سرویس جهان مشرق - کنفرانس امنیتی مونیخ در حال برگزاری است و رسانه‌های جهان عمدتاً به پافشاری مرکل بر دو اختلاف نظر اروپا با واشینگتن پرداخته‌اند. در این همایش، محمد جواد ظریف در صدر هیأتی از وزارت خارجه حضور داشت.

یک اتفاق نظر، سه اختلاف نظر

سخنرانی‌های انجام‌یافته از سوی مایک پنس قائم‌مقام رئیس‌جمهور آمریکا و آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان در واقع خلاصه مهمترین رویکردهای آمریکا و اروپا در پیگیری منافع خود در جهان بود. پنس در این نشست از اروپاییان خواست «زمان آن فرارسیده که تضعیف تحریم‌ها علیه ایران را متوقف کنند». وی ادامه داد «در شرایطی که ما داریم فشار اقتصادی و دیپلماتیکِ لازم را برای به ارمغان آوردن صلح، امنیت و آزادی برای مردم ایران، منطقه و جهان که شایسته آن هستند، اعمال می‌کنیم، به ما بپیوندید». وی ادعا کرد ایران به دنبال یک هولوکاست دیگر است.

مرکل اما در سخنرانی‌اش توافق هسته‌ای با ایران را «لنگرگاه کوچکی» خواند که باید برای «اعمال فشار بر ایران در سایر حوزه‌ها» حفظ شود. ظاهراً اروپا قصد دارد تا زمانی که آمریکا نشانه‌ای از تغییر رویکرد پیشینش نسبت به توافق هسته‌ای ارائه نکرده است، رسماً به این توافق پایبند بماند، نه به خاطر ایران، بلکه به این دلیل که ترامپ بدون مشورت با اروپا از توافق خارج شد و خروج فوری اروپاییان پشت سر اروپا ممکن بود به پرستیژ بین‌المللی آنها صدمه بزند. متأسفانه عده‌ای از سران اروپا نیز همین امیدی که مرکل در بهره‌گیری از برجام برای فشارِ بیشتر بر ایران مطرح کرد را در ذهن خود می‌پرورند.

محمدجواد ظریف در این مورد در سخنرانی یکشنبه خود بر اینکه برجام بهترین چیزی بود که دستیابی به آن ممکن بود تأکید کرد و بر همین اساس خواستار اقدامات بیشتر اروپا در ماجرای INSTEX شد. وی در مورد تمایل غربی‌ها به فشار بیشتر بر ایران در عرصه‌های دیگر به تنهاگذاشتن ایران در جنگ تحمیلی با صدام از سوی اروپایی‌ها اشاره کرد و افزود «همین امروز آیا کسی به ما سلاح می‌فروشد؟ آیا کسی به ما جنگنده‌ای برای دفاع از خود می‌فروشد؟ اگر مورد حمله قرار بگیریم قرار است با شمشیر از خود دفاع کنیم؟».

بیشتر بخوانید:

آمریکا ۱۰ هزار کیلومتر طی کرد تا پایگاه‌های خود را در مرزهای ما برپا کند/INSTEX بسیار کمتر از تعهدات اروپایی‌ها برای نجات برجام است

اختلاف نظر دوم مرکل و پنس بر سر لوله انتقال گاز روسیه به اروپا بود. کاخ سفید چندی پیش به اروپا پیغام داد ممکن است در صورت اجرای این پروژه حتی به تحریم آلمان اقدام کند. حالا مایک پنس گفت در دیدارش با آنگلا مرکل صریحاً بر این دیدگاه که هر شنونده‌ای را به یاد جنگ سرد می‌اندازد تأکید کرده که «ما نمی‌توانیم در مورد دفاع از شرق اطمینان دهیم در حالی که متحدان ما وابسته به شرق هستند».

مرکل در این مورد به زمان شوروی سابق اشاره کرد و اینکه در آن زمان هم مقادیر زیادی گاز از مسکو می‌خریدند و نمی‌داند چرا برخی شرایط کنونی در روابط با روسیه را وخیم‌تر ارزیابی می‌کنند. آنگلا گفت روابط اقتصادی با روسیه موجب می‌شود وابستگی مسکو به روابط اقتصادی‌اش با پکن بیشتر نشود.

نهایتاً پنس به شرکت چینی هوآوی اشاره کرد که ممکن است رفتار اروپاییان در قبال آن به اختلاف نظر با واشینگتن منجر شود زیرا هوآوی برای طراحی زیرساخت اینترنت بی‌سیم 5G به همکاری با آنها چشم دارد. مایک تأکید کرد «ایالات متحده در مورد تهدید ناشی از شرکت هوآوی و سایر شرکت‌های مخابراتی چینی با شرکای امنیتی ما بسیار شفاف بیان می‌کند که ما باید از زیرساخت‌های مخابراتی خود محافظت کنیم و آمریکا همه شرکای امنیتی ما را به هشیاری فرامی‌خواند».

واشینگتن چندی است چین را به سرقت اطلاعات پیشرفته در طراحی زیرساخت‌های مخابراتی متهم می‌کند و بیم دارد سلطه غرب بر طراحی ریزپردازنده‌های رایانه‌ای و ارتباطات راه دور تحت‌الشعاع چین قرار گیرد.

محمدجواد ظریف در مورد اختلاف‌نظر دوم و سوم نیز در برابر سخنان مایک پِنس موضع گرفت. وی از اروپایی‌ها خواست همکاری با قدرت‌های شرقی را بخاطر تهدیدهای آمریکا قطع نکنند و گفت «اگر روزی آمریکایی‌ها به اروپا بگویند باید رابطه تجاری خود با چین را قطع کنید، آن‌ها چه می‌کنند؟ همان کار را الان انجام دهید. چراکه اگر در برابر یک زورگو نایستید، زورگوتر می‌شود».

با این حال در یک مورد که مهمترین اتفاق امنیتی و درجریانِ جهان به شمار می‌آید، ظاهراً هیچ اختلاف نظری میان آمریکا و اروپا نیست: «منازعه در ونزوئلا میان دیکتاتوری و دموکراسی است… نیکلاس مادورو باید برود». مایک پنس ادامه داد «ما از اتحادیه اروپا می‌خواهیم برای آزادی یک قدم پیشتر بیاید و خوان گوایدو را به عنوان تنها رئیس‌جمهور ونزوئلا به رسمیت بشناسد».

لشگرکشی آمریکا؟ یک کودتای دیگر در آمریکای لاتین؟

هواپیماهای باری C-17 توسط ارتش آمریکا از خدمه نظامی و البته کمک‌های بشردوستانه پُر می‌شود و بدون نظارت هیچ مقام غیرآمریکایی به مرز ونزوئلا در شهر کوکوتای کلمبیا ارسال می‌شود. واشینگتن مدعی است هدفش کاهش آلام مردمی است که بر اثر مدیریت ضعیف اقتصادیِ یک دیکتاتور رنج می‌کشند، ولی اشاره نکرده که بخش بزرگی از این مدیریت ضعیف بر اثر فشارهای سیاسی و اقتصادی خود ایالات متحده به وجود آمده است، چیزی شبیه کمک‌های بشردوستانه عربستان یه جنگ‌زدگان یمن!

مادورو از چند روز قبل از این به ارتش ونزوئلا آماده‌باش داده، زیر از «توطئه‌ها و تحریک‌های» آمریکا بیم دارد. جاده ارتباطی کوکوتا با ونزوئلا فعلاً با کانتینر مسدود شده تا رفت و آمد مشکوک میان دو کشور به حداقل برسد.

به نظر می‌رسد افزایش کمک‌های مردمی پشت مرز و هجوم مردم ونزوئلا از این سو نقشه‌ای است که فعلاً ایالات متحده در پی تدارک آن است تا با ایجاد آشوب در مرز بتواند آنچه به نظرش مخالفان برای سرنگون‌کردن مادورو نیاز دارند، به دست‌شان برساند. اگر فشار همزمان از داخل کشور با تظاهرات و فشار از بیرون به شکلی که تا کنون در برنامه است، جواب نداد، احتمال دارد ایالات متحده نقشه بعدی را اجرا کند: ارسال نیروی مسلح به کلمبیا، عنوانی که عکاسان از یادداشت‌های جان بولتون مخابره کردند. ترامپ ماه گذشته امکان اقدام نظامی علیه مادورو را رد نکرد.

جمع‌بندی

همچنان بزرگترین مشکل آمریکا به جز مردمی که مه ۲۰۱۸ میلادی به مادورو رأی دادند، وفاداری ارتش به مادورو است. دریادار فالِر فرمانده نیروهای جنوب ایالات متحده در سفر به به برزیل مدعی شد دلیل این وفاداری پول‌های کلانی است که مادورو از راه‌های غیرقانونی به دست آورده و در اختیار ارتش می‌گذارد، جدا از کمک‌هایی که روس‌ها و کوبایی‌ها در سرپانگه‌داشتن حکومت ونزوئلا انجام می‌دهند. اگر مادورو نتواند کذب چنین ادعاهایی را به مخالفان اثبات کند، کشورش در معرض شکاف داخلی خطرناکتری قرار خواهد گرفت.

ظاهراً آمریکا به دنبال آن است که اگر ارتش ونزوئلا به مردم حمله نمی‌کند، مردم به ارتش حمله کنند و آن را به واکنش وادارند، چه در مرز، چه در کاراکاس. «دیکتاتور» اگر خونریز باشد، بازسازی تصویر رسانه‌ای دلخواه آمریکا از آن برای توجیه مداخلات نظامی‌اش به مراتب راحتتر صورت می‌گیرد. بقیه ناظران بین‌المللی هم مشغول تماشای سیرک ورشو یا اختلاف‌نظرهای مرکل و پنس هستند و توجه مؤثری به آمریکای لاتین ندارند.

منابع

https://www.nytimes.com/2019/02/16/world/americas/venezuela-aid-us-air-force.html

https://www.reuters.com/article/us-germany-security-merkel/pence-presses-merkel-over-nordstream-iran-deal-idUSKCN1Q50H9

https://www.nytimes.com/2019/02/16/world/europe/merkel-speech-munich.html

https://www.straitstimes.com/world/europe/munich-security-conference-to-end-with-focus-on-iran-and-middle-east

https://www.foxnews.com/politics/pence-doubles-down-on-crticism-of-europe-over-iran-nuclear-deal

https://www.aljazeera.com/news/2019/02/merkel-pence-clash-iran-deal-munich-conference-190216115506690.html