سرویس جهان مشرق- یک سال پس از سقوط دولت اشرف غنی و فرار ارتش تروریستی آمریکا از فرودگاه کابل؛ حالا همه منتظرند تا دست‌پخت امارت اسلامی را چشیده و بدانند که حال‌وروز مردم افغانستان این روزها چگونه است.
در روز فرار سربازان آمریکایی از کابل؛ برخی گمان می‌کردند که شبح جنگ به‌زودی رو سر افغانستان افتاده و دولت نورس نمی‌تواند امنیت فراگیر ایجاد کند. درحالی‌که رسانه‌های غربی عکس‌هایی ناراحت‌کننده از سقوط مردم از روی بال یا له شدن آن‌ها زیر چرخ هواپیماهای آمریکایی را پخش می‌کردند، اولین گروه از اعضای تحریک طالبان بدون خون‌ریزی و کشتار گسترده وارد ارگ ریاست جمهوری شده و پیام تشکیل امارت اسلامی به جهان مخابره شد.
یک سال پس از سلطه طالبان بر افغانستان، بررسی سیاست‌گذاری‌ها و رفتارهای حکومت و مقامات ارشد طالبان در ابعاد داخلی و خارجی می‌تواند، چشم‌اندازی کلی از حکومت طالبان و تأثیرات آن بر افغانستان و منطقه را ترسیم کند.
علی واحدی کارشناس ارشد در امور افغانستان به «مشرق» می‌گوید که این روزها وضعیت مردم بهبودیافته و طالبان نمره قابل قبولی گرفته است.
واحدی می‌گوید که قبل از ورود طالبان به کابل ناتو در شهر شایعه ساخته بود که به‌زودی در خیابان بساط اعدام و کشتار راه افتاده و امارت اسلامی با فشار قنداق اسلحه حکومت خواهد کرد، اما حالا می‌بینیم که به‌جای سیاه جنگ روی سر مردم در ماه محرم شهر کابل سیاه‌پوش شده و کشور در ثبات نسبی قرار دارد. واحدی اعتقاد دارد که طالبان در دوره جدید دولت‌مداری نمره قبولی گرفته است.
در ادامه گفتگوی مشرق با کارشناس ارشد مسائل افغانستان را می‌خوانید:
** نزدیک به یک سال از فرار شبانه ارتش تروریستی آمریکا از فرودگاه کابل می‌گذرد؛ در آن روز سربازان آمریکایی باعجله سلاح‌های سنگین و سبک خود را در پایگاه‌های مختلف جاگذاشته و رفتند، در زمان خروج برخی ادعا می‌کردند که دیگر مردم افغانستان روی خوش زندگی را ندیده و امنیت و ثبات از این کشور رخت خواهد بست؛ حالا بعد از یک سال وضعیت مردم چگونه است؟
بله؛ همان‌طور که اشاره کردید از شکست مفتضحانه آمریکا و خروج آن‌ها از افغانستان یک سال گذشت، شما اگر مروری بر دو دهه حاکمیت حامد کرزی و پس‌ازآن اشرف غنی داشته باشید؛ خواهید دید که آمریکا از سال ۲۰۰۱ با اشغال افغانستان وعده‌هایی به مردم افغانستان داده و گفته بود که ما آمده‌ایم تا برای مردم امنیت، ثبات اقتصادی و شرایط بهتر فراهم کنیم، آمریکا به مردم وعده داده بود که کشت مواد مخدر را کنترل کرده و این کشور را به الگویی برای دیگران در آسیای میانه بدل می‌کند.
** آیا آمریکایی‌ها توانستند زیرساخت‌های افغانستان را ترمیم کنند؟
نه‌تنها وضعیت زیرساخت‌های اولیه مثل آب و برق بهبود پیدا نکرد، بلکه حتی بخش‌های زیادی از شهر کابل تا همین چند مدت قبل برق نداشت. تنها دستاورد آمریکا در افغانستان چپاول منابع بود تا جایی که بسیاری از معادن در دوران اشرف غنی توسط خارجی‌ها به تاراج رفت؛ درازای آن مقداری پول به دولتی‌ها داده‌اند، به عبارتی آمریکا سرمایه ملی افغانستان را چپاول کرده است.
** قرار بود افغانستان الگوی کشور دیجیتال در منطقه بوده و به تعبیر اشرف غنی دیجیتالیزه شود...
در حالی آمریکایی‌ها چنین وعده‌های پوچی می‌دادند که نه‌تنها زیرساخت و اقتصاد بهبود نیافت؛ بلکه همه‌چیز بدتر از قبل شد. تنها دستاورد آمریکا و ناتو برای مردم ایجاد جو خفقان در این کشور بود.
من تنها یک مثال بزنم تا منظورم روشن گردد. فقط دریکی از شهرستان‌های قندهار آمریکایی‌ها در طول کمتر از یک سال حدود ۶۰۰ عملیات شبانه انجام داد تا هر فردی که مظاهر اسلامی را رعایت می‌کرد یا منتقد حضور خارجی‌ها در کشور بود را دستگیر کند. در این تعداد عملیات حدود ۹۰۰ نفر کشته شدند.
** این ارقام تنها مربوط به یک ولایت است؟
بله؛ حالا تصور کنید سطح جنایت آمریکایی‌ها در کل افغانستان چقدر بوده است.
** آمار دقیقی از جنایت و کشتار مردم توسط آمریکایی‌ها وجود دارد؟
در حال حاضر کار تحقیقی روی این موضوع شروع‌شده است، امیدواریم به‌زودی گزارش دقیقی تهیه شود.
** در بحث مواد مخدر وضعیت کارتل‌های قاچاق در دوره آمریکایی‌ها چگونه بود؟
درباره مواد مخدر در دوره حکومت طالبان تقریباً ۴۰ درصد زمین‌های کشاورزی زیر کشت خشخاش بود؛ اما پس از سقوط امارت اسلامی کشت خشخاش به بالای ۹۵ درصد رسید. هم در کشت و هم در قاچاق وضعیت به‌مراتب بدتر از قبل شد. البته این مسئله حرف من نیست، بلکه رسانه‌ها اعلام کردند که در پایگاه‌های نظامی آمریکا که ورود افغان‌ها ممنوع بود، تمام زمین‌ها زیر کشت خشخاش رفته بود.
** با ورود طالبان به کابل وضعیت چگونه شد؟ آیا افغانستان نسبت به قبل بدتر شده است یا در مسیر بهبود است؟
بستگی به این دارد که شما از کدام زاویه به افغانستان نگاه کنید. اگر از زاویه رسانه‌های غربی و عربی به این کشور نگاه بیاندازید، افغانستان نسبت به قبل فقیرتر شده و امنیتی وجود ندارد و هرروز دسته‌دسته مردم بی‌گناه کشته می‌شوند؛ اما من به‌عنوان فردی که رابطه نزدیک با مردم دارم به شما می‌گویم طالبان وضعیت مردم را بهبود داده است.
** رسانه‌های غربی می‌گویند امکان ندارد طالبان بتواند وضعیت افغانستان را بهبود دهد!
این رسانه‌ها همان جریانی هستند که ۲۰ سال جنایت آمریکا را پنهان کرده و بر آن سرپوش گذاشتند. شما نگاه کنید وقتی طالبان وارد شهر کابل شد، هیچ خانه‌ای غارت نشده و ادرات دولتی و مراکز خصوصی آسیب ندید. فردای روی کار آمدن طالبان مردم دوباره به سرکار خود رفتند، آیا در کشور ناامن جامعه امکان بازیابی خود را دارد؟ پاسخ منفی است. همه وزارت خانه‌ها و مراکز دولتی دوباره به کار مشغول شدند.
** البته ایجاد امنیت شعار طالبان بود؛ مسئولان طالبان به مردم وعده امنیت داده بودند...
شما با مردم باید صحبت کنید تا متوجه مسائل گردید. در حال حاضر در افغانستان دیگر خبری از عملیات‌های شبانه و دستگیری‌های خانه به خانه نیست. هیچ‌کس به خاطر نژاد، مذهب و یا قومیت خود مورد تفتیش قرار نمی‌گیرد. مؤلفه‌های اولیه امنیت توسط طالبان تأمین‌شده و آن‌ها تمام تلاش خود را می‌کنند تا مردم از دولت موقت شکل‌گرفته راضی باشند.
طالبان اعلام کرده است که هیچ‌کس حق تعرض به مردم را نداشته و هر کس شکایتی دارد می‌تواند آن را به طالبان ارائه دهد. درگذشته فردی که از خانه خارج می‌شد توقع نداشت شب زنده به خانه برگردد! هرلحظه احساس می‌کرد درب خانه‌اش شکسته و سربازان آمریکایی وارد خانه‌اش می‌شوند؛ اما در حال حاضر امینت در همه شهرها برقرار است.
** البته سلسله انفجارها در کابل بخصوص در مساجد افزایش‌یافته است.
این دست موارد از خرابکاری‌ها هدفمند بوده و زیر سر سازمان‌های اطلاعاتی غربی، ناتو؛ رژیم صهیونیستی و کشورهای مرتجع عربی است تا وانمود کنند که افغانستان همچنان ناامن است. آن‌ها کمین کرده و با کمک عناصر نفوذی خود میان مردم تفرقه ایجاد کنند. یک روز مسجد شیعیان را منفجر می‌کنند و فردای آن نوبت اهل تسنن است؛ هدف اصلی ایجاد تفرقه و ناامنی است.
** رد پای داعش نیز وجود دارد.
سرویس‌های اطلاعاتی غربی تمایل دارند داعش را قوی نشان دهند، اما در پشت‌صحنه خودشان مشغول به عملیات هستند. برخی نیز این عملیات را به مقاومت نسبت می‌دهد؛ اما در افغانستان چیزی به اسم مقاومت وجود ندارد، مقاومت در برابر چی چیزی؟ در برابر مردم افغانستان؟
** منظورشان مقاومت مسعود و پنجشیری‌ها است...
دامنه آن گسترده نیست؛ برخی می‌خواهند وانمود کنند که ملت افغانستان مخالف وضعیت فعلی است؛ این‌گونه نیست. مردم افغانستان به دنبال آن هستند که استقلال داشته و خودشان کشورشان را اداره کنند، در برابر این خواسته مردم مقاومتی وجود ندارد. مردم افغانستان تمایل دارند کشور توسط خودشان اداره شود نه توسط سلطه خارجی.
** درباره مسئله زنان چطور؛ گروه‌هایی که ادعا می‌کنند طالبان حقوق زنان را پایمال می‌کند؟
طالبان به‌صراحت اعلام کرده است که زنان در ساختار سیاسی افغانستان سهیم هستند، شما می‌بینند که امروز زنان افغانستان در مسائل سیاسی، علمی و اجتماعی حضور دارند اما مسئله شریعت باید رعایت شود؛ مردم افغانستان نیز همین ایده را قبول دارند.مردم کشور افغانستان مسلمان هستند از حکومت اشرف غنی و فساد اخلاقی موجود در آن رنج می‌برند. طبیعی است که بخواهند احکام شریعت در جامعه اجرا شود.
یکی از شگردهای دشمن آن است که روی ناامیدی مردم کار کند. آن‌ها مدام زیر گوش مردم افغانستان خواندند که نظام اسلامی نمی‌تواند برای شما امینت آورده و باعث پیشرفت کشور شود. رسانه‌های ناتو به‌صورت دائم در افغانستان تبلیغ می‌کنند که در صورت حاکمیت طالبان روزگار مردم سیاه می‌شود و مردم فقیرتر خواهند شد.
درحالی‌که در دوره گذشته تنها افراد نزدیک به حکومت و همکاران آمریکایی‌ها از مواهب قدرت برخوردار شده و ثروتمند شدند. برنامه نظام اسلامی در حال حاضر ایجاد عدالت اجتماعی در کل افغانستان است. آمریکا پول‌های مردم افغانستان را مسدود کرده و طالبان را تحریم کرده و بعد از مشکلات اقتصادی مردم می‌گوید، این تناقض در گفتار و عمل نشان می‌دهد که غرب دلش برای مردم افغانستان نسوخته است؛برای همین نوع زاویه دید به افغانستان بسیار مهم است.
** طالبان در حوزه بین‌المللی مسئله مهمی به اسم به رسمیت شناخته شدن دارد؛ بسیاری شرط به رسمیت شناختن طالبان را تشکیل دولت فراگیر اعلام کرده‌اند. قبل از ورود تحریک طالبان به کابل ادعا می‌کرد که دولت همه‌شمول تشکیل داده و حتی مولوی امیر خان متقی شهر به شهر به دیدار اقوام و طوایف رفته و وعده دولت حداکثری می‌داد، این وعده در حال حاضر چقدر اجرایی شده است؟
طالبان به‌صراحت نشست با سران اقوام داشته است، مقامات ارشد طالبان در ولایت دایکندی با برادران شیعه خود دیدار کرده و به آن‌ها گفته بود که برای استقلال و پیشرفت افغانستان با یکدیگر همکاری کنند.
** اما هنوز دولت همه‌شمول تشکیل نشده است.
چون شرایط افغانستان هنوز اضطراری است؛ فراموش نکنیم طالبان ۲۰ سال با متجاوزین آمریکایی جنگید ازاین‌رو حق اعمال حاکمیت دارد تا بتواند شبکه‌های اطلاعاتی، امنیتی و نظامی کشورهای خارجی به‌ویژه پاکستانی‌ها را پاک‌سازی کند. برای همین هنوز افغانستان تا تشکیل حکومت فراگیر فاصله دارد؛ اما در همین وضعیت نیز می‌بینیم فردی چون عبداللطیف نظری کل امور مالیه (اقتصادی) افغانستان را در دست دارد.او فردی شیعه بوده اما در ساختار امارت اسلامی به کار گرفته‌شده است.
در همه ولایات و ولسوالی‌ها طالبان از مردم همان منطقه استفاده کرده است. حتی در مسئله برگزاری مراسم محرم در کابل طالبان نهایت همکاری را انجام داده و امنیت را تأمین کرد، شهر کابل سیاه‌پوش شده و تمامی مراسم‌ها به بهترین شکل برگزار شد؛ این نشانه‌هایی مهم از شیوه رفتار طالبان با مردم مختلف است.
** البته شاید منظور استفاده از اپوزیسیون در ساخت قدرت است، افرادی چون اسماعیل‌خان یا احمد مسعود...
این شورای مقاومت که به نظر پسر مسعود رهبری آن را بر عهده دارد را باید به‌صورت تاریخی بررسی کرد، این شورا و افراد آن چون ژنرال دوستم، ژنرال عطاالله نور یا محقق در ۲۰ سال گذشته با آمریکایی‌ها نهایت همکاری را داشته‌اند. در استانداری‌ها و مجلس نماینده داشتند و ساختار قدرت وابسته به آن‌ها بود. طبیعی است که این دست افراد ادعای مقاومت داشته باشند. پس از خروج آمریکایی‌ها و فرار این افراد از کشور تنها یادگاری آن‌ها برای مردم افغانستان کاخ‌های بزرگی است که امروز خالی مانده است. در شرایطی که مردم افغانستان نان برای خوردن نداشتند؛ ژنرال فهیم میلیون‌ها دلار در خانه‌اش مخفی کرده بود، این افراد روی گرده مردم سوار بودند و حالا ادعای مقاومت دارند.
پس از شهادت سردار سلیمانی آمریکا در منطقه زمین‌گیر شد و به این نتیجه رسید که اگر از منطقه خارج نشود در شرایط بسیار دشواری قرار می‌گیرد و شما دیدید که به محض خروج تروریست‌های آمریکایی از افغانستان حکومت اشرف غنی فروریخت این نشان می‌داد که این ژنرال‌های پرادعا حتی توانایی حفظ خانه خودشان را هم نداشتند.
** قبل از ورود طالبان به کابل ذبیح‌الله مجاهد گفته بود که طالبان عوض‌شده و آن امارت اسلامی قبلی را نخواهید دید، حالا پس از یک سال واقعاً طالبان نسبت به قبل عوض‌شده است یا خیر؟
بله تحول زیر بنایی به وجود آمده است؛ آن سال‌ها طالبان واقعاً مردم را اذیت می‌کرد. آن‌ها تجربه نداشتند و در پشت صحه آمریکا؛ اطلاعات ارتش پاکستان و عربستان کار می‌کرد؛ اما حالا شرایط این‌گونه نیست. در هنگام تجاوز آمریکا به خاک افغانستان طالبان متوجه شد که ارتش پاکستان به آن‌ها خیانت کرده و نقشه تمام مراکز نظامی‌اش را به ناتو داده است، ازاین‌رو بدون اینکه آمریکا مجبور شود سرباز زیادی در خاک افغانستان پیاده کند کل مراکز نظامی طالبان را منهدم کرد. طالبان از آن زمان درس‌های مهمی گرفته و مردمی‌تر شده است، برای همین می‌بینیم رهبر طالبان در آخرین سخنرانی خود با آمریکا و پاکستان اتمام‌حجت کرده است.