سرویس دفاع و امنیت مشرق _ از زمان آغاز جنگ در خاک اوکراین رقابت جذابی میان برترین تسلیحات ساخته شده توسط کشورهای غربی و روسیه را در میدان نبرد شاهد بوده ایم.

این رقابت فراز و نشیب های زیادی داشته است؛ در ابتدای جنگ تنها تسلیحات سبک و متوسط نظیر موشک های جاولین در اختیار اوکراین بود اما به تدریج با ارسال تجهیزات سنگین نظیر تانک، نفربر، هویتزرهای کششی و خودکششی و سامانه‌های پدافندی مختلف شرایط تقریبا برابر شده و هر کدام از دو طرف در تلاش بود تا بهترین سلاح طرف مقابل در هر رسته را شکار کرده و پیروز جنگ تبلیغاتی بر سر کیفیت تسلیحات غربی یا شرقی باشد.

اما در چند هفته اخیر کفه ترازو به شکل قابل توجهی به سود طرف روس ماجرا سنگینی می‌کند؛ در مدت زمانی کمتر از دو هفته تعداد زیادی از تجهیزات نظامی غربی که تا پیش از این انهدام آنها برای ارتش روسیه ناممکن یا دست کم بسیار سخت به نظر می‌رسید، شکار موشک‌های بالستیک اسکندر، راکت های هدایت شونده تورنادو یا مهمات پرسه زن لنست شده اند.

شکست مطلق توپخانه مدرن غربی در نبرد شرق اوکراین

منابع اوکراینی و حامیان غربی آنها همواره مدعی بودند که کیفیت برتر و دقت بالای ادوات توپخانه ای غربی اهدایی به اوکراین (نظیر هیمارس، سزار، آرچر، کرب و ...) برتری کمیتی و حجم آتش بالای توپخانه روسیه را خنثی کرده و حتی به اوکراین دست برتر را اعطا خواهد کرد.

اگرچه تا پیش از وقایع چند هفته اخیر نیز ده ها دستگاه هویتزر غربی نظیر ام۷۷۷، ام۱۰۹، کرب و ... توسط توپخانه و پهپادهای روسی شکار شده بودند اما برای روسیه برای اثبات دست برتر خود در نبرد توپخانه ای نیاز به شکارهای چرب و نرم تری داشت!

کارشناسان غربی برخی از ادوات توپخانه ای اهدا شده به اوکراین در سالهای اخیر را برترین نوع خود در دنیا قلمداد می‌کنند و این موضوع به هیچ عنوان قابل کتمان نیست؛ به عنوان مثال سامانه راکت انداز هدایت ماهواره ای هیمارس که توسط امریکا به اوکراین اهدا شد دارای دقت بسیار بالا، زمان آماده به کار کم و برد بسیار مناسب ۹۰ کیلومتری است که ضربات متعددی را به ارتش روسیه وارد کرده است.

اوکراینی ها گمان می کردند با توجه به برد بالای این راکت انداز و در صورت استقرار در فاصله ۴۰ تا ۵۰ کیلومتری از خط مقدم (یعنی توان ضربه زنی به عمق ۴۰ کیلومتری مناطق تحت کنترل روسیه) آنها قادر به کاربری امن این سامانه خواهند بود، اما همین چند روز قبل بود که یک دستگاه سامانه هیمارس در شرایطی که در فاصله ۳۸ کیلومتری از خطوط نبرد در استان دونتسک مستقر شده بود توسط پهپاد شناسایی روسی رصد شده و بلافاصله توسط موشک بالستیک اسکندر هدف قرار گرفته و منهدم شد.

در ادامه تصاویری از انهدام ۲ دستگاه هویتزر خودکششی سوئدی FH-۷۷ Archer منتشر شد.

هویتزر آرچر به ادعای کارشناسان غربی برترین سیستم توپخانه ای گلوله زن در دنیا با قابلیت تحرک بسیار بالا است که کار رصد آن توسط رادارهای آتش‌یاب و آتش ضد آتشبار توسط توپخانه خودی را دشوار می‌کند.

ارتقای قابل توجه توان رصد شبانه پهپادهای روسی

در دو سال گذشته ارتش اوکراین با خیالی آسوده اقدام به آتشباری علیه مواضع ارتش روسیه در طول شب می کردند زیرا اطلاع داشتند که رقیب از توان محدودی برای رصد شبانه برخوردار است؛ اما به شکل قابل توجهی در هفته های اخیر رصد دقیق و شکار ادوات اوکراینی در طول شب توسط پهپادهای انتحاری روسی ثبت شده است.

هر دو هویتزر آرچر (از مجموع ۸ عراده تحویلی به اوکراین) به هنگام شب و در عمق خطوط ارتش اوکراین شناسایی و منهدم شدند؛ همچنین تصاویر دیگری از انهدام ادواتی نظیر هویتزرهای سزار، PZH-۲۰۰۰ و AS-۹۰ نیز از دوربین پهپادهای روسی ضبط شده است.

به طور مشخص تحولی بزرگ در زمینه توان شناسایی شبانه پهپادهای روسی و دوربین های اپتیکال و سنسورهای مخصوص نصب شده روی آنها صورت گرفته است که موجب می شود که ارتش اوکراین با احتیاط و محدودیت بیشتری اقدام به استفاده از ادوات خود حتی در عمق چند ده کیلومتری پشت خطوط کند.

تکمیل ماه درخشان روسها با شکار پاتریوت

با فاصله تنها چند روز برترین سلاح تهاجمی غربی ارتش اوکراین (هیمارس) و برترین سلاح دفاعی آنها یعنی سامانه پدافندی پاتریوت توسط برترین موشک بالستیک روسی (و شاید دنیا) یعنی موشک اسکندر شدند.

در یک سال گذشته که سامانه پاتریوت از سوی آمریکا و آلمان به ارتش اوکراین اهدا شد، آنها اقدام به استقرار این سامانه ها در اطراف شهرهای مهم نظیر کی‌یف و اودسا کردند تا از تاسیسات حیاتی اوکراین در برابر حملات موشک‌های بالستیک و کروز روسی حفاظت کنند.

اما فشار سنگین نیروی هوایی روسیه روی خطوط دفاعی اوکراین با پرتاب روزانه ده ها تیر بمب های هدایت شونده با برد ۷۰ کیلومتر، پدافند هوایی اوکراین را ناچار به انتقال برخی پرتابگرهای پاتریوت به مناطق نزدیک به خط مقدم کرد تا بتوانند دست به مقابله با جنگنده های سوخو۳۴ و سوخو۳۵ روسی و جلوگیری از پرتاب بمب های سنگین آنها بزنند.

اما باز هم ارتقای ویژه و مرموز پهپادهای شناسایی روسی در پرواز امن ده ها کیلومتر پشت خطوط دفاعی اوکراین موجب شناسایی محل استقرار یک آتشبار کامل سامانه پاتریوت در حوالی شهر پوکروفسک در استان دونتسک شد.

این شناسایی دقیق که باز هم به هنگام شب انجام شد با شلیک یک تیر موشک بالستیک اسکندر همراه شده و دست کم ۲ پرتابگر سامانه پاتریوت همراه با خودروهای ویژه پست فرماندهی و رادار این سامانه به طور کامل منهدم شدند.

انهدام آتشبار پدافندی پاتریوت برای ارتش اوکراین بسیار دردناک و غیر قابل جبران در کوتاه مدت است زیرا اگر انهدام سامانه راکتی هیمارس که ۳۹ دستگاه از آنها به اوکراین تحویل داده شده است را امری عادی بدانیم، انهدام یکی از ۴ آتشبار پاتریوت اهدا شده به اوکراین به معنای از دست رفتن ۲۵ درصد از توانایی عملیاتی این سامانه بوده و آنها دیگر توان ایجاد مزاحمت برای نیروی هوایی روسیه را نخواهند داشت زیرا سایر آتشبارهای پاتریوت بایستی در حومه شهرهای مهم برای حفاظت از تاسیسات راهبردی این کشور باقی بمانند.