاری یک جایزه می‌شوند تا پول نفت که برای تجلیل از مقام ادبیات به کار جایزه ادبی نیز آمده است.
اما برگزاری جوایز ادبی در ایران به طور معمول چقدر هزینه‌بردار است؟ این سوالی است که این روزها و به دنبال مطرح شدن عدد و رقم برگزاری یکی از جوایز ادبی شناخته شده در کشور بار دیگر ذهن اهالی ادبیات را به خود روشن کرده است و موضوع اهدای جایزه ادبی را مورد توجه قرار داده است.
محمد رضا سرشار نویسنده و رئیس انجمن قلم ایران طی هفته‌های گذشته و در مراسم پایانی شانزدهمین دوره جایزه قلم زرین هزینه برگزاری این جایزه را در سال جاری ۹۰ میلیون تومان اعلام کرد و بیان داشت که انجمن قلم ایران برای برگزاری این جایزه از حمایت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و بنیادخاتم برخوردار بوده است.
سرشار البته بیان داشته که انجمن قلم ایران منبع درآمدی جز حق عضویت ندارد و این مبلغ نیز به اندازه‌ای است که تنها کفاف یک ماه حقوق کارمندان انجمن قلم را می‌دهد.
اما نگاهی به آنچه درباره این جایزه در سالهای اخیر بیان شده حاکی از آن است که این جایزه به برگزیدگان خود سالانه ۸ سکه و به شایستگان تقدیر خود نیز ۴ سکه بهار آزادی هدیه داده است که البته در سالهای اخیر این جایزه به صورت نقدی پرداخت شده است.
با نگاهی به برگزیدگان و شایستگاه تقدیر این دوره از این جایزه که شامل ۴ شایسته تقدیر و سه برگزیده می‌شود رقم این جایزه ۴۰ سکه بهار آزادی را شامل می‌شود که رقمی ریالی آن معادل تقریبی ۸۰ میلیون تومان را شامل می‌شود.
از سوی دیگر جایزه ادبی مهرگان به عنوان قدیمی‌ترین جایزه ادبی بخش خصوصی در ایران که هجده دوره سابقه ادبی دارد با رقمی معادل سالانه پنجاه میلیون تومان در دست برگزاری است.
علیرضا زرگر دبیر این جایزه در اینباره می‌گوید جوایز ادبی در ایران این روزها یا از سوی نهادهای عمومی در دست برگزاری است و یا در قالب موسسات خصولتی برپا می‌شود یا اینکه دولت آنها را برپا می‌کند. جوایز مستقل بخش خصوصی را هم باید به این مجموعه اضافه کرد که تعدادشان بسیار اندک است و البته مهرگان با افتخار در زمره آنهاست.
وی در خصوص هزینه‌های برگزاری این جایزه ادبی می‌گوید: جایزه ما برای نفر برگزیده در سال ۷۷ یک میلیون تومان بود و امسال نیز همین رقم اهدا شد. در کنار این مساله؛ یعنی مبلغ هفت هشت میلیون تومانی که مبلغ نقدی جایزه مهرگان را شکل می‌دهد هزینه‌های دیگری از جمله حق‌المشاوره داوری‌ها، پاداش برخی عوامل اجرایی، هزینه سالن و تهیه هدایای غیر نقدی و نیز هزینه‌های دبیرخانه دائمی جایزه در سال که تنها دو کارمند دارد را نیز باید به این رقم اضافه کنیم که در مجموع امسال چیزی در حدود ۵۰ میلیون تومان را در بر می‌گیرد.
زرگر به این مساله نیز تاکید می‌کند که هزینه برگزاری این جایزه جز چند سال ابتدایی آن که حامی مالی داشت، از سوی شخص وی و نهاد جایزه مهرگان تامین می‌شود. از سوی دیگر این هزینه‌ها هر ساله ۳۰درصد بیشتر می‌شود.
زرگر تاکید می‌کند مهرگان ادب در سالهای برگزاری خود به دنبال افزودن اعتبار به ادبیات بوده است و نه مبلغ جایزه.
آیت دولتشاه بنیانگذار جایزه ادبی هفت اقلیم که در هفت سال گذشته یکی از جوایز ثابت ادبی بخش خصوصی در ایران بوده است نیز در گفتگو با مهر درباره حدود هزینه‌های سالانه برگزاری این جایزه از رقم ده میلیون تومان یاد می‌کند.
وی در این زمینه می‌گوید: بخشی از این هزینه‌ها که مربوط به امور دبیرخانه جایزه ادبی است و موضوع خرید کتاب و ارسال آن برای داوران و موضوعاتی از این دست را شامل می‌شود، من سالانه خودم و به صورت شخصی تامین می‌کنم و باقی موضوعات که شامل تقدیر از برگزیدگان می‌شود را با حمایت اسپانسر تامین می‌کنیم که همگی افراد حقیقی به شمار می‌روند
به گفته دولتشاه هزینه‌های برگزاری این جایزه در هفت سال گذشته به طور متوسط سالانه ۱۰ درصد افزوده شده است.
اما جایزه ادبی جلال آل احمد که عنوان گرانترین جایزه ادبی ایران را با خود به همراه دارد نیز هر ساله برای برگزاری رقم میانگین ۴۰۰ میلیون تومان هزینه بر می‌دارد.
مهدی قزلی مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان در این زمینه گفت: جایزه جلال طبق آئین‌نامه برای برگزیدگان ۳۰ سکه و برای شایستگان تقدیر ۱۰ سکه جایزه اهدا می‌کند اما در کنار این موضوع مساله تقدیر از برخی افراد در مراسم پایانی و نیز برگزاری دوره‌های ادبی از جمله آل جلال در حاشیه مراسم اختتامیه جایزه و نیز داوری و برگزاری بخش‌های ویژه را نیز باید برای هزینه‌های برگزاری این جایزه لحاظ کرد.
قزلی ادامه می‌دهد: در جایزه جلال در مدتی که من در بنیاد عهده دار برگزاری‌اش بوده‌ام سعی کرده‌ایم که با وجود تورم متغییر در کشور، هزینه‌ها دستخوش تغییر نشود و بنای ما بر صرفه جویی بوده است. به همین خاطر هزینه برگزاری ما در این سالها تقریبا ثابت بوده است.
به گفته قزلی برای برگزاری این جایزه برخی از آثار مورد نیاز داوران تهیه می‌شوند و برخی نیز به صورت هدیه در اختیار دبیرخانه قرار می‌گیرد. همچنین حدود دوازده نیروی انسانی درگیر در اجرای این جایزه نیز به دلیل فعالیت فوق برنامه و سنگین کاری خود نیز پاداشی دریافت می‌کند. این در حالی است که بنیاد در سالهای اخیر با وجود اضافه شدن ماموریهای اجرایی خود افزایش نیروی انسانی نداشته است.
