سرویس ورزش مشرق - پس از برگزاری ۳ دوره از جام جهانی، دوره‌های ۱۹۴۲ و ۱۹۴۶ جام جهانی، به دلیل جنگ جهانی دوم برگزار نشد. جام جهانی ۱۹۴۲ قرار بود در کشور آلمان برگزار شود. این خبر در بیست و سومین سالگرد فیفا در سال ۱۹۳۶ و در برلین اعلام شده بود. اما جنگ جهانی در سال ۱۹۳۹ آغاز و میزبانی آلمان منتفی شد. در ژوئن همان سال، قرار شد برزیل میزبان رقابتها باشد هرچند که با گسترش جنگ جهانی، برگزاری مسابقات به طور کلی منتفی شد آنهم در حالیکه حتی میزبان رقابتها هم مشخص نشده بود. بعد از پایان جنگ جهانی نیز، مسابقات سال ۱۹۴۶ بدلیل خرابی‌های حاصل از جنگ، برگزار نشد.
* برزیل میزبان اولین جام جهانی پس از جنگ!
نوبت به سال ۱۹۵۰ رسید، دیگر چاره ای به جز فوتبال نبود، تنها فاکتوری که می توانست مردم خسته جهان را به اشاره ای هر چند بیهوده و سطحی، به چیز دیگری جز خشم و کینه و نفرت، سرگرم کند.
برزیل تنها کشوری بود که درخواستی رسمی برای میزبانی از چهارمین دوره این رقابتها ارائه کرد، چرا که در آن زمان، کشورها به تازگی از جنگ رها شده بودند. این رقابتها از ۲۴ ژوئن تا ۱۶ جولای برگزار شد و همه نگاه ها برروی عملکرد تیم میزبان متمرکز بود. ۱۶ کشور به این رقابتها راه یافتند و این تورنمنت در مقایسه با تورنمنت های کنونی در مقیاس به مراتب کوچکتری برگزار می شد. اما با اتفاقاتی که در ادامه بیان می شود مسابقات با ۱۳ تیم برگزار شد!
به خاطر ادای احترام و قدردانی از رییس فیفا که در طول جنگ تمام تلاش و توان خود را به کار بست تا روح فوتبال را زنده نگه دارد، کاپ قهرمانی جام جهانی از این پس به نام 'جام ژول ریمه' نامگذاری شد.
* شرط عجیب اسکاتلند برای حضور در جام جهانی!
قبل از مسابقات مقدماتی، جورج گراهام، رئیس اتحادیه فوتبال اسکاتلند گفته بود که اسکاتلند تنها در صورت اول شدن در گروهی که ۲ تیم از آن صعود می کردند به برزیل سفر خواهند کرد. اما پس از باخت ۱ بر صفر مقابل انگلیس در بازی آخر، اسکاتلند به عنوان تیم دوم مجوز حضور در برزیل را دریافت کرد، با این حال، گراهام از تغییر موضع خودداری کرد و بنابراین اسکاتلند از مسابقات کنار رفت.
ترکیه نیز که در گروه خود اول شده و به جام جهانی راه یافته بود، به خاطر هزینه بالای سفر به آمریکای جنوبی انصراف داد. فیفا از پرتغال، ایرلند و فرانسه که در مرحله مقدماتی حذف شده بودند دعوت کرد تا جای خالی اسکاتلند و ترکیه را پر کنند. پرتغال و ایرلند نپذیرفتند، اما فرانسه ابتدا پذیرفت و به قرعه کشی راه یافت اما پس از قرعه کشی آن ها هم به خاطر هزینه بالای سفر قید حضور در جام جهانی را زدند.
* حذف تیم ملی هند به خاطر بازی با پای برهنه!
پس از قرعه کشی، اتحادیه فوتبال هند تصمیم به رفتن به جام جهانی گرفت. فیفا پس از بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۴۸، قانونی را مبنی بر ممنوعیت بازی با پابرهنه وضع کرده بود، و از آنجایی که هند پابرهنه بازی می‌کرد، این قانون را نپذیرفت و از دور مسابقات کنار گذاشته شد. زمان کافی برای دعوت از تیم‌های جایگزین یا سازماندهی مجدد گروه‌ها وجود نداشت و در نهایت مسابقات با ۱۳ تیم در ۴ گروه برگزار شد.
گروه ۱ : برزیل، یوگوسلاوی، سوئیس و مکزیک
گروه ۲ : اسپانیا، انگلیس، شیلی و آمریکا
گروه ۳ : سوئد، ایتالیا و پاراگوئه
گروه ۴ : اروگوئه و بولیوی
از سیزده تیمی که شرکت کردند، تنها یک تیم یعنی انگلیس اولین بازی خود را در جام جهانی انجام می داد. این آخرین حضور آمریکا و بولیوی در جام جهانی بود و این ۲ تیم به ترتیب تا سال ۱۹۹۰ و ۱۹۹۴ نتوانستند به جام جهانی صعود کنند!
به صورت میانگین حدود ۶۰ هزار نفر از بازیها دیدن کردند؛ رکوردی که تنها در جام جهانی سال ۱۹۹۴ به میزبانی آمریکا بهبود یافت.
* آبروریزی انگلیس هم در زمین هم در عرصه رسانه!
انگلیس برای نخستین بار در این رقابتها حضور پیدا کرد. انگلیسی‌ها که فوتبال را ورزشی انگلیسی می‌دانستند، دوست نداشتند تا در رقابت با تیم‌های غیرانگلیسی شرکت کنند تا بتوانند فوتبال را انگلیسی نگه دارند اما سرانجام در سال ۱۹۴۶ بود که دعوت فیفا را پذیرفتند و در این رقابتها شرکت کردند. هر چند در نهایت آنها که ادعای تیمی حرفه ای را داشتند با شکست برابر تیم آماتور آمریکا که گفته می شد شغل بیشتر آن ها راننده، پستچی، نعش کش و .... بوده از گردونه رقابتها حذف شدند و نتوانستند به فینال راه پیدا کنند. انگلیسی‌ها آن بازی را با ۱ گل به آمریکا واگذار کرده بودند هرچند در ابتدا اخبار به اشتباه مخابره شد. بنابر اخبار، انگلیسی‌ها بازی را ۱-۰ برده بودند و البته به علت اشتباه تایپی (شاید)، نتیجه بازی ۱۰-۰ به نفع انگلیس خوانده شده بود. در آمریکا هم علاقه ای به فوتبال نشان نمی دادند و در ستون کوچکی در نیویورک تایمز به این مسابقه اشاره شده بود.
* دومین قهرمانی اروگوئه در تنها جام بدون فینال!
این دوره از رقابتها، تنها مرحله ای بود که دیدار فینال نداشت! و برزیل و اسپانیا و اروگوئه و سوئد به عنوان ۴ تیم برتر مرحله گروهی، به گروه فینال ۴ تیمی راه یافتند و با انجام ۶ بازی تیمی که در این گروه بیشترین امتیاز را کسب کرد، قهرمان لقب می گرفت.
برزیل که تیمی شکست ناپذیر نشان می داد در دو بازی اول خود مقابل سوئد و اسپانیا ۱۳ گل زد و مدعی اول قهرمانی لقب گرفت. با نتایجی که در دو بازی اول تیم ها کسب شد آخرین دیدار گروه، یعنی برزیل و اروگوئه تعیین کننده قهرمان بود و در حالی که برزیل با یک مساوی هم قهرمان می شد، اروگوئه با برتری ۲ بر یک مقابل میزبان و در حضور حدود ۱۷۰ و به گفته برخی منابع ۲۰۰ هزار نفر در استادیوم بزرگ ماراکانا در کمال ناباوری برای دومین بار قهرمان جهان شد!
* ساخت بزرگترین ورزشگاه جهان در دو سال!
فوتبال در برزیل به چنان محبوبیتی دست یافته بود که تصمیم گرفته شد ورزشگاهی کاملا مدرن با ظرفیت ۲۲۰ هزار نفر در حومه شهر ریودوژانیرو ساخته شود. احداث ورزشگاه روز ۲ اوت سال ۱۹۴۸ آغاز شد. تعیین تاریخ اتمام کار ظاهر معقولانه نبود. ۵ هفته قبل از انجام اولین مسابقه، برزیلی‌ها به خاطر تمام نشدن ساخت ورزشگاه دچار سردرگمی شدند به همین دلیل فیفا تصمیم گرفت دکتر اوتورینو باراسی را که تجربه بسیار موفقی در برگزاری رقابت های سال ۱۹۳۴ داشت، به ریودوژانیرو بفرستد. (در خصوص معاون ایتالیایی فیفا دکتر اوتورینو باراسی، گفته می شود وی در طول دومین جنگ جهانی، کاپ قهرمانی جام جهانی را در یک جعبه کفش زیر تختخواب خود پنهان کرد تا آن را از افتادن به چنگ نیروهای اشغالگر نجات دهد!)
سرانجام روز ۲۴ ژوئن ۱۹۵۰ ورزشگاه ماراکانا رسما افتتاح شد گرچه بیشتر به یک ساختمان شبیه بود و سایت ویژه رسانه‌ها هم نداشت اما، برای برگزاری مسابقات و میزبانی ۱۳ تیم راه یافته به مرحله اصلی جام جهانی آماده بود.
* بازیکنان بزرگ این دوره
آلسیدس گیگیا، قهرمان تیم ملی اروگوئه بود که گل پیروزی بخش تیمش در حساسترین دیدار این رقابتها، مقابل برزیل را در دقیقه ۷۹ وارد دروازه تیم میزبان نمود و به جز جرزینیو، بازیکن دهه ۱۹۷۰ برزیل، تنها بازیکنی بود که در تمام دیدارهای رقابت جام جهانی گلزنی کرد. قهرمانی اروگوئه در این رقابتها، ثمره تلاشهای فراوان این بازیکن بود.
آدمیر، ستاره برزیلی با ۹ گل زده عنوان آقای گلی این مسابقات را به دست آورد.
تلمو سارا، بازیکن تیم ملی اسپانیا نیز در دیدار مقابل تیم آمریکای جنوبی بسیار خوش درخشید. او در تک تک دیدارهای مرحله گروهی تیمش گلزنی کرد ولی با زدن ۵ گل نتوانست تعداد گلهایش را به گلهای آدمیر برزیلی برساند.
تاریخچه اولین جام جهانی (۱۹۳۰ - اروگوئه)
تاریخچه دومین جام جهانی (۱۹۳۴ - ایتالیا)
تاریخچه سومین جام جهانی (۱۹۳۸ - فرانسه)