سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
** اگر برجام احیا نشود، وضع از حمله مغول هم بدتر می شود
روزنامه اعتماد در مطلبی با عنوان «این فرصت اندک را دریابید» به قلم «احمد زیدآبادی» از فعالین تندرو اصلاح طلب و از دستگیرشدگان فتنه ۸۸ نوشت: «هنگامی که سید ابراهیم رییسی به ساختمان پاستور راه پیدا کرد، به وی تاکید کردم که در حوزه اقتصاد، امکان شق‌القمر یا معجزه‌ای سریع نیست، اما می‌توان با ابتکاراتی خارج از حوزه اقتصاد، زمینه جلب اعتماد عمومی و امید به آینده را فراهم کرد تا در پرتو آن تاب‌آوری اجتماعی، فرصت لازم را برای بهبود تدریجی وضع اقتصادی کشور ایجاد کند. بنابراین توصیه‌هایم به وی عمدتا به گشایش فوری در فضای اجتماعی و فرهنگی، کاهش فشار علیه ناراضیان سیاسی و بهبود روابط خارجی کشور به عنوان پیش‌شرط‌های کنترل تدریجی بحران اقتصادی منحصر می‌شد.»
در ادامه این مطلب آمده است: «به هر حال، دولت رییسی فرصت چندانی در اختیار ندارد. بدبختانه در پشتِ ناکامی و شکست او فرصتی برای دیگران هم نهفته نیست. از این‌رو، سوگمندانه باید گفت که دولت او آخرین فرصت برای همه است حتی همه آنان که آرزوی ناکامی و شکست آن را دارند! بعید می‌دانم تاریخ ایران چنین تراژدی هول‌انگیز و سوگناکی را تجربه کرده باشد! درست به همین دلیل، تمام قدرت اجتماعی باید در جهت هدایت دولت به سمت درست به کار افتد. احیای سریع برجام نقطه آغازین و نمادین دولت برای حرکت در جهت درست است. جز این شود، روزگاری را تجربه خواهیم کرد که نیاکان‌مان در عهد مغول هم تجربه نکردند! »
معیشت مردم و اقتصاد کشور برای افراطیون اصلاح طلب صرفا ابزاری برای پیش بردن پروژه های قبیله ای و حزبی و باندی است. برای همین است که نویسنده یادداشت مذکور، بهبود اوضاع کشور را به کاهش فشار علیه ناراضیان سیاسی منوط کرده است.
دولت قبل که به دولتِ اصلاح طلبان و به عبارتی به دولتِ سوم خاتمی مشهور شد، کارنامه اسف باری در حوزه اقتصاد برجای گذاشت.
در دولت قبل ادعا شده بود که اگر با آمریکا توافق هسته ای امضا شود، آنچنان رونقی شکل خواهد گرفت که دیگر هیچکس به پول یارانه نیازی نخواهد داشت و هم چرخ کارخانه ها خواهد چرخید و هم چرخ سانتریفیوژها.
اما در همان دولت و علیرغم امضای برجام، شاهد وضعیت غیرقابل قبول در حوزه اقتصاد بودیم. در دولت روحانی گرانی مسکن رکورد زده و شاهد صف های عریض و طویل برای خرید اقلام خوراکی و از جمله خرید مرغ بودیم.
دولت قبل رکورددار تورم و گرانی بود و حالا حامیان و بانیان وضعیت اقتصادی در دولت قبل، مدعی هستند که اگر برجام به سرعت احیا نشود، وضعیتی که پس از حمله مغول در ایران رخ داد، مجدد به وقوع خواهد پیوست.
این حجم بی صداقتی با مردم و دشمنی با ملت ایران فقط از عهده افراطیون اصلاح طلب برمی آید.
** تکاپوی اصلاح طلبان برای نجات آمریکا از مخمصه
روزنامه شرق در مطلبی نوشت: «آمار و ارقام تورم، بی‌کاری، هزینه‌های معیشتی و فقر و فلاکت مردم افسانه نیست و جملگی آثار شوم تحریم‌هایی است که همچون اختاپوس اقتصاد کشور را در خود گرفته است.»
در ادامه این مطلب آمده است: «در شرایطی که جنگ در اوکراین فرصت دیگری برای ورود عزتمندانه به بازار نفت و ایفای نقش در بازار گاز مورد نیاز اروپا را فراهم کرده، کشور درگیر حل بحران! کنترل قیمت مرغ و تخم‌مرغ و گوجه‌فرنگی و پیامدهای ارز ترجیحی در تأمین داروی بیماران نیازمندی است که کمبودها برایشان در حکم حیات و ممات است... آمریکا خواهان احیای برجام و توافق با ایران است هرچند عنصر زمان در آن مؤثر است. ظرافت دیپلماسی در استفاده از فرصت‌هایی است که به دلیل شرایط متغیر هستند.»
در حال حاضر جنگ اوکراین، آمریکا و اروپا را با بحران در حوزه نفت و انرژی مواجه کرده است. به دلایل مختلف آمریکا و همچنین اعضای اروپایی برجام شدیدا نیازمند احیای برجام هستند.
سوالی که اینجا ایجاد می شود این است که آیا اکنون بهترین زمان برای احیای برجام برای طرف ایرانی نیست!؟ پاسخ منفی است؛ چرا!؟ به این دلیل که یکی از موارد مهم در هر توافقی، طرفین در آن توافق است.
طرف غربی در برجام و به خصوص طرف آمریکایی، به «قاتل زنجیره ای توافقات بین المللی» مشهور است. بر همین اساس وقتی خرِ آمریکا از پل بگذرد، به ریش طرف مقابل خندیده و همه تعهدات خود را زیر پا می گذارد.
پس چه باید کرد؛ باید مذاکرات را تعطیل کرد!؟ پاسخ قطعا منفی است. روش منطقی این است که مذاکره را پی گرفت اما با این قید که به هیچ عنوان همه تخم مرغ ها در سبد برجام چیده نشود. همچنین باید به صورت قاطع بر ۳ شرط اساسی مبنی بر لغو دائمی تمامی تحریم ها، ارائه تضمین معتبر و راستی آزمایی تاکید کرد.
این را نیز نباید فراموش کرد که مذاکره تنها یک روش برای کنارزدن تحریم های غیرقانونی و ظالمانه آمریکاست. رویکرد بسیار مهم خنثی سازی تحریم ها، مکمل این روش و در ضمن یک ابزار قدرت و چانه زنی در مواجهه با طرف مقابل است.
با اینحال نکته قابل تأمل اینجاست که جریان اصلاح طلب و رسانه های منتسب به این طیف با وارونه نمایی مسئله، جای طرفین را عوض کرده و اینگونه القاء می کند که ایران شدیدا نیازمند به توافق است و اگر توافق حاصل شود، امتیاز ویژه ای است که توسط آمریکا به ایران اعطا شده است.
** حامیان «وزارت امور برجام» از دیپلماسی منطقه ای می گویند
روزنامه جمهوری اسلامی در مطلبی نوشت: «مسئولان کشورمان علاوه بر اینکه نتوانسته‌اند مانع فرسایشی شدن مذاکرات برجامی و پایان دادن به تحریم‌ها شوند، اکنون با اینهمه تهدید در مرزهای مختلف نیز مواجهند.»
در ادامه این مطلب آمده است: «مقابله با این تهدیدها نیازمند اقتدار سیاسی است، چیزی که در عملکرد دولتمردان نمی‌توان سراغی از آن گرفت. حلقه محاصره ایران هر روز تنگ‌تر می‌شود و در عین حال، هیچ تغییری در سیاست زنگ‌زده منطقه‌ای مسئولان ما مشاهده نمی‌شود! این حلقه محاصره باید با تدبیر شکسته شود.»
دولت قبل در حوزه دیپلماسی، دارای نقاط ضعف جدی و عمیق بود. در دولت روحانی دیپلماسی منطقه ای با بی اعتنایی مواجه شده و دولت چنان همه امور را به برجام گره زده بود که کارشناسان و صاحبنظران از «وزارت امور خارجه» با عنوان «وزارت امور برجام» نام می بردند.
در دولت قبل واردات واکسن، پیوستن به سازمان اقتصادی شانگهای، فروش نفت دریافت درآمد آن، صادرات غیرنفتی، دیپلماسی فعال منطقه ای و بسیاری موارد دیگر همگی به برجام و FATF منوط شده بود. این در حالی است که در دولت رئیسی، موارد مذکور بدون احیای برجام و بدون پیوستن به FATF به وقوع پیوست.
در دولت قبل در حوزه منطقه شاهد اتفاقاتی همچون فاجعه تلخ منا بودیم. در فاجعه تلخ حج خونین ۹۴، به دلیل قصور و تقصیر رژیم آل سعود حدود ۶۰۰ زائر ایرانی به شهادت رسیدند. پیش از آن نیز سقوط جرثقیل در صحن مسجدالحرام به شهادت بیش از ۱۰۰ نفر از حجاج انجامید. «محمدجواد ظریف» وزیر سابق امور خارجه-بهمن ۹۴- به فاصله کوتاهی از فاجعه منا در اظهارنظری تأمل برانگیز گفت: «خبر خوب این بود که دوست من عادل الجبیر (وزیر خارجه وقت آل‌سعود) با حضور ایران، به مذاکرات وین بیاید...۵۰۰ زائر ما در مراسم حج کشته شدند اما ما روابط خود را قطع نکردیم حتی روابط خود با عربستان را کاهش هم ندادیم»!
وزیر خارجه سابق در همان مقطع در اقدامی تأمل برانگیز در مقابل امیر کویت زانو زد. حالا حامیان دیپلماسی ضعیف دولت قبل، با نادیده گرفتن اقدامات مثبت دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی و به ویژه در دیپلماسی منطقه ای، برای سیاست خارجی نسخه تجویز می کنند.