به گزارش مشرق، خانه‌تکانی زمان مشخصی نمی‌خواهد و بعضی برای مهمانی و مراسم تولد نیز، همان دشواری‌ها را به‌جان می‌خرند. برخی هم خانه‌تکانی‌شان موضعی است؛ مثلاً اول مهر به‌سراغ لوازم تحریرشان می‌روند، ایام جشن عاطفه‌ها به کمد رخت‌هایشان سری می‌زنند و موقع کمک به زلزله و سیل‌زدگان، سراغ جعبه قرص‌هایشان می‌روند. اهل مطالعه هم خانه‌تکانی قفسه‌های کتابخانه‌شان را به‌دلیل بازبینی کتب قدیمی و جانمایی کتاب‌های جدید، به ایام نمایشگاه کتاب موکول می‌کنند.
از دیدگاه شما با کتاب‌هایی که دیگر به آن‌ها نیاز نداریم، چه کنیم؟ خُب، چند راه جلوی پایمان است:
به سنّت بچه‌های درس‌نخوان و مدرسه‌گریز، همه را در چهارشنبه‌سوری بسوزانیم؛
به غرفه بازیافت محله بدهیم و شامپو بگیریم؛
بین دوستان و آشنایان پخش کنیم؛
به کتابخانه محل اهدا کنیم.
همه این راه‌ها بستگی به ذهنیت افراد دارد؛ مثلاً گروه اول فکر می‌کنند کتب مدرسه و کمک درسی‌شان به‌درد کسی نمی‌خورد، گروه بعدی ارزش کتاب‌هایشان را در حد خمیر کاغذ می‌دانند، گروه سوم احساس می‌کنند هر کتابی به‌درد هر کسی می‌خورد و گروه آخر با اینکه کارشان از همه معقول‌تر است؛ ولی نمی‌دانند کتابخانه‌ها بعضاً همان کتاب را دارند یا اگر کمی فرسوده یا قدیمی باشد، دیگر در قفسه قرار نمی‌دهند. تازه کار جایی بیخ پیدا می‌کند که کتابدار کتابخانه باشید و ندانید با کتب وجینی چه کنید!
حالا گیریم کتابی که نیاز نداشتیم، با ترفندی دادیم رفت؛ ولی برای کتاب‌هایی که نیاز داریم، با این گرانی کتاب و سهم اندک آن در سبد کالای خانوارها و ارگان‌ها چه کنیم؟ بودجه‌مان که نمی‌رسد همه آن‌ها را از نمایشگاه کتاب بخریم. اصلاً اگر مسوول کتابخانه مدرسه، مسجد، دانشگاه، مؤسسه فرهنگی یا آموزشی، مراکز لشکری و کشوری باشیم، چگونه قفسه‌های خالی کتابخانه را پر می‌کنیم و نیاز مخاطب‌مان را پاسخ می‌دهیم؟
پیشنهاد من زدن یک تیر به دو نشان است؛ یعنی تحویل کتاب به «پایگاه‌های مبادله کتاب». به‌طورخلاصه کار مراکز تبادل دریافت، تفکیک و عرضه کتاب به متقاضیان است. حالا شما را با این پایگاه‌ها و ویژگی‌هایشان آشنا می‌کنم:
ورودی مراکز: همه اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از مردم، ناشران، پدیدآورندگان، سازمان‌ها و کتابخانه‌ها می‌توانند کتب مازاد خود را به این مراکز تحویل کنند؛
اقلام دریافتی: اکثر پایگاه‌ها همه اقلام کتابخانه‌ای اعم از کتب عمومی و تخصصی، منابع کمک درسی (دبستان، متوسطه و آموزش عالی)، کتب کودک، منابع مرجع، گنجینه دینی (قرآن، نهج‌البلاغه، صحیفه، مفاتیح و ادعیه)، مجله، اقلام دیداری-شنیداری، اسناد، کتب نفیس و کمیاب و حتی اسباب‌بازی را دریافت می‌کنند؛
جایگاه‌های دریافت کتاب: در مراکزی که سازمان مادر دارند، همه کتابخانه‌هایشان امکان تحویل کتاب از شما را دارند؛
روش کار مراکز: پایگاه‌های دولتی که فراخور ضوابط، تنها به اشخاص حقوقی کتاب عرضه می‌کنند، کتاب‌ها را به متقاضیان بلاعوض عرضه می‌کنند و مراکز خصوصی که به اشخاص حقیقی کتاب عرضه می‌کنند، غالب کاری‌شان معاوضه است؛
مزایای به‌اشتراک‌گذاری کتاب: اولاً با این کار درخت کمتری قطع می‌شود؛ ثانیاً کتاب بی‌استفاده شما به‌دست نیازمند واقعی می‌رسد (وقف در گردش)؛ ثالثاً اگر دنبال منفعت اقتصادی هستید، با مراجعه به بعضی از این مراکز کتاب‌تان را راحت می‌فروشید یا معاوضه می‌کنید و کتاب موردنیازتان را آسوده تورق، و انتخاب و ارزان دریافت می‌کنید.
*صبح نو
