سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.
در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
*******
روزنامه‌های امروز یکشنبه ۱۴ فروردین پس از دو هفته تعطیلی آغاز سال با تیترهایی گوناگون آغاز به کار کرده‌اند، نام گذاری سال جدید با عنوان مهار تورم و رشد تولید از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی و نیز سخنرانی نوروزی ایشان در بارگاه مقدس امام هشتم، تلاش برای مقابله با بدحجابی در نوروز، مطالبه معلمان و استیضاح وزیر تا رکوردشکنی تاریخی بورس در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
سخنرانی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت فرارسیدن سال نو در حرم مطهر ثامن الحجج حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) و و ترسیم خط اقتصادی کشور مورد توجه همه روزنامه‌ها قرار گرفته و هر کدام از دریچه دید خود راه مهار تورم و رشد تولید را مورد بررسی قرار داده‌اند.
روزنامه دنیای اقتصاد که اغلب مواضع نئولیبرالی دارد نوشته است :
بررسی‌ها حاکی از آن است که با توجه به شرایط متغیرهای اقتصاد کلان، وضعیت سیاستگذاری و تحولات سیاست خارجی می‌توان سه سناریو را برای سال۱۴۰۲در نظر گرفت. سناریوی خوش‌بینانه این است که با تداوم بهبود در سیاست خارجی و اصلاحات واقعی در بدنه اقتصاد، نرخ تورم در مسیر کاهشی قرار گیرد و رشد اقتصادی به سطح بالاتری از سال قبل برسد. این سناریو می‌تواند در راستای تحقق شعار سال۱۴۰۲ باشد که برای نخستین‌بار در کنار «رشد تولید»، «مهار تورم» در نظر گرفته شده است. سناریوی میانه این است که در صورت نبود شوک جدید، وضعیت رشد و تورم مانند سال قبل تکرار شود. اما سناریوی بدبینانه این است که در صورت انفعال سیاستگذار و بروز شوک‌های جدید، اقتصاد ایران به جای تحقق هدف «رونق غیرتورمی» در مسیر «رکود تورمی» حرکت کند.
در ادامه این گزارش آمده است:
اقتصاد ایران در دهه‌های اخیر، به عنوان یکی از کشورهای با تورم بالا معرفی شده است. برخی معتقدند اقتصاد ایران بیشترین دوره تورم بالا را در میان کشورها تجربه کرده است. در سال‌های گذشته، برخی میان تورم و رشد تولید، اولویت اصلی را به تولید حتی با وجود ایجاد تورم و پول‌پاشی می‌دادند. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان تاکید کردند ثبات قیمت‌ها پیش‌نیاز بهبود تولید اقتصادی است. مرکز پژوهش‌های مجلس در یکی از گزارش‌های تحلیلی خود در سال ۹۶ به آثار «پول‌پاشی در اقتصاد» اشاره کرده است و نشان داده چگونه توزیع هلیکوپتری پول، با هدف رونق‌بخشی به اقتصاد، باعث تورم بالا می‌شود.
روزنامه سازندگی در سرمقاله خود به قلم حسین مرعشی دبیرکل حزب کارگزاران تنها راه رشد تولید را در ارتباط با آمریکایی‌ها دانشته و می‌نویسد:
در سال جدید، جمهوری اسلامی به طور حتم در جهت حل و فصل مسائل بین المللی و منطقه‌ای خود گام بر می‌دارد. دو خبر این خوش‌بینی را تایید می‌کند؛ نخست اقدام ایران و عربستان برای حل‌وفصل مسائل است؛ دو قدرت مهم منطقه خاورمیانه و دو کشور تعیین کننده در عرصه منطقه‌ای از تنش‌های چند ساله عبور کردند. این توافق در شرایط امروز علنی است و مسجل شده که با این توافق و حضور واسطه قدرتمندی مثل چین می توانیم روی بازسازی روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس حساب باز کنیم که البته اقدام مثبتی است. دوم همکاری‌های ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی است و این نوید را میدهد که مسائل باقی مانده بین ایران و آژانس که مانع احیاء برجام است در مسیر حل و فصل قرار گرفته است همکاری‌ها که از اسفند سال گذشته شروع شد با اظهار رضایتی که هم آژانس از پیشرفت‌ها داشت و هم آمریکا خوش بینی خود را از این گفت‌وگوها علنی کرد این افق را نمایش میدهد که در بخش مهمی از روابط خارجی در مسیر حل وفصل و تنش زدایی هستیم.
ادعای اصلاح‌طلبان با این تفسیر که ایجاد ارتباط با همسایگان به معنای باز شدن مسیر ارتباط با آمریکا است یک تفسیر غلط از سیاست خارجه کشورمان است، واقعیت آن است سیاست کلان نظام درباره مسائل منطقه ای (عراق و سوریه و لبنان و فلسطین و یمن) تغییری نکرده، بلکه اتفاقا چون آن راهبرد کلان در منطقه چیره شده، عربستان را مجاب کرده تا به ناچار از برخی دعاوی بنشینداز سویی کاهش تنش با همسایگان در جهان اسلام و تمرکز روی دشمنان اصلی مثل آمریکا و اسرائیل، سیاست همیشگی نظام بوده و همان را هم در توافق اخیر دنبال می کند.
روزنامه ایران در یادداشتی به قلم وزیر اقتصاد سال تحول در اقتصاد را مورد بررسی قرار داده و نوشته است:
در سال ۱۴۰۱ ریل‌گذاری‌های خوبی برای رشد تولیدات و سرمایه‌گذاری‌ها اتفاق افتاد و دستاوردهای قابل توجهی هم رخ داد: رشد عدد سرمایه‌گذاری چه داخلی چه خارجی، رشد تولیدات کارخانه‌ها و صنایع، کاهش نرخ بیکاری، تسهیل مجوزهای کسب‌وکار و حذف امضاهای طلایی، پرداخت تسهیلات به تولید و اشتغال، کاهش چشمگیر فرار مالیاتی، جهش سرمایه و توان بانک‌های دولتی و رکورد صادرات غیرنفتی بسیار بهتر از سال‌های گذشته بود و طرح‌های عمرانی و آب و انرژی خوبی در استان‌ها به بهره‌برداری رسید. اگرچه تداوم اقدامات بانک مرکزی برای کنترل رشد نقدینگی را شاهد بودیم ولی متأسفانه در ماه‌های پایانی سال به جهت جهش ارزی ناشی از جنگ ترکیبی دشمن در حوزه ارز و همچنین ضعف تنظیم بازار در برخی اقلام مثل گوشت یا خودرو، کام جامعه ما تلخ شد.
در ادامه این گزارش اقتصادی قابل توجه آمده است:
هرچند مثل بسیاری از کشورها، تورم ایران در سال ۲۰۲۲ دو برابر یا سه برابر نشد اما تورم بالای ۴ سال گذشته در سال ۱۴۰۱ ادامه پیدا کرد. سال مهار تورم و رشد تولید آغاز شد و وزارت اقتصاد در سال ۱۴۰۰ طی سند «نقشه راه رشد غیرتورمی» آسیب‌شناسی خود و احکام پیشنهادی خود برای عبور از رکود تورمی را به تأیید ستاد هماهنگی اقتصادی دولت رسانید و وظایف هر یک از دستگاه‌ها در راستای کنترل تورم و رشد تولید در دولت مصوب شد. بخشی از آن نقشه محقق شد مثل انضباط در کسری بودجه دولت به نحوی که ما در سال ۱۴۰۱ به جای ۲۰۰ همت سال ۱۴۰۰ کمتر از ۱۵۰ همت اوراق (نقد و غیرنقد) فروختیم و در عوض بخش خصوصی ۹۰ همت از بورس تأمین مالی کرد.
روزنامه وطن امروز اما به بایسته‌های تحقق شعار «مهار تورم و رشد تولید» پرداخته و نوشته است:
وزارت اقتصاد طرحی را آورده که بر مبنای آن قرار است ۷۵ تا ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از ۱۰۰ میلیارد دلار دارایی خارجی بانک مرکزی را تسعیر کند. این یعنی دولت دارایی خود را قبلا فروخته و پول آن را از بانک مرکزی گرفته است و اکنون می‌خواهد مابه‌التفاوت افزایش قیمت آن را هم دریافت کند. مثل این است که فردی یک ماشین را بفروشد و پول آن را هم دریافت کند اما ۲ سال بعد که قیمت آن افزایش پیدا کرد به خریدار بگوید مابه‌التفاوت افزایش قیمت آن را هم باید بپردازی. وی درباره تاثیر تصمیم دولت برای تسعیر ارز بر اقتصاد کشور، خاطرنشان کرد: تسعیر ارز، ایجاد یک منبع برای پولی‌سازی کسری بودجه دولت است و هیچ مابه‌ازایی ندارد، به همین خاطر باعث افزایش شدید پایه پولی و نقدینگی می‌شود. صادق‌الحسینی افزود: از آنجا که تسعیر ارز سبب افزایش نرخ تورم در اقتصاد کشور می‌شود، تمام بازارهای دارایی از جمله بازار مسکن، ارز و سرمایه را تحت تاثیر قرار میدهد و باعث بالا رفتن قیمت‌ها در این بازارها می‌شود.
حکایت یک ماستمالی سیاسی!
انتشار فیلمی در فضای مجازی روز جمعه ۱۱ فروردین ماه ۱۴۰۲ مبنی بر خالی کردن سطل ماست روی سر مادر و دختری بی‌حجاب در خیابان ولیعصر منطقه شاندیز مشهد از سوی یک فرد باعث بحث دوباره درباره مقوله حجاب در کشور شده است.
روزنامه اعتماد با نگرشی سیاسی به این ماجرا در تیتر اول خود نوشته است:
از زمان خبر پلمب مغازه و سپس فک پلمب در شبکه‌های اجتماعی مغازه فرد ماست فروش از گل و شکلات و شیرینی‌هایی شده که مردم در بدو ورود به مغازه تقدیم کرده‌اند. همچنین درج شماره تلفن لبنیاتی روی عکس که در فضای مجازی منتشر شد باعث خیل تماس‌های تلفنی مردم از اقصی نقاط کشور شد. در حال حاضر «محمود هاجرپور» صاحب لبنیاتی که این اتفاق در آن رخ داده بود با قید وثیقه آزاد و مغازه هم فک پلمب شده است، این روزنامه به نقل از محسن برهانی حقوق دان نوشته است که اگر ناهی از منکر از مرحله زبانی فراتر رفت و متعرض حیثیت، جان، مال، حریم خصوصی و حقوق اشخاص شد، این اقدام دیگر نهی از منکر نیست، بلکه تجاوزی غیرقانونی و جرم است و سایرین با رعایت ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی حق دفاع مشروع در قبال رفتار او را خواهند داشت!
روزنامه هم‌میهن نیز سعی کرده از قافله سیاسی عقب نمانده و با نوشتن سرمقاله‌ای پیرامون ماستمالی می‌نویسد:
«حکایت ماست» در بستر چنین جامعه‌ای است که شکل می‌گیرد. نه آنکه ماست را پرت می‌کند، صرفا فردی غیرتی یا با رفتاری ناخودآگاه و موردی است و نه آنکه ماست به او پرت می‌شود، صرفا یک فرد است که الگوی رسمی را کنار گذاشته است. هر دو طرف «حکایت ماست» نیروهایی واقعی و ریشه‌دار در جامعه امروز ایران هستند. نیروهایی که یکی دل در گروی احیا و تداوم گذشته انقلابی دارد و دیگری، دل به آینده و شکل دادن فردایی سپرده که می‌خواهد آن را بسازد؛ چنان‌که خود می‌خواهد. مواجهه این دو نیرو، می‌تواند هم در شکل «ستیز» بروز و ظهور یابد و هم در شکل «سازش». شاید اگر حکومت پای خود را از این میانه بردارد و کنار بنشیند، احتمال آنکه دو طرف به‌تدریج یکدیگر را بپذیرند و تفاوت‌ها را به رسمیت بشناسند و به‌سوی «سازش» گام بردارند، بیشتر است. اما اگر همچنان حکومت خود را یک‌سوی نزاع «حکایت ماست» بداند و «جمهوری اسلامی» را به «جمهوری مومنین» تغییر دهد؛ در عمل، بسترساز ستیزهایی بیشتر خواهد شد و رخدادهایی را دامن خواهد زد که در حد «حکایت ماست» نمی‌ماند. ساختاری که تفاوت اجتماعی را به‌رسمیت نشناسد و آن را به امری سیاسی و فراتر از آن، مساله‌ای امنیتی ارتقا دهد؛ طبیعی است که دائم درگیر ستیز باشد که کاشتن باد را برداشت جز توفان نیست...
روزنامه جوان اما پاسخی قابل تامل به روزنامه‌هایی داده که سعی کرده‌اند از ماست شاندیز کره سیاسی بگیرند! این روزنامه نوشته است:
خنده‌دار و گریه‌دار آنجاست که کسانی که تا دیروز به آنانی که در خیابان‌ها سر مأمور پلیس را بریدند، نیروی انتظامی کشور را آتش زدند، با چاقو و قمه بارها به پیکر و سینه امثال شهید عجمیان زدند و شهید آرمان علی‌وردی را با شنیع‌ترین شیوه شکنجه کردند و به شهادت رساندند، نه تنها کوچک‌ترین و کم‌ترین اعتراضی نکردند که حتی هنوز که هنوز است از عمل تروریستی آنان حمایت می‌کنند، در این ماجرا زبانشان باز شده که‌ای وای! چرا این دو را ماستی کردند! بله این کار ناشایست بود و همان‌طور که گفته شد نخستین کسانی که به این حرکت غلط اعتراض کردند خود بچه‌مسلمان‌های دلسوز بودند، اما شما هم بگویید که چرا در آن ماجراهای مورد اشاره خفقان گرفته بودید و لام تا کام حرف نمی‌زدید؟
در ادامه این یادداشت آمده است:
چرا آنجاها که یک روحانی در نهایت ادب و با زبان به زنان هنجارشکن اعتراض کرد و آن بلاها را به سرش آوردند، هیچ واکنشی نشان ندادید و رگ غیرت نداشته‌تان نجنبید و کاش نمی‌جنبید که در اینجا و آنجا به دفاع از کسانی که به او حمله کردند برخاستید! آنجا که یک زن چادری با یک پلاکارد یا با یک تذکر ساده زبانی به خاک و خون کشیده شد شما کجا بودید تا از شأن انسانی و از شیوه اعتراض معمولی و حداقلی و درست دفاع کنید؟ این یک بام و دو هوای شما بیشتر به یک مضحکه و یک بازی خنده‌دار و البته تأسف‌برانگیز می‌ماند و بس!
اما در این میان، خنده‌دارتر و تأسف‌برانگیزتر رفتار و نوشته‌های عقلای اصلاح‌طلبی است که عمل استثناییِ خطایِ یک مرد در یک گوشه کشور را به «خطای کل حکومت» ربط میدهد و رکورد جدیدی از ربط دادن گودرز و شقایق در سال جدید به نمایش می‌گذارد.