سرویس جهان مشرق - نیویورک‌تایمز به فاصله‌ی چند ساعت از حمله‌ی موشکی ایران به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد در عراق، طی گزارشی تحت عنوان «۳ ساعت از هشدار تا حمله: [روایتی از] درون تقلا برای دفاع از نیروهای آمریکایی مقابل حملات ایران[۱]» ساعاتی از تنش و اضطراب در پنتاگون قبل از حمله‌ی ایران را به تصویر کشید. در این مقاله که بر اساس اطلاعات مسئولان رسمی و غیررسمی پنتاگون نوشته شده است، ترس و دلهره‌ی کارمندان امنیتی و مسئولان دولت ترامپ از عواقب حمله به سردار سلیمانی به‌وضوح دیده می‌شود.
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور وقت آمریکا، صبح روز چهارشنبه، ۸ ژانویه‌ی ۲۰۲۰ (۱۸ دی‌ماه ۱۳۹۸)، ساعاتی پس از حمله‌ی موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکایی در عراق، در حال قرائت بیانیه درباره‌ی این حمله. نیویورک‌تایمز با انتشار این تصویر در گزارش خود می‌نویسد: «پرزیدنت ترامپ تا آخرین لحظه قبل از ایستادن پشت تریبون در کاخ سفید، متن سخنرانی‌ای را ویرایش کرد که قرار بود روز چهارشنبه خطاب به ملت ایراد کند.» (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› عمودی می‌آیند؛ افقی می‌روند/ گزارش نیویورک‌تایمز از وحشت جنگ با ایران در آمریکا
اگرچه حمله‌ی ایران به عین‌الاسد کم‌ترین هزینه‌ای بود که آمریکایی‌ها برای ترور سردار بزرگ ایرانی پرداخت کردند، اما همچنان از ارائه‌ی واقعیت خسارات مربوط به آن حمله خودداری می‌کنند. از سوی دیگر، ایران بارها اعلام کرده است که هدف قرار دادن عین‌الاسد هرگز به معنای پایان ماجرا نیست و تا انتقام کامل خون سردار سلیمانی از پا نخواهد نشست. با این مقدمه، به روایت خطیِ تنش‌های موجود در پنتاگون در سه ساعت منتهی به حمله‌ی ایران می‌پردازیم.
در همین‌باره بخوانید:
›› دیپلمات آمریکایی: انتقام ایران با حمله موشکی به پایان نمی‌رسد
ساعت ۲ بعدازظهر سه‌شنبه، ۷ ژانویه‌ی ۲۰۲۰، به وقت محلی، اولین هشدارها درباره‌ی حمله‌ی احتمالی ایران به منافع یا مراکز آمریکا در منطقه به پنتاگون رسید. برخی از این هشدارها احتمال حمله‌ی ایران را قریب به یقین می‌دانست. این هشدارها مراکز مختلفی را در منطقه هدف حملات تلقی می‌کردند و حتی در برخی موارد، مبدأ حمله را نیز متفاوت می‌خواندند. به عنوان مثال، در یکی از هشدارها آمده بود که صدها شبه‌نظامی عراقی با حمایت ایران قرار است به پایگاه عین‌الاسد حمله کنند.
پایگاه هوایی «عین‌الاسد» در غرب عراق، از مدت‌ها قبل یکی از مراکز مهم عملیاتی آمریکا بود و گزارش‌های زیادی اشاره داشتند که احتمالاً این پایگاه هدف حمله‌ی موشکی ایران خواهد بود. (+)
در این میان، یکی از هشدارها بسیار دقیق و محتمل بود. بنابراین، مایک پنس، معاون اول رئیس‌جمهور وقت آمریکا، و رابرت اُبراین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، به همراه چند مشاور و مسئول دیگر به اتاق عملیات ویژه‌ی کاخ سفید (واقع در ضلع غربی ساختمان ریاست‌جمهوری آمریکا) رفتند و منتظر حضور رئیس‌جمهور شدند تا در این مورد با یک‌دیگر تصمیم‌گیری کنند.
نشست «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور وقت آمریکا، و اعضای شورای امنیت ملی کاخ سفید، از جمله «مایک پنس» (روبه‌تصویر، دوم از راست) معاون اول ترامپ، «مایک پمپئو» (روبه‌تصویر، سوم از راست) وزیر خارجه‌ی وقت آمریکا، و «مارک اسپر» (پشت‌به‌تصویر، راست) وزیر دفاع وقت آمریکا، در اتاق مدیریت بحران کاخ سفید، موسوم به «اتاق وضعیت»، طی ساعات منتهی به حمله‌ی موشکی ایران به پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق (+)
ترامپ در آن زمان در دیداری ازپیش‌برنامه‌ریزی‌شده با نخست‌وزیر یونان بود. وقتی ترامپ به اتاق عملیات ویژه رسید، چندین تهدید مورد بررسی قرار گرفتند. در زمره‌ی آن‌ها حمله به پایگاه عین‌الاسد بود که احتمالاً توسط شبه‌نظامیان «کتائب حزب‌الله» یکی از نیروهای همسو با ایران، انجام می‌شد. از سوی دیگر، گزارش منابع جاسوسی و اطلاعاتی حاکی از آن بود که ایران موشک‌های خود را آماده‌ی شلیک کرده است. پایگاه عین‌الاسد از لحاظ دفاعی بسیار ضعیف بود. به عنوان مثال، هیچ سامانه‌ی ضدموشکی پاتریوتی در آن‌جا مستقر نبود و تعداد زیادی از نیروهای آمریکایی آن‌جا بودند. بنابراین تصمیم برآن شد که تا حد امکان، نیروهای مستقر در عین‌الاسد و چند پایگاه دیگر را تخلیه کنند؛ یا در صورت امکان، برخی از آن‌ها را به پناهگاه‌های ایمن منتقل نمایند.
در همین‌باره بخوانید:
›› کارشناس استرالیایی: «شهید سلیمانی» جاودانه‌تر از «قاسم سلیمانی» خواهد بود
در همین زمان، مسئولین کاخ سفید همچنان به سخنان تکراری خود ادامه می‌دادند. آن‌ها مدام از حمله به سلیمانی دفاع می‌کردند و مدعی آن بودند که سلیمانی درصدد حمله‌ی جدیدی به مراکز آمریکا بوده است. با این وجود، در پاسخ به خبرنگاران، هیچ شاهد و مدرکی بر این حمله‌ی قریب‌الوقوع ارائه نمی‌کردند. مایک پمپئو، وزیر خارجه‌ی آمریکا، نیز در کنفرانس خبری کوتاهی که داشت تنها به گفتن این اکتفا کرد که «ما تصمیم درستی گرفتیم.» از سوی دیگر، سخنان او ضدونقیض و آشفته بود. چند روز قبل‌تر گفته بود سلیمانی تهدیدی قریب‌الوقوع بوده و به همین خاطر هدف قرار رفته، اما در کنفرانس سه‌شنبه عصر گفت کشته شدن یک آمریکایی طی چند هفته‌ی اخیر توجیه حمله به سلیمانی بوده است.
در همین‌باره بخوانید:
›› روایت مستند آمریکایی از حاج قاسم و «جنگ سایه» با آمریکا
›› اعتراف مقام سابق سی‌آی‌ای: آمریکا باید از راهبرد خاورمیانه‌ای قاسم سلیمانی درس بگیرد
در اتاق عملیات، ترامپ و همکارانش به فکر راه‌های انتقام‌گیری پس از حمله به عین‌الاسد یا پایگاهی دیگر بودند. چند روز قبل، ترامپ گفته بود ممکن است به مراکز فرهنگی ایران حمله کند. اما این ادعا به‌وضوح توخالی بود. او صرفاً ایرانی‌ها را تهدید می‌کرد تا شاید جلوی حمله‌ی آن‌ها را بگیرد. در حالی که در واقع نمی‌دانست در صورت حمله‌ی ایران چه پاسخی مناسب است.
در آن جلسه، مایک پمپئو باتجربه‌ترین شخص بود. از طرف دیگر، بزرگ‌ترین حامی فشار حداکثری به ایران و حمله به سردار سلیمانی هم بود. دیگر افراد حاضر در اتاق، اغلب نظامی یا حقوقدان بودند و کم‌تر با سیاست خارجی آشنایی داشتند. حضار جلسه، کنفرانسی آنلاین با جینا هسپل، رئیس وقت آژانس مرکزی اطلاعات، سی‌آی‌ای، داشتند. هسپل پیشاپیش معتقد بود کشتن سلیمانی منافع بیش‌تری برای منطقه نسبت به تهدیدهای بعدی ایران دارد و لذا یکی از مدافعان حمله به سلیمانی بود؛ اگرچه هیچ‌گاه مستقیم چنین حرفی را به ترامپ نزده بود. هسپل در این جلسه نیز گفت تهدید ایران نسبت به مانع بزرگی که از سر راه منافع آمریکا برداشته شده، ناچیز است. با این حال، او هم نمی‌دانست دامنه‌ی حملات ایران تا کجا ممکن است ادامه پیدا کند.
خبرنگاران با تأخیری چندروزه توانستند وارد پایگاه هوایی عین‌الاسد شوند. مقامات آمریکایی این چند روز زمان را برای پاک کردن کدام شواهد نیاز داشته‌اند؟ (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› چرا فیس‌بوک و اینستاگرام واقعیت را درباره شهید سلیمانی سانسور می‌کنند؟
›› «ساغر کسرایی» زنی که از شهادت حاج قاسم ابراز خوشحالی می‌کرد، کیست؟
حدود ساعت چهار بعدازظهر خبری مبنی بر حمله‌ی ایران به پایگاه «تاجی» در شمال عراق رسید. ترامپ و همکارانش بلافاصله از میزان خسارات و تلفات جویا شدند، اما پس از تحقیقات کامل مشخص شد خبر اشتباه بوده است. اگرچه فردای آن روز مسئولین پنتاگون اعلام کردند که موشک‌هایی به سوی این پایگاه شلیک شده، اما گویا این حمله‌ی واقعی ایران نبود. لذا ترامپ و همکارانش مجدداً مضطرب و نگران شدند.
پس از سه ساعت التهاب و ترس بالأخره ساعت ۵:۳۰ عصر مشخص شد ایران تعداد زیادی موشک بالستیک را به دو مرکز نظامی آمریکا در عراق شلیک کرده است. به طور دقیق، ۱۶ موشک فاتح ۱۱۰ و شهاب به آن‌جا شلیک شده بود. در آن لحظه، پایگاه عین‌الاسد در غرب عراق شاهد حضور بالغ بر ۱۰۰۰ نیروی آمریکایی بود. جالب است که نویسندگان نیویورک‌تایمز میزان تلفات این حادثه را صفر می‌دانند؛ حتی تعداد مجروحان را نیز صفر می‌دانند و فکر می‌کنند که هیچ آمریکایی‌ای در این ماجرا آسیب ندیده است.
البته این روایت برای انفعال بعدی ترامپ بسیار خوشایند بود، چراکه ترامپ دقیقاً با همین بهانه، خود را پیروز ماجرا خواند و اقدام دیگری انجام نداد. ضمن این‌که این خبر خوراک خوبی برای رسانه‌های آمریکایی بود تا نشان دهند نظام اطلاعاتی آمریکا در پیش‌بینی این حمله موفق بوده است. اما واقعیت این است که حتی مسئولان آمریکایی و پنتاگون نیز با چند هفته تأخیر اعلام کردند که دست‌کم ۱۱۰ نیروی آمریکایی دچار «آسیب مغزی» شده‌اند[۲]. گزارش مشرق درباره‌ی «آمارهای شناور» درباره‌ی تلفات آمریکایی‌ها در عین‌الاسد را از این‌جا بخوانید.
تصویر ماهواره‌ای از پایگاه عین‌الاسد پس از حمله‌ی موشکی ایران. در تصویر بزرگ‌تر، دست‌کم پنج نقطه‌ی اصابت موشک مشخص است. (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› دو مقام سابق پنتاگون: تلفات عین‌الاسد از آن‌چه ترامپ اعتراف می‌کند بسیار بیش‌تر است
بسیاری از رسانه‌ها تعجب کردند که چگونه ممکن است در حمله‌ی ایران، ۱۱۰ سرباز آمریکایی زخمی شده باشند، اما حتی یک نفر کشته نشده باشد! اطلاعات ضدونقیض آمریکایی‌ها طی چند هفته‌ی پس از حمله‌ی موشکی ایران، هرگونه اعتمادی به این آمارها را از میان برد. همچنین بعدها مشخص شد که ایران، هرچند به طور غیررسمی اما چند ساعت قبل، حمله‌ی خود را به مسئولان عراقی خبر داده بوده است[۳]. این یعنی نیروهای اطلاعاتی آمریکا تلاش خاصی انجام نداده‌اند.
دقت میلی‌متری موشک‌های ایران در هدف قرار دادنِ سازه‌ی وسط در این مجموعه‌ی پنج‌تایی کاملاً مشهود است. چنان‌که از تصویر نیز برمی‌آید، عملاً اثری از این سازه باقی نمانده است. (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› خون از دماغ کسی نیامده! / آمریکایی‌ها چه واقعیتی را در عین‌الاسد مخفی می‌کنند؟
لازم به یادآوری است که چون مقاله‌ی نیویورک‌تایمز تنها ساعاتی پس از حمله‌ی ایران نوشته شده، مخفی‌کاری پنتاگون روی نویسندگان این روزنامه نیز اثر گذاشته است. با این حال، چیزی که مشخص است این است که آمریکا از اعلام کشته شدن حتی یک سرباز آمریکایی ابا داشت، زیرا چنین امری فضای آمریکا را ملتهب کرده و ترامپ را مجبور به جنگ می‌کرد. اما اخبار منابع دیگر حاکی از آن است که دست‌کم ۸۰ نیروی آمریکایی در این حمله به هلاکت رسیده‌اند.
در همین‌باره بخوانید:
›› اخبار جدید از عین‌الاسد: اعطای «نشان جانبازی» به سربازانی که ترامپ می‌گفت «سردرد» داشتند
›› تا الآن ۶۹ نفر/ موشک‌باران عین‌الاسد هنوز از آمریکایی‌ها تلفات می‌گیرد!
** سید سجاد موسوی