کامران دانشجو - وزیر علوم سه شنبه هفته آینده ماموریت دارد که این گزینه نهایی شده در جلسه هیئت امنا دانشگاه آزاد را به شورای انقلاب فرهنگی به منظور دریافت تاییدیه نهایی اعلام کند.
فرهاد دانشجو متولد دامغان و دارای رتبه استاد تمامی در رشته مهندسی سازه و مهندسی زلزله از گرایش های رشته مهندسی عمران در دانشگاه تربیت مدرس است.
وی برادر کامران دانشجو وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دولت دهم و خسرو دانشجو عضو شورای اسلامی شهر تهران است. فرهاد دانشجو دارای مدرک کارشناسی مهندسی عمران و کارشناسی ارشد مهندسی سیستم های اطلاعات از دانشگاه Queen Mary College انگلستان است.
وی همچنین دکتری خود را در رشته مهندسی عمران در گرایش مهندسی سازه و مهندسی زلزله از دانشگاه Westminister University Central London Polytechnic کشور انگلستان دریافت کرده است.
عبدالله جاسبی دانش آموخته دانشگاه علم وصنعت و رییس دانشگاه آزاد اسلامی است. کسی که از روزهای ابتدایی تولد این دانشگاه به عنوان رییس معرفی شد و همیشه حامی سرسختی به نام هاشمی رفسنجانی را در کنار خود حس می کرده است.
قطار دانشگاه آزاد که جاسبی 30 سال بر آن حکمرانی می کرد اکنون به ایستگاهی رسیده که عبدالله باید در آن پیاده شود، جایی که شورای عالی انقلاب فرهنگی قانونی را تصویب کرده که ماندن را برای رییس 30 ساله سخت و راه را برای جوان ترها باز می کند.
اما این تمام ماجرای کش و قوس های پیش آمده بر سر دانشگاه آزاد نیست. در ادامه این گزارش سعی میکنیم خلاصه از تمام جنجال های این پرونده جنجالی را بازتعریف کنیم. خاطراتی که شاید تا چند ساعت دیگر عنوان عبدالله جاسبی این موتلفه ای قدیمی را از رییس دانشگاه آزاد به رییس سابق دانشگاه آزاد تغییر دهد.
دهه های آرامش جاسبی
دانشگاه آزاد در دهه 60 میلادی با هدف قرار دادن جوانان در موقعیت تحصیلات دانشگاهی تاسیس شد. این دانشگاه در آن دوره توانست بسیاری از جوانان را که به دلیل کمبود دانشگاه سراسری در کشور و مشکلات از قبیل دوری محل تحصیل از ادامه تحصیلات خود باز مانده بودند را جذب کند.
با روی کار آمدن دولت هاشمی رفسنجانی به عنوان عضو هیات موسس دانشگاه آزاد در سال 68 راه برای توسعه واحدهای این دانشگاه فراهم شد به صورتی که برخی دهه 70 را دوران اوج تاسیس واحدهای این دانشگاه می نامند.
روزهای ریاست جاسبی بر دانشگاه آزاد در دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی و دوران دوم خرداد نیز با آرامش خاصی سپری می شد روزهایی که به جرات می توان گفت قسمتی از دو دهه آرامش مدیریتی عبدالله جاسبی را شکل می داد. در این دوران انتقاد از مدیریت طولانی مدت جاسبی تنها در حد طنز در میان مردم دهان به دهان می گذشت و حتی در یکی از برنامه های صبح ایران که از شخصیت عروسکی مسوولان مصاحبه می گرفت طعنه های ریزی به مدیریت چندین ساله وی زده می شد.
اما هیچگاه در این مدت اقدام عملی برای برکناری و یا تغییر در ریاست و هیات امنا دانشگاه آزاد انجام نشد و شاید سایه سنگین آیت الله باعث می شد تا هر مخالفتی با رییس بزرگ مخالفت با پدر معنوی این دانشگاه محسوب شود.
البته در این سال های افرادی نظیر عباس سلیمی نمین و برخی محققان دیگر به صورت پراکنده خود را درگیر مساله دانشگاه آزاد کردند ولی تلاش های آنان به جایی نرسید. بیت الغزل حرف های تمامی مخالفان جاسبی این بود که مدیریت چندین ساله او بر دانشگاهی با درآمد میلیاردی دارای مفسده است، البته این افراد برای ادعاهای خود دلایلی نیز داشتند که هیچگاه به گوش کسی نرسید.
بحران آغاز می شود...
شاید عبدالله جاسبی در خواب هم نمی دید که روزی کسی در برابرش قرار گیرد که دانش آموخته دانشگاه علم صنعت باشد، جایی که سال های دور در آن درس خوانده بود.
دولت محمود احمدی نژاد در تیر ماه 84 آغاز شد و یکسال بعد از بر سر کار آمدن دولت او، زمزمه هایی برای بلند شدن جاسبی از صندلی ریاستش به گوش رسید. این زمزمه ها که در ابتدا به اقدامی غیر ممکن شبیه بود در ادامه و با در دستور قرار گرفتن اصلاح اساسنامه دانشگاه آزاد در شورای عالی انقلاب فرهنگی که رییس جمهور جدید ریاستش را بر عهده داشت، بلندتر شد.
کش و قوس هایی که تا حدودی بیهوده به نظر می رسید دانشجویان و جنبش های عدالتخواه را به همراهی با این جریان وا داشت، ولی انگار سریال جاسبی و پدرمعنوی اش قرار نبود به این راحتی ها تمام شود و این موضوع تا انتخابات 88 بی نتیجه باقی ماند.
شاید بحث های پیرامون دانشگاه آزاد می توانست با تغییر رییس جمهور به پایان برسد اما انگار تقدیر جدال جاسبی به عنوان رییس دانشگاه آزاد و احمدی نژاد به عنوان رییس دولت دهم و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی را رقم زده بود.
آیت الله راه را پیدا می کند
اساسنامه دانشگاه آزاد در حالی آخرین مراحل تصویب خود را پشت سر می گذاشت که همزمان با آن آیت الله هاشمی طرحی دیگر را برای بر هم زدن فکرهای خواهان تغییر در دانشگاه آزاد به مرحله نهایی نزدیک می کرد. در آخرین روزهای شهریور 88 خبری عجیب در رسانه ها و از سوی هیات موسس دانشگاه آزاد منتشر شد.
وقف اموال؛ این قرار بود نقطه پایانی باشد بر همه کش و قوس های پیش آمده بر سر ریاست دانشگاه آزاد و تمام انتقادات. در بیانیه هیات موسس دانشگاه آزاد اسلامی که در آن روزها متهم به قرار دادن امکاناتش در اختیار هنجارشکنان بود، آمده بود که این هیات تمامی اموال غیرمنقول اعم از مشاع یا مفروز و داراییهای منقول بادوام، حقوق، امتیازات، سهام و تمام اجزا، توابع و متعلقات مربوط به دانشگاه آزاد اسلامی را وقف کرده اند.
در بیانیه هیات موسس دلیل این وقف اینگونه ذکر شد: " این سرمایه عظیم در درجه اول و عمدتاً متکی به شهریه دریافتی از میلیونها دانشجو بوده و اندکی از آن از منابع کمکهای اشخاص حقیقی و حقوقی خیر تامین شده و به این وسیله بار عظیم مالی از دوش دولت و بودجه ملی برداشته شده است. با وقف این ثروت عظیم ملی این ثروت به ملت بازگردانده می شود."
این یعنی وقف بیش 250 هزار میلیارد تومان اموال و دارایی دانشگاه آزاد؛ دارایی هایی که تا آنروز هیچگاه اجازه تحقیق و تفحص در آن داده نمی شد و این وقف که در برخی محافل تاکتیک هوشمندانه آیت الله شناخته می شد، تقریبا کار را تمام می کرد.
در این میان منتقدان مدیریت دانشگاه آزاد که با این وقف کار را تمام شده می دیدند با واکنش شدید به این وقف آنرا غیر قانونی و غیر شرعی خوانده و خواستار ابطال آن شدند.
ولی هاشمی رفسنجانی ادعای عجیبی دارد؛ هاشمی می گوید که اجازه این وقف را از رهبر انقلاب گرفته است. " وقف نامه بسیار محکمی نوشته شده تا این سرمایه عظیم و عواید این موقوفات تا صدها سال آینده صرف علم و آموزش و پژوهش و ترویج دین شود. " این یعنی رییس فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام و رییس مجلس خبرگان رهبری وقتف فکر همه چیز را کرده است.
اما این ادعای هاشمی سریعا از سوی دفتر آیت الله خامنه ای تکذیب می شود. در خبری که بر روی خروجی پایگاه اطلاع رسانی ایشان قرار گرفت آمده: يك مقام مسئول در دفتر مقام معظم رهبری ادعای دانشگاه آزاد مبنی بر موافقت رهبر انقلاب با وقف اموال و دارايیهای اين دانشگاه را تكذيب كرد.
در پی صدور بيانيه هيأت مؤسس دانشگاه آزاد اسلامی در مورخ 1388/6/7 در مورد وقف اموال و دارايیهای اين دانشگاه، يك مقام آگاه در دفتر مقام معظم رهبری اعلام كرد: موافقتی از ناحيه رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص وقف اموال دانشگاه آزاد اسلامی اعلام نشده است.
یکشنبه سیاه؛ مجلس ... تو مشت ...
یکشنبه 30 خرداد طرحی در داخل صحن علنی مجلس در دستور کار قرار گرفت که در ابتدا شاید کمتر کسی ردپای دانشگاه آزاد را درآن می دید. حتی نام عباسپور به عنوان برادر زن عبدالله جاسبی در میان پیشنهاد دهندگان این طرح کمتر کسی را به شک می انداخت. عنوان این طرح " حمایت از تاسیس و تقویت موسسات و مراکز آموزش عالی غیر دولتی" بود.
یکی از دقیق ترین نقاط این طرح آنجا بود که بر اساس آن هرگونه تغییر در اساسنامه تنها با نظر هیات موسس امکان پذیر خواهد بود.
این بند یعنی تلاش های 4 ساله شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تغییر اساسنامه به باد می رفت و هیچ کدام از بندهای تصویبی از سوی شورا بی اعتبار و در واقع نقطه ای بر سر خط فشارها برای تغییر رییس دانشگاه آزاد گذاشته می شد. البته معنی دیگر آن نیز حضور بی پایان جاسبی در سمت ریاست دانشگاه آزاد بود که تا آن لحظه حداقل هاشمی رفسنجانی از کارش رضایت کامل داشت.
در زمان تصویب این طرح اتفاقی قابل توجه رخ می دهد. یکی از نمایندگان مجلس در تذکری به نمایندگان ملت یادآوری می کند که رهبر انقلاب علنا تاکید کرده اند که مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی لازم الاجرا بوده و تمامی دستگاه ها نیز ملزم به تبعیت از آن هستند.
علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی تائید می کند که این سخن را از رهبر انقلاب شنیده است، "اما نظر مجلس را باید بداند". این گفته رهبری به رای نمایندگان گذاشته می شود و رای نمی آورد.
در مقابل کلیات مطرح حمایت از تاسیس و تقویت موسسات و مراکز آموزش عالی غیر دولتی با 134 رای موافق و 72 رای مخالف به تصویب می رسد. روز 30 خرداد از سوی برخی دانشجویان به یکشنبه سیاه مجلس شورای اسلامی معروف شد و حتی روز دوشنبه تعدادی از دانشجویا با تجمع در مقابل مجلس علیه این اقدام نمایندگان شعارهایی را سر دادند.
در ادامه این طرح برای بررسی به شورای نگهبان قانون اساسی رفت و این شورا نیز این طرح را مغایر شرع و قانون اساسی شناخت. بنابر اعلام شورای نگهبان این طرح به دلیل آنکه متضمن ورود در حیطه صلاحیت و اختیارات شورای عالی انقلاب فرهنگی است، خلاف موازین شرع و مغایر اصول 57 و 110 قانون اساسی شناخته شد.
دخالت رهبر انقلاب؛ پایان ماجرا
جنجال بر سر اجرای اساس نامه جدید دانشگاه آزاد فرسایشی پیش می رفت و حتی در برهه هایی از زمان احساس شد که این طرح بی نتیجه رها و در میان اختلاف هاشمی-احمدی نژاد مسکوت خواهد ماند.
ولی انگار نه شورای عالی انقلاب فرهنگی و نه هیات موسس دانشگاه آزاد هیچ کدام قصد کوتاه آمدن در موضع خود را نداشتند.
در این میان رهبر انقلاب با ورود به این پرونده دستور دادند که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مسکوت و در مقابل طرح وقف نیز متوفق شود تا هیاتی حقوقی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و طرح وقف اموال 250 هزار میلیاردی را مورد بررسی قرار دهد.
پس از بررسی های حقوقی از سوی هیات مامور شده نتیجه به رهبر انقلاب اعلام شد و ایشان در نامه ای به شرح زیر نتیجه را هاشمی رفسنجانی و احمدی نژاد ابلاغ کردند:
بسمالله الرحمن الرحيم
در پی ماموريت به دو هيات فقهی و حقوقی برای بررسی عميق و همهجانبه دربارهی وقف اموال دانشگاه آزاد اسلامی، مجموعهی بحثها و تدقيق در ادلْه مختلف، به اين نتيجهی قطعی منتهی شد كه وقف مزبور دارای اشكالات اساسیِ فقهی و حقوقی است از جمله هم به لحاظ مشروعيت وقف اموال مزبور و هم از جهت صلاحيت هيئت محترم موسس در انشای اين وقف. همچنان كه مشكل اساسی تحقق قبول مقام ذيصلاح نيز مطرح است، بنابراين وقف مزبور از لحاظ فقهی و حقوقی صحيح نيست.
ضمناً با توجه به ماهيت غيرخصوصی و غيردولتی دانشگاه آزاد اسلامی، لازم است بندهای 5 و 10 مصوبهی جديد شورايعالی انقلاب فرهنگی در مورد اساسنامهی آن دانشگاه مورد بررسی مجدد قرار گرفته و اصلاح شود.
مراتب به جناب آقای هاشمی رفسنجانی رياست محترم هيئت موسس دانشگاه و دكتر احمدی نژاد رياست محترم شورايعالی انقلاب فرهنگی ابلاغ گردد.
سيدعلی خامنهای
89/7/17
این نامه رهبر انقلاب خط پایانی بود بر همه حرف ها و حدیث های پیش آمده بر سر موضوع دانشگاه آزاد در چند سال گذشته و توانست به یکی دیگر از گره ها و اختلاف های پیش آمده در میان نهادهای نظام پایان دهد تا چندی بعد در دی ماه سال 90 اولین جلسه با ترکیب جدید هیات امنا تشکیل شود. البته جلسه اول بی نتیجه باقی ماند و انتخاب رییس پیشنهادی دانشگاه به شورای عالی انقلاب فرهنگی کمی به تعویق افتاد.
جاسبی از قطار پیاده شد
"حتی اگر دومین جلسه هیئت امنای 10 الی 15 ساعت به طول بینجامد، باید رئیس پیشنهادی دانشگاه آزاد انتخاب شود."
این حرف کامران دانشجو نشان می دهد که اعضای جدید هیات امنا دانشگاه آزاد مصمم بودند تا امروز کار را تمام کنند.
رییس جدید دانشگاه آزاد بعد از تائید از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی کار خود را آغاز خواهد کرد و حال باید دید بعد از پیاده شدن جاسبی از قطار دانشگاه آزاد این دانشگاه با منابع عظیم انسانی و مالی چه راهی را پیش بگیرد.