به گزارش مشرق، سیستان و بلوچستان در کنار دست و پنجه نرم کردن با قهر طبیعت از جمله خشکسالی و طوفان، ظرفیت‌های بالقوه‌ای دارد که اگر آنطور که باید به آنها توجه شود خود منشأ رونق اقتصادی برای مردم منطقه است.
آب و هوای گرم این منطقه در کنار رنج‌هایی که برای مردم به وجود می‌آورد باعث رویش برخی از گیاهان و گونه‌های جنگی نادر بسیار مثمر ثمر است.
در همین گرمای نزدیک به 50 درجه در شهرستان نیکشهر، گونه جنگلی رشد و نمو دارد که در کشور بی‌نظیر و در دنیا موارد آن نادر است، یکی از خاصیت‌های آن داشتن قابلیت تولید نفت است.
این گونه گیاهی و جنگلی «افوربیا تیروکالی» نام داشته و از خانواده افوربیاسه است که از نمونه درختان همیشه سبزی است، تا سال 94 هیچ فرد و ارگانی آن درخت و نام واقعی آن را نمی‌دانست و مردم محلی نیز به این درخت، درخت «مداد» می‌گفتند چون ساقه‌های آن مدادی شکل است.
به گفته مدیر اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نیکشهر، افوربیا تیروکالی یا درخت مداد به شکل کاکتوس ولی بدون خار است که ارتفاع آن معمولا به سه تا پنج متر می‌رسد، تکثیر آن بسیار راحت و از طریق قلمه‌زدن صورت میگیرد، در آفریقا بیشترین میزان گسترش را دارد.
رند بلوچ افزود: از این درخت برای دفع آفات و حشرات و حصاری برای جلوگیری از ورود حیوانات به مزارع کشاورزی استفاده شده که نقش بسزایی در جلوگیری از قطع سایر درختان داشته است.
این گیاه در حال حاضر در منطقه نکهچ و روستای هیچان وجود دارد که به دلیل سمی بودن شیره آن هیچ حیوان و حشرهای به آن نزدیک نخواهد شد.
سالانه تعداد زیادی از درختان شورگز و چگرد برای استفاده در حصارهای باغات و اراضی کشاورزی قطع می‌شود که احیا و تکثیر این درخت و توزیع آن بین کشاورزان می‌تواند ناجی درختان شورگز و چگرد تلقی شود.
این درخت به دلیل نیاز پایین آب علاوه بر ساخت حصار زنده می‌تواند به عنوان یک کود غنی و آفت‌کش مورد استفاده کشاورزان قرار گیرد. اگرچه تماس بدن با شیره این درخت باعث سوزش شدید پوست شده و تماس آن با چشم ممکن است باعث کوری موقت شود اما از این درخت برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود.
مدیر وقت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نیکشهر در آن زمان در مورد خاصیت‌های این گونه جنگلی اظهار کرد: در کشورهای مختلف از این درخت برای تولید چسب و لاستیک استفاده می‌شود و به گفته ملوین کالوین از شیمیدانان معروف آمریکایی، این گیاه به دلیل تولید هیدروکربن لاتکس قابلیت تبدیل به بنزین را دارد و او پیشنهاد بهره‌برداری از این گیاه را برای تولید نفت داده و تخمین زده که 10 تا 50 بشکه نفت در هر هکتار از این گیاه به دست آید.
سیدرضا صمیمی تصریح کرد: به دلیل ارزش بالای این گیاه اداره منابع طبیعی شهرستان نیکشهر در نظر دارد که این گیاه را تکثیر و در بین مردم توزیع کند تا مردم این شهرستان در آینده از برکات این گونه گیاهی برخوردار شوند.
هیچ تحقیق و پژوهشی بر روی درخت مداد انجام نشده است
اکثر کسانی که این خبر را خوانده بودند این گمان را داشتند که به زودی تیمی و هیأتی کارشناسی از مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی به آنجا مراجعه کرده و تحقیقات بیشتری در این زمینه خواهند داشت.
امروز پس از حدود سه سال از انتشار این خبر به سراغ مدیر منابع طبیعی نیکشهر رفتیم که وی اعلام کرد تاکنون هیچ شخص یا ارگانی برای تحقیق بر روی این گونه جنگی به مجموعه ما مراجعه نکرده است.
به گفته کارشناسان آن همه هیاهو که این درخت حتی «نفت» تولید می‌کند در حد حرف و خبر و گزارش رسانه‌ها باقی ماند و مسؤولان امر از این درخت با این خاصیت‌های مهم آنطور که باید استقبال نکردند.
مسؤول امور جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیز داری سیستان و بلوچستان در این زمینه اظهار کرد: از زمانی که اعلام شده این درخت این خاصیت‌ها را دارد، هیچ اقدام تحقیقاتی بر روی آن انجام نشده است.
کفاش می‌گوید: همکاران ما این درخت را یافته و خاصیت‌های آن را احصا کردند اما اینکه مورد بهره‌برداری قرار گرفته باشد، خیر این کار انجام نشده است.
وی گفت: از شرکت‌ها و صنایعی که در این زمینه سود و نفع دارند از جمله وزارت نفت انتظار می‌رفت کارهای تحقیقاتی را انجام دهد اما تاکنون هیچ درخواستی از هیچ ارگانی نداشته‌ایم.
وی ادامه داد: این درخت مدادی شکل در استان ما به طور طبیعی در منطقه نیکشهر قابلیت توسعه دارد، به عنوان اداره کل منابع طبیعی، زمین و امکانات را در اختیار هر فرد و یا ارگان متخصص که کار تحقیقاتی انجام دهد، قرار می دهیم تا برای گسترش و انجام تحقیقات بر روی آن اقدامات لازم را انجام دهد، باید حتما به این نکته توجه داشت که برداشت و بهره‌برداری از منابع طبیعی حتما باید با موافقت این اداره کل باشد.
با گذشت یک سال هنوز نتیجه‌ای اعلام نشده است
عضو هیأت علمی گروه جنگل و مرتع مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بلوچستان نیز می‌گوید: چند نمونه از شاخه‌های این درخت را به حدودا یک سال قبل برای موسسه تحقیقات و جنگل‌ها در تهران ارسال کردیم اما هنوز نتیجه و پاسخ را اطلاع نداده‌اند.
درودی افزود: این گونه جنگلی به سرمای زمستانه حساس است و فقط در نقاط گرم به ویژه شهرستان نیکشهر که سرمای زمستانه ندارد رشد می‌کند.
افوربیا در طب سنتی در بسیاری از کشورها از جمله برزیل، هند، اندونزی، مالزی در درمان سرطان، تومورها و زگیل‌ها استفاده می‌شود، همچنین برای آسم، سرفه، درد گوش، درد اعصاب، روماتیسم، دندان درد و زگیل در هند استفاده می‌شود.
در سیستان و بلوچستان گونه‌های گیاهی و جنگلی متنوع و منحصربفردی مانند همین درخت مداد و یا گز روغن وجود دارد که می‌توان گفت در کل کشور بی‌نظیر است.
۱۱:۱۱ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۲
