سرویس جهان مشرق- ورود ناوگروهی به رهبری ناو آبراهام لینکلن به خیلج فارس مقدمه شایعه‌ای شد که در رسانه‌های جهان منتشر شد: احتمال جنگ میان ایران و آمریکا. این مسأله و افزایش تنش در قالب تحریم‌های جدید، دعواهای رسانه‌ای و کاهش تعهدات برجامی به سرخط خبرگزاری‌ها تبدیل شد.

هر چند دولت آمریکا گاهی بر اساس شایعات عمل می‌کند و همین مسأله موجب شد که دکتر ظریف در آمریکا نسبت به جنگ‌طلبی اطرافیان ترامپ به رئیس‌جمهور آمریکا هشدار دهد، اما ظاهراً تا کنون مهمترین تأثیر شیوع این خبر، انتشار دیدگاه کارشناسان داخلی و خارجی بوده است. زیرا بولتون و پمپئو صراحتاً اعلام کرده‌اند آغازگر جنگ علیه ایران نخواهند بود.

بیشتر بخوانید:

اعزام ناو هواپیمابر به خلیج فارس؛ برنامه ۳۰ ساله آمریکا برای ترساندن ایران / وقتی حضور B-52 در قطر پس از ۳ سال کشف می‌شود! +عکس

برخی به میزان احتمال وقوع این حمله و اینکه آغازگرش چه کسی خواهد بود واکنش نشان دادند، بعضی اینکه تنش میان دو کشور در چه وسعتی خواهد بود و برخی دیگر نیز به پیامدهای جنگ پرداختند. در اینجا خلاصه‌ای از دیدگاه چند کارشناس ایرانی و خارجی را مرور می‌کنیم تا مشخص شود فراتر از جاروجنجال رسانه‌ای، واقعیت ماجرا چیست و تا چه حد جدی است؟

اریک مارگولیس

وی با انتشار دیدگاهش در سایت خودش، نتانیاهو را آتش‌بیار اصلی معرکه دانست که از سویی با ارائه اطلاعات نادرست به ارتش آمریکا در مورد مقدمه‌چینی سپاه برای حمله به مواضع آمریکایی در منطقه، ناو آبراهام لینکلن را به خلیج فارس کشاند و احتمالاً باز هم مانند جنگ عراق قصد دارد با ارائه اطلاعات اشتباه، ایران‌هراسیِ پنتاگون را تحریک کند؛ و از سوی دیگر از نفوذش در کنگره برای حفظ شدیدترین تحریم‌ها بر ایران استفاده می‌کند.

با این حال روزنامه‌نگار و نویسنده آمریکایی هشدار می‌دهد اگر آمریکا اشتباه کند و به ایران حمله کند، پیشرفت ایران را تنها یک دهه به عقب می‌اندازد در حالی که منطقه نیمی از بازگشت به عصر حجر را می‌پیماید.

فواد ایزدی

استاد دانشگاه تهران معتقد است آمریکا در سیاستی اشتباه، ناخواسته به تقویت قدرت دفاعی ایران کمک می‌کند زیرا در شرایطی که مردم ایران را به جنگ تهدید می‌کنید، مردم هر هزینه‌ای که دولت در امور نظامی انجام دهد را توجیه‌پذیر می‌دانند. این در حالی است که چندی پیش ایالات متحده سپاه پاسداران را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده است.

به نظر او مردم ایران مقصر وضعیت تنش‌آلود فعلی را حکومت ایران نمی‌دانند، زیرا می‌بینند که دولت روحانی برای کاهش تنش با غرب تلاش می‌کند. بنابر این تلاش ایالات متحده برای برانگیختن مردم علیه حکومت با حربه‌های مختلف بی‌نتیجه خواهد ماند.

ام کِی بادراکومار

دیپلمات سابق هندی می‌نویسد ناو آبراهام لینکلن همان ناوی است که جرج دبلیو بوش در سال ۲۰۰۳ میلادی بر روی آن پیروزی در جنگ عراق را اعلام کرد و از این نظر شاید رفت و آمدش به خلیج فارس معنادار باشد. اما نه این موضوع و نه اینکه اعلامیه بولتون برای حرکت این ناو در صبح یک شنبه (روز تعطیل) منتشر شده است، و نه حتی اینکه یک سال است ایرانیان در زندگی روزمره خود دچار مشکلاتی شده‌اند، موجب نشده که تهران رفتارش را تغییر دهد.

وی می‌نویسد ایران علاوه بر این شروع به تلافی در عقب‌نشینی تدریجی از برجام کرده و یکی از دیپلمات‌های مشهورش (حسین موسویان) حتی پیشنهاد داده که ایران به یکباره از برجام و ان‌پی‌تی خارج شود تا با دست پر در میز مذاکرات حاضر شود. به نظر بادراکومار، عقب‌نشینی ایران از برجام، نتیجه مشخص رفتار آمریکا و متحدانش است که اجازه داده‌اند تحریم‌های واشینگتن راه ورود ایران به جامعه جهانی را سد کند.

وی نهایتاً هشدار می‌دهد در حالی که ایران منافع آمریکا را مستقیماً تهدید نمی‌کند، پیامدهای جنگ «فاجعه‌آمیز» خواهد بود، «نه فقط برای ایران و آمریکا و منطقه، برای برای اقتصاد و امنیت بین‌المللی». در سوریه، عراق و افغانستان ۲۰ هزار نیروی آمریکایی در بُرد موشک‌های ایران قرار دارند.

فیلیپ جرالدی

هیچ جنگی در طول تاریخ تا این حد «بدون دلیل» نبوده است. این توصیف جرالدی افسر سابق سیا در مورد احتمال وقوع جنگ میان آمریکا و ایران است، جنگی که آتش‌بیارش اراده واشینگتن است برای اینکه به زعم خودش هر از چندی یک هدف را در نظر گرفته و به آن حمله کند تا درسی برای دیگران باشد! البته به نظر او حتی کسانی که تا به حال نفوذ اسرائیل بر سیاست خارجی دولت آمریکا را انکار می‌کردند نیز دیگر بعد از اعلام رسمی وزارت خارجه آمریکا مبنی بر بازنگری دولت در روابطش با دولت‌های متخاصم با اسرائیل، نمی‌توانند منکر آن شوند.

اِلی گرانمایه

پژوهشگر شورای روابط خارجی اروپا می‌گوید اگر آمریکا می‌خواهد بر ایران فشار بیاورد، باید به چهل سال گذشته نگاه کند که هیچ‌گاه تحریمِ صرف نتوانسته رفتار منطقه‌ای ایران را تغییر دهد، مگر اینکه در کنارش یک کانال دیپلماتیک تشکیل شود. شاید به همین دلیل است که ترامپ تا این حد تمایل دارد ایرانیان پای میز مذاکره بیایند.

وی آغاز عقب‌نشینی ایران از برجام و کاهش تعهدات را تغییر فاز ایران از «صبر راهبردی» به «اقدام راهبردی» می‌داند و آن را بیش از هر چیز، پیامی تهدیدآمیز برای اروپاییان و شریک چینی ارزیابی می‌کند که یا زودتر دست به کار می‌شوند یا منافع ناشی از فرصتِ نگه‌داشتن ایران در برجام را از دست خواهند داد.

منابع

https://ericmargolis.com/2019/05/bomb-iran-half-way-back-to-the-stone-age

https://indianpunchline.com/iran-to-even-the-nuclear-score-with-us

https://www.aljazeera.com/news/2019/05/game-europe-betrayal-iran-190508204815694.html

https://foreignpolicy.com/2019/05/08/iran-sends-a-threat-and-europe-scrambles-tehran-jcpoa-nuclear-deal-trump-sanctions-europe-middle-east-deal-unravel