وزیر نیرو با اشاره به اینکه صادرات آب از طریق محصولات آب‌بر همانند این است که در این شرایط کم‌آبی کشور شاید مستقیم آب لوله صادر نکنیم ولی به صورت غیرمستقیم آب صادر می‌شود، می‌افزاید: باید در این خصوص برنامه‌هایی تدوین و اجرا شود.

بیشتر بخوانید:

افزایش قیمت آب پرمصرف‌ها ۱.۴ برابر تعرفه

وی تأکید می‌کند: امیدواریم با اطلاع‌رسانی، افزایش سطح آگاهی و نقش موثر رسانه‌ها به سمت اصلاح برویم.

بحران آب، صنعت فولاد و دستکاری اسناد بالادستی

چندین سال است که در فلات مرکزی ایران از یک سو از خشکسالی می‌نالند و در سویی دیگر صنایع آب بر توسعه پیدا کرده‌اند. کارخانجات فولاد و صنایع وابسته به آن یکی از صنایع آب بر در جهان هستند که تولید آن در چند دهه اخیر در فلات مرکزی افزایش یافته است.

درحد فاصل سال‌های دهه 90 میلادی تا  سال  2015  میلادی تولید فولاد در جهان از 800 میلیون تن  به 1600 میلیون تن  یعنی  دو برابر افزایش یافته است، در حالی که  در همین مدت  تولید فولاد  در ایران از 2  میلیون تن به 16 میلیون تن یعنی 8 برابر رشد داشته  است.

حبیب الله بیطرف یکی از عوامل اصلی انتقال آب از سرچشمه رودهای خوزستان به فلات مرکزی است. وی با روی کار آمدن دولت هاشمی رفسنجانی به عنوان وزیر نیرو مشغول به کار شد و در سال‌های ۷۳ تا ۷۶ عهده دار اجرای طرح‌های سد و نیروگاه کارون 3 و 4 شد.

وی پس از انتخاب همشهری‌اش به عنوان رئیس دولت اصلاحات به عنوان وزیر نیرو به مجلس معرفی شد و توانست برای ۸ سال از مجالس پنجم و ششم که اکثریت اصلاح طلب و کارگزار آن را تشکیل داده بودند، رأی اعتماد بگیرد.

حبیب الله بیطرف ۲۸ اسفندماه ۹۱ در مصاحبه با روزنامه آفتاب یزد با افتخار می‌گوید: که چگونه با کمک علی اکبر اولیاء، طرح آمایش سرزمینی استان یزد را که در آن، فقط بر ظرفیت جهانگردی و صنایع دستی برای این استان تأکید شده بود، تغییر داده و با تحمیل هزینه‌های گزاف اجتماعی و مادی بر کشور و ویران کردن خوزستان، چهارمحال بختیاری و لرستان، آب سرچشمه کارون و خراسان و دز را به یزد منتقل می‌کند تا امکان ایجاد صنایع و کارخانه‌های پرمصرفی همچون فولاد و سرامیک‌سازی در یزد فراهم شود.

وی اذعان می‌کند که به محض در دست گرفتن سکان وزارت نیرو در سال 76 و در دولت اصلاحات موضوع انتقال آب از سرشاخه رودهای خوزستان را به عنوان یک دغدغه شخصی دنبال کردم. در واقع مأموریت اصلی آقای بیطرف در وزارت نیرو، همان انتقال آب به یزد بود که با حمایت همه جانبه رئیس دولت اصلاحات و محمدرضا عارف (معاون اول دولت اصلاحات) و یزدی‌های دیگر کابینه این طرح به سرانجام رسید.

طرحی که مخالفت‌های فراوان مردم خوزستان و چهارمحال و بختیاری برای توقف آن راه به جایی نبرد، اما همچون آتشی در زیر خاکستر سرانجام در اسفند ماه ۹۱ بخشی از نمود اجتماعی خود را نشان داد و سبب اعتراض گسترده مردم اصفهان و انهدام خط لوله انتقال آب به یزد شد.

فولاد در ایران

هرچند تولید فولاد در ایران در سال 97 به بیش از 21 میلیون تن رسیده اما در سند چشم انداز افق 1404  توسعه صنایع فولاد به 55 میلیون تن  مورد تاکید قرار گرفته است، تحقق این موضوع تا 7 سال دیگر کمی دور از ذهن می‌رسد اما گام‌های زیادی در این مسیر برداشته شده اما یکی از بزرگ‌ترین موانع در این موضوع تأمین آب این صنایع است.

بزرگ‌ترین مناقشه در تولید فولاد مسئله تأمین آب صنایع فولادی است و بزرگ‌ترین مناقشه آبی کشور بین استان‌های اصفهان، یزد و کرمان از یک طرف و خوزستان و چهارمحال و بختیاری از طرفی دیگر است.

با توجه به نیاز صنایع فولاد به آب نخستین مسئله در این موضوع پرچالش جانمایی این صنایع است، موضوعی که با دستکاری اسناد بالادستی نظام کشور را دچار چالش جدی در مسئله آب کرده است. استان‌های فلات مرکزی هرچند این روزها معتقدند که آبی برای شرب ندارند اما آمارها نشان می‌دهد که آنها در صورت اصلاح الگوی مصرف آب مازاد برای کشاورزی و صنعت هم خواهند داشت اما آنها با اصرار بر اجرای پروژه‌های انتقال آب از کارون به اصفهان، یزد و کرمان به دنبال توسعه صنایع و کشاورزی خود هستند.

نگاهی به آمارهای موجود نزد انجمن ملی فولاد ایران نشان می‌دهد که 34 شرکت فولادی از استان‌های اصفهان، یزد و کرمان عضو این انجمن هستند که تاریخ تأسیس بخش اعظمی از آنها بین سال 69 تا 96 است. حال ظرفیت اسمی این شرکت‌ها هم قابل توجه است که در صورت بهره برداری کامل، تولید صنایع فولاد و وابسته به آن به 58 میلیون و 58 هزار تن می‌رسد.

با یک دست نمی‌شود دو تا هندوانه برداشت

در روزهایی که کشور در مقابل جنگ با ارتش بعث بود و رزمندگان به دنبال راهی برای آزادسازی خرمشهر بودند، وزارت نیرو طرح انتقال آب از سرشاخه های کارون را به‌عنوان راهکاری بلند مدت برای مسئله آب استان یزد قابل بررسی دانست.

پس از این بود که در سال 62 سمینار ملی بررسی مسائل آب استان یزد برگزار شد و آیت الله خاتمی نماینده امام در استان یزد، وزیر وقت ارشاد، حبیب الله بیطرف استاندار وقت یزد و رضا اردکانیان در نامه‌هایی به نخست وزیر بر تخصیص اعتبارات به این پروژه تاکید و پیگیری‌های لازم را انجام دادند.

در سال 1367 دریافت کمک های مردمی برای هزینه خط انتقال آغاز و شرکت کوثر نیز در این راستا تاسیس شد. و شرکت مهاب قدس مطالعات اجرای این خط را برعهده گرفت. در سال 1368 نیز جمعی از مسؤولان استان یزد با آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت دیدار کردند و خواستار توجه جدی دولت به مسئله آب استان یزد شدند.

در همین سال، استاندار اصفهان در نامه‌ای به رئیس جمهور با تاکید بر تشنه بودن دشت‌های اصفهان خواستار انتقال آب از سرشاخه‌های کارون شده بود. وی همچنین بر انتقال آب به استان یزد به‌منظور مبارزه با تخلیه نفوس و مبارزه با کویرزایی و امنیت در کویر تاکید کرده بود!

در بهمن ماه 1368 با حضور وزیر وقت نیرو، مسؤولان استان یزد و اصفهان انتقال 2.5 مترمکعب آب در ثانیه (78 میلیون مترمکعب در سال) تا سقف 3 مترمکعب در ثانیه مورد توافق قرار گرفت و بر انتقال آب از چشمه لنگان به زاینده رود نیز تاکید شد.

پس از پیگیری‌های مستمر از سوی مسؤولان استانی و کشوری سرانجام فاز نخست انتقال آب از زاینده رود به شهر یزد در اسفندماه 1378 توسط رئیس جمهور وقت به بهره برداری رسید.

اما نقش اردکانیان در این پروژه‌ها بر اهمیت مواضع امروز او می‌افزاید چرا که در آن مقطع او مسؤول مطالعات طرح انتقال آب بود، طرحی که تا امروز سبب به‌وجود آمدن بحران‌های بهداشتی و زیست محیطی در کشور شده است.

انتقاد از کشت هندوانه بیش از حد نیاز کشور و ممنوعیت کشت برنج در استان‌های کشور به غیر از مازندران و گیلان تصمیمات مقطعی خوبی برای اصلاح الگوی مصرف آب در کشور است اما وزیر نیرو باید بداند که در آن واحد نمی‌توان دو کار متضاد را با هم انجام داد چرا که هیچ‌کدام از آنها به سرانجام نمی‌رسد.

وزیر نیرو: برکت معنوی انتقال آب برای من و فرزندانم کافی است

وزیر نیرو پنجم مرداد امسال در سفر به یزد گفته بود: در این دوره مدیریت وزارت نیرو برنامه انتقال دراز مدت آب به یزد تدوین و در دستور کار دولت قرار خواهد گرفت. همین امسال جمع بندی‌های وزارت نیرو در بخش آب و بحث انتقال آب به استان یزد تکمیل و به استان ابلاغ می‌شود.

اردکانیان با بیان این‌که بررسی و پیگیری بحث آب استان یزد جزو اولین احکامی است که در پرونده پرسنلی من وجود دارد، خاطرنشان کرد: برکت معنوی تأمین آب استان یزد برای تمام عمر کاری من و فرزندانم کافی است.

وی با اشاره به این که طرح‌های بلند مدتی که امروز مطرح است و همه اصرار دارند که سریع تر انجام شوند، از روزهای اول هم مطرح بوده است، گفت: من هنوز هم دنبال برنامه و اهداف خود در مورد تأمین آب به استان یزد هستم. مسئله تأمین آب استان یزد مستلزم تحقق یک سری پایبندی‌های پیش نیاز فرهنگی و اخلاقی است و به حمدلله در استان یزد سطح بسیار بالایی از پایبندی اخلاقی و فرهنگی وجود دارد.

به تعبیر آیت الله محسن حیدری، عضو مجلس خبرگان رهبری برخی از مسؤولان کشوری، نگاهی منطقه‌ای دارند که این موضوع سبب گرفتن تصمیمات اشتباه می‌شود، اینکه دولت با همکاری وزارت نیرو و سازمان حفاظت از محیط زیست سالانه بیش از یک میلیارد مترمکعب آب از خوزستان به منظور رونق صنایع فلات مرکزی منتقل کنند مصداق نگاه بخشی نگری است که برای جلوگیری از خسارت به کشور باید جلوی آن گرفته شود.