گروه فرهنگ و هنر مشرق - چندی است که خرید بلیت فیلم توسط مخاطبان آن هم به شکل آنلاین به بحث مهم سینما تبدیل شده زیرا نحوه پرداخت سهم پخش کنندگان و صاحبان آثار از فروش آنلاین با برخی سوالات روبه رو است.
در حال حاضر با خرید آنلاین بلیت سینما، این پول به صورت مستقیم به حساب سینماداران واریز می شود و بعد از وقفه ای بین پخش کنندگان و تهیه کنندگان تقسیم می شود. این وقفه گاهی حدود ۵ و ۶ ماه بعد از اکران طول می کشد و همین موضوع محل بحث و مناقشه بین سینماداران و سینماگران می شود و به گفته برخی از سینماگران، وقتی اعتراضی صورت می گیرد سینماداران سانس های آثار را کم می کنند و یا حتی فیلم ها را اکران نمی کنند.
این موضوع نشان می دهد که روند پرداخت ها نیاز به بازبینی و ارایه یک قانون جدید دارد؛ مساله ای که به گفته فیلمسازان بارها در جلسات شورایعالی تهیه کنندگان مورد بررسی قرار گرفته اما هنوز راهکاری برای آن ارایه نشده است. عده ای از سینماگران معتقدند بهبود این روند کار پیچیده ای نیست ولی اراده ای برای تغییر این روند وجود ندارد.
درباره همین موضوع با ابراهیم عامریان، سعید خانی، امیر پروین حسینی و حبیب اسماعیلی از تهیه کنندگان و پخش کنندگان سینما به گفتگو نشستیم و آنها درباره نواقص روند پرداخت سهم افراد از فروش آنلاین بلیت سینما سخن گفتند.
ابراهیم عامریان که در حال حاضر فیلم سینمایی «تگزاس» به کارگردانی مسعود اطیابی را روی پرده دارد گفت: من در خارج از کشور هم فعالیت داشتم و ساز و کار سینماهای آنجا را می دانم. در کشورهای خارجی هم سایتی مانند سینماتیکت وجود دارد ولی آنجا باید یک حساب جاری از سینمادار، تهیه کننده و پخش کننده ثبت شده باشد بنابراین وقتی فیلمی اکران می شود، بلافاصله پول بلیت آن بین این افراد تقسیم می شود.
وی افزود: فرمول پخش فیلم در ایران مشخص است به این نحو که ۱۰ درصد از عواید فروش فیلم به پخش کننده، ۵۰ درصد به سینمادار و چیزی حدود ۴۰ درصد هم به صاحب فیلم تعلق می گیرد بنابراین وقتی این افراد در سینماتیکت شماره حساب داشته باشند هنگام فروش بلیت همان لحظه پول به حساب افراد واریز می شود.
این تهیه کننده با تاکید بر اینکه ایران هم باید به نظام جهان برسد، گفت: اگر پرداخت همزمان اتفاق نمی افتد حداقل ۲۴ ساعت بعد باید این پول به حساب افراد ریخته شود. این روند ساده و قابل اجراست و اگر روند فعلی متوقف شود جلوی سوءاستفاده هم گرفته می شود.
وی با ابراز تاسف از ایجاد برخی حاشیه ها توضیح داد: اگر ما حرفی بزنیم و اعتراضی کنیم برخی سینماداران ناراحت می شوند و سریع سانس فیلم ها را کم می کنند این در حالی است که حق صاحبان فیلم است که به صورت آنی پول خود را دریافت کنند اما برخی از دوستان در این میان ذینفع هستند و کاری برای بهبود این روند صورت نمی گیرد.
عامریان در پایان عنوان کرد: من نمی دانم که در این جریان آیا فقط سینمادار سود می برد یا دیگران هم نفع می برند اما در همین شرایط من سینماهایی را می شناسم که طبق قرارداد سهم صاحبان آثار را به سرعت پرداخت می کنند. متاسفانه یک سری از سینمادارها از این قضیه سوءاستفاده می کنند و یک سری پخش ها هم در این قضیه مقصر هستند و آنها هم مقداری پول ها را نگه می دارند.
سعید خانی تهیه کننده فیلم سینمایی «لونه زنبور» و مدیر شرکت پخش «خانه فیلم» هم با بیان اینکه رفع این مشکل نیازمند تشکیل یک کمیته برای پیگری مطالبات صاحبان فیلم است، اظهار کرد: از ابتدا یک روند اشتباه برای دریافت پول بلیت ها و اختصاص سهم هر یک از افراد حاکم بوده و تا حالا هم این روند ادامه پیدا کرده است بنابراین باید ببینیم چه کسی این قانون را گذاشته و در حال حاضر چه کسانی از این امر سود می برند.
وی با انتقاد از اینکه سینماداران خیلی دیر با صاحبان فیلم ها و پخش کنندگان تسویه حساب می کنند، گفت: برای مثال سینما اریکه ایرانیان با وجود گذشت ۲ ماه از اکران فیلم ما، هنوز پول را نداده است و حتی جوابگو هم نیست. البته بخشی از این موضوع ناشی از ضعف پخش کنندگان و کانون پخش کنندگان سینمای ایران و شورای صنفی نمایش است و باید به فکر چاره و راهکاری بود تا دیگر این اتفاق رخ ندهد. قانونی لازم است که سینماداران بر مبنای آن موظف شوند به محض اینکه پول را درجریان خرید بلیت به صورت آنلاین از مردم می گیرند با دفاتر پخش نیز تسویه کنند.
این تهیه کننده افزود: به یاد دارم در شورایعالی تهیه کنندگان بحثی درباره این موضوع بود که مکانیزمی طراحی شود تا بر مبنای آن همانطور که مخاطبان بلیت می خرند، سهم تهیه کنندگان و پخش کنندگان به صورت آنلاین به حسابشان واریز شود. این بهترین حالت ممکن بود که متاسفانه رسیدن به آن شدنی نشد ولی در شرایط فعلی از سینماداران انتظار می رود زمان تسویه حساب با صاحبان آثار را به حداقل برسانند.
به گفته وی، سینماداران باید مکلف شوند که بعد از پایان اکران، پول ها را تسویه کرده باشند نه اینکه تسویه فروش بلیت به ماه ها بعد از اکران موکول شود.
خانی با بیان اینکه در روند فعلی سینماداران سود زیادی می برند زیرا پول صاحبان فیلم در حساب آنها می ماند، مطرح کرد: البته سینماهایی مثل کورش، مگامال و عصر جدید حتی مبلغی را علی الحساب می دهند اما چند سینما هستند که بدحساب هستند و سهم افراد را دیر می دهند. حتی گاهی وقتی سینماهای جدید راه اندازی می شود، مدیران این سینماها این روش را از آنها یاد می گیرند بنابراین امیدوارم کانوش پخش کنندگان برای رفع این مشکل نقش خود را درست ایفا کند.
وی ادامه داد: بخشی از این موضوع ناشی از محافظه کاری دفاتر پخش است چراکه اگر مدیران دفاتر پخش این مسایل را مطرح کنند این روند بهبود پیدا می کند. البته ممکن است برخی از سینماداران بعد از مطرح کردن این صحبت ها، سانس های فیلم ها را کم کنند و یا دیگر فیلم را اکران نکنند اما به نظرم اشکالی ندارد زیرا باید جلوی این موضوع را گرفت. باید جلوی هرکسی که قانون را رعایت نمی کند، گرفت. این روند به قدری مخدوش است که گاهی می بینیم سینمادار یک چک ۶ ماهه به صاحبان فیلم داده است.
مدیر شرکت پخش خانه فیلم با اشاره به اینکه برخی از پخش کنندگان بسیار محافظه کار هستند و نسبت به این روند انتقاد نمی کنند، عنوان کرد: خوشبختانه نسل جدید افرادی که به صنف پخش کنندگان آمده اند محافظه کاری نسل قبل را ندارند و حتی اگر سینماهایی همچون اریکه ایرانیان و ساحل اندیشه جلوی اکران فیلم آنها را بگیرند، در همتشان خلل ایجاد نمی شود و می دانند که باید جلوی این حرکت غیرقانونی گرفته شود، با این وجود به نظرم باید تهیه کنندگان هم پیگیر مطالبات خود باشند.
خانی در پایان توضیح داد: ایده آل این است که در همان لحظه ای که افراد بلیت سینما خریداری می کنند پول صاحبان آثار هم واریز شود ولی در حال حاضر بروکراسی زیادی وجود دارد. راهکار من این است که کانون پخش کنندگان کمیته ای تشکیل دهد که این کمیته پیگیر مطالبات افراد باشد. بحث دیگری هم وجود دارد که در حال حاضر عرضه و تقاضا یکسان نیست و تعداد فیلم ها بیشتر از سینماها است بنابراین سینماها به راحتی بدهکار افراد می شوند چرا که ما به عنوان پخش کنندگان باید مدت ها پشت در سینما صف ببندیم تا قرارداد ببندیم و در چنین شرایطی طبیعی است که سینماداران چنین تصمیماتی بگیرند. اگر عرضه و تقاضا یکی باشد این مشکل حل می شود ولی در حال حاضر باید کمیته ای که اشاره کردم تشکیل شود تا افراد را مکلف کند که حداقل ظرف ۲ هفته پس از اکران با پخش کنندگان و صاحبان فیلم تسویه حساب کنند.
امیر پروین حسینی که به تازگی فیلم سینمایی «خجالت نکش» به کارگردانی رضا مقصودی و تهیه کنندگی او روی پرده رفته بود نیز ضمن بیان این که سیستم خرید بلیت ها قدیمی است و هیچ اراده ای برای تغییر و به روز رسانی این سیستم وجود ندارد، اظهار کرد: با وجود اینکه امکان مدرن شدن و تغییر سیستم قدیمی فراهم شده اما این به روزرسانی اجرا نشده است. شاید پیش از این چرخه اقتصادی مهم نبود و بسیاری از آثار با بودجه دولتی ساخته می شد و افراد به دنبال برگشت سرمایه نبودند اما در حال حاضر بخش خصوصی فعال تر است و نگران سرمایه هایمان هستیم. همچنین چند سالی است که برخی از تهیه کنندگان در کنار دریافت بودجه های دولتی، کار اقتصادی می کنند از همین رو یک حالت «یک بام و دو هوا» ایجاد شده است به این صورت که همچنان عده ای به دنبال گرفتن پول دولت هستند تا رونق کار خود را حفظ کنند.
وی افزود: هیچگاه اراده ای وجود نداشته که این سیستم قدیمی تغییر کند و سهم تهیه کننده و سرمایه گذار که بعضا ۲ سال قبل از اکران برای ساخت فیلم سرمایه گذاری کرده اند، داده شود. حتی گاهی اوقات پیش می آید که سینماداران با وجود گذشت ۵ و ۶ ماه از اکران پول فروش فیلم را نداده اند.
پروین حسینی اظهار کرد: در حال حاضر بالای ۹۰ درصد فروش سینماها از طریق سیستم نرم افزاری صورت می گیرد یعنی خرید بلیت چه به صورت مراجعه حضوری چه خرید آنلاین در نرم افزاری ثبت می شود که می توان آن را در سینماتیکت دید. من می دانم که از نظر اجرایی کار خاصی نیست که همان نرم افزار با کمک سیستم بانکی بلافاصله این پول را بین سینمادار و صاحبان فیلم تقسیم کند. نیازی به فکر و راهکار هم نیست و فقط باید آن سیستم برای تقسیم پول فعال شود.
وی در پایان گفت: وقتی نظمی وجود نداشته باشد هرکسی که زورش بیشتر باشد منفعت بیشتری می برد در حالی که اگر عدالت باشد هرکسی به حق خود می رسد. باز هم تاکید می کنم که تقسیم پول به صورت آنی بین سینمادار، صاحبان فیلم و پخش کنندگان کار پیچیده ای نیست ولی اراده ای برای تحقق آن وجود ندارد.
حبیب اسماعیلی تهیه کننده و مدیر شرکت پخش رسانه فیلمسازان دیگر فردی است که با او درباره این موضوع گفتگو کرده ایم و او هم سیستم تقسیم فعلی پول بین افراد را قدیمی می داند و متعقد است که این سیستم باید بازبینی و به روز شود.
وی با اشاره به اینکه از قدیم الایام وقتی بلیتی خریداری می شد این پول مستقیما توسط سینمادار دریافت می شد، توضیح داد: سینمادار طبق قراردادی که دارد هنگاهی که فیلم از اکران برداشته می شود، این پول را به صاحبان فیلم می دهد ولی حالا که همه چیز نرم افزاری و به روز شده باید راهکاری ایجاد شود که پول فروش بلیت همزمان بین ذینفعان تقسیم شود نه اینکه مدت ها در حساب یکی از آنها بماند.
وی افزود: طبق اطلاعات من، دوستان سازمان سینمایی و شورایعالی تهیه کنندگان درصدد این هستند که طرحی ایجاد کنند تا بر اساس آن همانند کشورهای دیگر دنیا بعد از خرید بلیت سهم صاحبان فیلم به حساب آنها واریز شود. البته باید سیستم بانکی متناسب با این کار هم وجود باشد و اطلاع دارم که یکی، دو بانک اعلام آمادگی کرده اند که وقتی بلیتی خریداری می شود شماره حساب افراد تفکیک و سهم صاحبان فیلم به آنها داده شود زیرا به هر حال سهمی از این روند به سینمادار، سهمی به پخش کننده و سهمی به تهیه کنندگان تعلق می گیرد.
تهیه کننده «خرگیوش» اظهار کرد: در حال حاضر این انتقاد به سینماداران و یا پخش کنندگان وارد است که سهم تهیه کنندگان را نمی دهند که اگر این سیستم تعریف شود دیگر چنین بحث هایی هم مطرح نمی شود.
وی افزود: برخی از سینماها حتی به صورت علی الحساب پولی را به صاحبان فیلم ها می دهند ولی برخی از سینماها بدحساب هستند. نکته دیگری که وجود دارد این است که در چنین شرایطی که ارزش پول روز به روز کاهش پیدا می کند، بهتر است این پول زودتر به حساب افراد ریخته شود.
به گفته وی، دولت باید برای مذاکره با بانک ها پیش قدم شود تا هر چه سریعتر این سیستم پرابهام جای خود را به یک سیستم شفاف بدهد.
اسماعیلی با بیان اینکه برخی از سینماها حتی بعد از پایان اکران فیلم ها هم پول فروش را پرداخت نمی کنند، مطرح کرد: در روزگاری که ارزش پول روز به روز کمتر می شود چرا پول صاحب فیلم در دستش نباشد؟
مدیر شرکت پخش رسانه فیلمسازان عنوان کرد: من در چند جلسه ای که دوستان آیین نامه اکران را بررسی می کردند حضور داشتم و دیدم که درباره این مساله صحبت می کنند تا این مشکل حل شود اما باید در نظر بگیریم که بخشی از این موضوع به قوانین دولتی برمی گردد.
وی گفت: در قراردادهای بین پخش کنندگان و سینماداران نوشته می شود که یک ماه بعد از اکران سهم فروش افراد پرداخت شود که همین امر باعث می شود برخی از سینماداران پول را نزد خود نگه دارند و حتی رفتار آنها به باقی سینماها هم سرایت کند در حالی که این موضوع بدنامی افراد را به دنبال دارد. جریانی که در این میان پیش می آید این است که گاهی افراد وارد بحث فردی می شوند و این بحث آنها در فضاهای مجازی پخش می شود که خوب نیست.
اسماعیلی در پایان بیان کرد: در چنین شرایط اقتصادی که افراد می توانند پولشان را جاهای پربازده صرف کنند ما کار فرهنگی می کنیم پس باید قوانین و سیستم از ما حمایت کند. ما گاهی سال ها سرمایه خود را راکد می گذاریم تا روزی پولمان برگردد که گاهی هم برنمی گردد برای مثال بعد از عید فیلم هایی روی پرده آمد که حتی ۱۰۰ میلیون تومان هم فروش نداشتند این نشان می دهد که برخی ضرر کرده اند. باید راهکاری از سوی دولت و نه فرد برای این موضوع ارایه شود چون ما خانواده کوچکی هستیم که باید این مشکلات را بین خودمان حل کنیم تا هرکسی به سهم خود دست پیدا کند.
