«یان هننام» بانکدار سابق بانک سرمایه‌گذاری (JPMorgan Chase) که برای دهه‌ها در واحد نیروهای ویژه ارتش احتیاطی انگلیس خدمت کرده است، روز جمعه قراردادی را برای استخراج معادن طلا و نقره شمال افغانستان در واشنگتن امضا کرد. 

هننام که به‌دلیل نقش وی در بستن قراردهای استخراج معدن غول‌هایی مانند (BHP Billiton Ltd) و (Xstrata PLC) لقب پادشاه معادن را در انگلیس برای خود دست و پا کرده، از اولین افرادی است که در دولت ترامپ موفق به بستن چنین قراردادی شده است. 

وی در گفتگو با وال‌ استریت ژورنال در این رابطه گفت: علاقه دولت ترامپ به معادن افغانستان این امکان را بوجود آورده است که این قرارداد امضا شود. 

بیشتر بخوانید:

طرح نفوذ کشورهای عربی و داعش علیه شیعیان چیست؟ + نمودار

بنابر این گفتگو، ترامپ در گفت‌وگو با اشرف غنی در ماه سپتامبر پیامی به طور ضمنی بر استفاده از منابع طبیعی این کشور از جمله مس، آهن و طلا برای کمک به هزینه‌های جنگ در این کشور فرستاده است. دو رهبر توافق کردند تا شرکت‌های آمریکایی به رغم چالش‌های موجود در افغانستان از جمله فساد گسترده، ناامنی و زیرساخت‌های ضعیف این کشور عازم افغانستان شوند.

وی افزود: مقامات آمریکا امیدوارند تا منابع طبیعی افغانستان به منبع درآمدی برای این کشور و جبران کسری بودجه تبدیل شود. دولت آمریکا تخمین می‌زند که منابع معدنی افغانستان در حدود 1 تریلیون دلار ارزش داشته باشد و این منابع شامل مس، طلا، لیتینیوم و سایر موارد است.

هننام در این رابطه گفت: این واقعیت به وجود آمده است که معادن تنها راهی است که خلا درآمدی دولت افغانستان را  پر کند و اینکه وی از سال 2010 علاقمند به سرمایه‌گذاری در معادن این کشور بوده است. این قرارداد که با «نرگس نهان» وزیر معادن افغانستان امضا شده است به شرکت هننام که یک شرکت آمریکایی است حق توسعه پروژه استخراج معدن که در سال 2012 به دلیل عدم توافق با دولت افغانستان متوقف شده بود را داده است.

بنابر این گفت‌وگو، وزیر معادن افغانستان در این مورد اظهار نظر نکرد و وزارت خارجه آمریکا نیز در مورد این قرارداد گفت که این قرارداد باعث رشد اقتصادی افغانستان خواهد شد. معدن طلای بدخشان در شمال افغانستان قرار دارد و همچنین معدن مس بلخاب نیز در شمال افغانستان نیز در کنار تنها راه آهن این کشور در نزدیکی ازبکستان قرار گرفته است.

به گفته این بانکدار آمریکایی، شرکت Centar که هننام مدیرعامل آن است، قرار است استخراج این معدن را از اوائل 2019 شروع کند، هننام گفت اگربررسی اولیه نشان از مقدار قابل توجهی از طلا را نشان دهد این پروژه می‌تواند در 18 ماه محصول تولید کند و در سه سال نیز به بهره برداری کامل برسد. ترامپ بهره‌برداری از معادن افغانستان را بعد از به ارث بردن جنگ 17 ساله اولویت خود قرار داده است، جنگی که تاکنون 126 میلیارد در زیر ساخت و غریب به 1 تریلیون دلار در امور نظامی برای آمریکا هزینه داشته است.

با این وجود، افغانستان که به قبرستان امپراطورها مشهور است همچنین این قابلیت را دارد که به قبرستان قراردادهای معدن تبدیل شود.

ناامنی، تهدید شبه نظامیان، انحصار در خشکی و فساد اداری از جمله مواردی بوده است که تلاش‌های گذشته برای استفاده از منابع طبیعی این کشور را با شکست مواجه کرده است.

یک شرکت چینی که با قرارداد 3 میلیاردی به دنبال استخراج معادن مس عینک در جنوب کابل بود در سال 2010 در مراحل اولیه متوقف شد و همچنین یک کنسرسیوم دولت افغانستان با شرکت هندی برای توسعه معادن آهن به ارزش 11 میلیارد دلار حتی قبل از شروع به کار از هم فرو    پاشید. همچنین در شمال افغانستان یک قرارداد مشترک بین دولت این کشور و یک شرکت نفت چینی برای عملیات مشترک استخراج نفت بارها آغاز و متوقف شده است.

هننام که بعنوان مشاور برای وزارت دفاع آمریکا فعالیت کرده در این رابطه گفت: موفق نشدم هیچ شرکت بزرگ غربی را برای استخراج معادن مس عینک که زمین شناسان آن را بزرگترین منبع مس دنیا می‌دانند، قانع کنم. اگر این معادن هرجای دنیا بود تاکنون به بهره برداری رسیده بود. دو نکته که برای شرکت‌ها بسیار مهم است میزان منابع موجود و همچنین ریسک‌های احتمالی بهره‌برداری از آن است.

وی گفت ایجاد شرکت Centar برای این بوده است که به شرکت‌های غربی نشان دهم که افغانستان ارزش ریسک کردن را دارد. این شرکت توانست در سال 2008 قرارداد اکتشاف معدن طلا در بغلان را به دست آورد، اما این معدن ذخایر لازم برای شروع کار را نداشت.

این فرضیه هننام در وضعیت مبهم آینده سیاسی افغانستان هنوز به محک آزمون گذاشته نشده است. به رغم حمایت نظامیان آمریکا از ارتش افغانستان، جنگ به بن بست رسیده و طالبان حملات خود را در شهرهای اصلی این کشور تشدید کرده است. کارشناسان در مورد انتخابات پارلمانی که در اواخر ماه جاری برگزاری می‌شود ابراز نگرانی می‌کنند و در واشنگتن در مورد سناریوهای مختلف از جمله تاخیر در انتخابات پارلمان و حتی انتخابات ریاست جمهوری سال آینده بحث‌هایی انجام می‌شود.

اما با این وجود هننام می‌گوید که شرکت‌ها معمولا در مکان‌هایی که در آنجا ریسک سیاسی پرتنش وجود دارد مشارکت کرده و پاداشی که در افغانستان به این شرکت‌ها می‌رسد ارزش خطر کردن دارد.