سرویس جهان مشرق - اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک با سابقه‌ای نزدیک به ۶۰ سال و دارای همکاری با بیش از ۱۰۰ متخصص از سراسر جهان نسبت به اقدام دولت ترامپ در قراردادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی واکنش نشان داد.

در تحلیل این اندیشکده به قلم برزو درگاهی ابتدا به مخالفت کهنه‌کاران ارتش و اطلاعات آمریکا با این تصمیم اشاره شده و اینکه پس از اعلام آن در ۸ آوریل، شورای امنیت ملی ایران به ریاست حسن روحانی نیز فرماندهی ارتش آمریکا در خاورمیانه (CENTCOM) را به عنوان یک سازمان تروریستی اعلام کرد. دست کم از زمان بوش پسر چنین پیشنهادی در دولت آمریکا مطرح می‌شد و همواره رد شده بود.

تا اینجای کار از نظر دیگران احتمال تنش نظامی میان دو کشور به ویژه به دلیل تأثیر روانیِ این بیانیه‌ها افزایش یافته است اما از نظر دولت ترامپ این اقدام یک پیروزی برای «کاخ سفید و مخالفان تندرواش در ایران» و البته بخشی از کمپین «فشار حداکثری» به شمار می‌آید.

اما از نظر تحلیلگر شورای آتلانتیک و با وجود «فوایدِ اندک این تصمیم البته اگر فایده‌ای داشته باشد»، اقدام دولت ترامپ به ۷ دلیل یک اشتباه جدی به شمار می‌آید:

۱- دورکردن متحدان از خود

وقتی دولت آمریکا دائماً «نیش» می‌زند، «متحدان فعلی و بالقوه را بیش از پیش از خود دور می‌کند» زیرا آنها را در مورد احتمال راضی‌کردن دولت ترامپ به تردید می‌اندازد. جدا از اینکه بخشی از آنها مجبور می‌شوند رفتار منافقانه‌ای در تعامل با آمریکا داشته باشند و به دلیل نقش گسترده سپاه در تعاملات، مجبور به قول‌های دروغین به مقامات آمریکایی شوند.

۲- سپاه در زندگی مردم ایران شریک شده است

نویسنده می‌نویسد سپاه در اوایل تشکیلش یک سازمان مطمئن از نظر ایدئولوژیک در برابر ارتش بود تا انقلاب از خطر احتمالی اقداماتی از سوی ارتش که در زمان پهلوی تشکیل و رشد یافته بود، ایمن باشد. اما حالا به یک «ارتش عادی و منظم» تبدیل شده که «بسیاری از ایرانیان دوره خدمت سربازی خود را در آن می‌گذرانند» و نمی‌توان این ده‌ها هزار شهروند «قانونمدار» را که دیدگاه‌ها و رفتارهای مختلفی دارند، «تروریست» نامید.

درگاهی ادامه داده سپاه «گاهی مانند ارتش مهندسان آمریکا در مقابل صدمات حوادث طبیعی می‌ایستد، مانند سیل که این روزها تعداد زیادی از استان‌های ایران را درگیر کرده است؛ ضمن اینکه تعدادی از افراد باسابقه در آن استارت‌آپ های اینترنتی راه انداخته‌اند و یا دانشمندان سیاسی هستند که برای «رژیم» اهمیت دارند».

۳- حتی مخالفان نظام هم سپاهی بودند
در تحلیل شورای آتلانتیک به سابقه عضویت محسن سازگارا و اکبر گنجی در سپاه پاسداران اشاره شده که برای شبکه‌های خارجی افراد شناخته‌شده تری هستند و آمده سازگارا حتی در زمان تأسیس سپاه نیز نقشی ایفا کرده است.

۴- شهروندان کشورهای همسایه ایران دچار مشکل می‌شوند

درگاهی پیشنهاد می‌دهد کسانی که سپاه را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داده‌اند با کردهای عراقی یا بغدادنشینان صحبت کنند تا بفهمند تا چه حد سپاه در راه‌انداختن «ترافیک مالی در مرز و هماهنگی همکاری امنیتی» نقش دارد. به نوشته سپاهیان در بسیاری از مرزها «اولین نماینده حاکمیتی و دارای اختیار از سوی تهران» هستند.

۵- همراهی با این تصمیم، صرف نمی‌کند

«چرا باید مثلاً واحدهای حفاظت مردمی (YPG) در شمال سوریه یا وزارت دفاع افغانستان بخاطر راضی‌کردن کاخ سفید که شاید کمتر از دو سال دیگر عوض شود، همکاری با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را متوقف کنند که حدود ۴۰ سال است حضور دارد و شاید ۴۰ سال دیگر هم باشد؟»

این پرسش مهمی است که تحلیلگر آتلانتیک مطرح کرده و ادامه داده که این را بگذارید کنار تهدیدهای گاه و بیگاه آمریکا به تنهاگذاشتن گروه‌های متحدش در سوریه، عراق و افغانستان. نمونه اخیرش تصمیم ناگهانی ترامپ در خروج از سوریه بود که به کردهای سوری اطلاع داده نشده بود. پس چرا ترامپ فکر می‌کند با این تصمیمش در منطقه همراهی خواهد شد؟

۶- تأثیرات عملی آن مبهم است

ناتان سِیل استاد حقوق و هماهنگ‌کننده مبارزه با تروریسم در وزارت خارجه آمریکا می‌گوید تطبیق قانونی که ۲۰ سال زندان برای جرم همکاری با تروریست‌ها در نظر می‌گیرد، با موارد مشخص قابل پیش‌بینی نیست. پرسش تحلیلگر آتلانتیک این است که پس چرا چنین تصمیمی گرفته شده که دست دولت‌ها را در هر گونه اقدامی به بهانه اجرای قانون باز می‌گذارد؟

نویسنده مثال می‌آورد که اگر یک چشم‌پزشک آلمانی به یک مهاجر ایرانی که زمانی عضو سپاه بوده است، لنز طبی بفروشد همکاری اقتصادی با تروریست‌ها کرده است؟ یا از یک سپاهی که کار املاک هم انجام می‌دهد نمی‌شود خانه اجاره کرد؟

۷- بالاخره مبارزه یا سازش

نویسنده به یک تناقض در سیاست‌های ترامپ اشاره می‌کند به این صورت که دولت آمریکا دائماً اعلام می‌کند در پی اقناع ایران به کنارگذاشتن رفتارهای اصطلاحاً بی‌ثبات‌ساز است. اما پرسش اینجا است که چنین رفتارهایی بیشتر موجب اقناع ایرانیان می‌شود یا خشم آنها؟ آیا همان روزنه کوچکی که ترامپ برای راضی‌شدن ایران می‌توانست به آن امید داشته باشد، با این رفتارها کور نمی‌شود؟

جمع‌بندی

درگاهی در پایان نوشته است تصمیم ترامپ باز هم مثل گذشته به «لوث شدن» تعبیر «تروریسم» کمک می‌کند. تصور کنید که همزمان با «تروریست» خواندن مخالفان مسلح بشار اسد از سوی ایران و روسیه، عربستان و امارات متحده عربی و بحرین نیز اخوان المسلمین و رزمندگان حوثی را تروریست می‌نامند! حالا ایران نیروهای سنتکام تحت امر ژنرال مک‌کینزی را نیز تروریست نامیده است. نتیجه این بازی کلامی مشخص است: تعبیر تروریسم، معنایش را بیش از پیش از دست می‌دهد.

تحلیلگر شورای آتلانتیک صریحاً می‌نویسد مگر آمریکا در سال ۱۹۸۸ یک فروند هواپیمای مسافربری ایران را سرنگون نکرد؟ مگر به عربستان که شهروندان یمنی را می‌کشد و به اسرائیل که دانشمندان ایرانی را کشته است سلاح نمی‌فروشد؟ پس نمی‌توان ایالات متحده را پشتیبان «سیاست‌های تروریستی» دانست؟ اصلاً مگر خودش از گروه‌های نیابتی در منطقه حمایت نمی‌کند که حالا حمایت از حزب‌الله را جرم ایران می‌داند؟

منابع

https://www.atlanticcouncil.org/blogs/iransource/irgc-terrorist-designation-what-s-in-a-name