به گزارش مشرق، اندیشکده آمریکایی «بنیاد دفاع از دموکراسی» در یادداشتی به قلم «امانوئل اُتولِنگی» عضو ارشد این اندیشکده نوشت: پس از ماه‌ها خوش‌بینی عمومی، مقامات آمریکایی و ایرانی علناً تصریح کرده‌اند که در راه مذاکرات هسته‌ای به بن‌بست رسیده‌اند. توافق شش‌ماهه‌ای که در نوامبر گذشته در ژنو صورت پذیرفت احتمالاً تمدید خواهد شد. اما کورسوی امیدی نیز وجود دارد: بدون توافق بر سر رفع تحریم‌های اقتصادی، آمریکا و متحدانش، در این دوره تمدیدی، موضع بهتری برای توافق بهتر با ایران خواهند یافت. آمریکا و متحدانش در نوامبر گذشته توافقی را امضا کردند که به برنامه اقدام مشترک معروف شد. بر اساس گزارش دولت «اوباما»، ایران، در این دوره، به ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های خود، شامل ۴٫۲ میلیارد دلار پول نقد، دست می‌یابد، و در عوض برنامه هسته‌ای‌اش را محدود می‌کند. اما رفع تحریمی که ایران به نحو عملی از آن برخوردار می‌شود، قطعاً بیشتر است، و اقتصاد ایران با رفع تحریم‌های شدید، احیایی تقریبی را تجربه می‌کند. بااین‌حال ایران در خصوص این رفع تحریم‌های ابراز نومیدی کرده است. این امر به این دلیل است که تهران قادر نبوده است که به عمده پول‌های بلوکه‌شده خود، در کشورهایی مثل سوئیس، دست یابد.
■وضعیت تحریم‌ها پس از توافق هسته‌ای■
انتقال پول‌های ایران به این دلیل که حکومت ایران هنوز محل مصرف این پول‌ها را اعلام نکرده است، متوقف‌شده است. این بانک‌ها در تردید خود ذی‌حق هستند. درواقع فعالیت‌های غیرقانونی ایران همچنان یک نگرانی جدی برای آمریکا، حتی در صورت حصول توافق هسته‌ای، است. آمریکا در ماه دسامبر، ۱۹ شرکت ایرانی را تنها چند هفته پس از شروع مذاکرات در لیست سیاه قرار داد. ایرانی‌ها مذاکرات را ترک کردند ولی چیزی نگذشت که بازگشتند؛ امری که به حق آمریکا و اروپایی‌ها را در ادامه تحریم‌ها در حین مذاکرات هسته‌ای، صحه می‌نهاد. اما بااین‌حال تهران اعلام داشت که این تحرکات خلاف روح توافق ژنو است. از آن زمان، آمریکا تا حد زیادی از تحریم شرکت‌های ایرانی دست برداشته است. امسال ناقضان تحریم‌های ایران تنها دو بار محکوم شدند و در موضوع نقض حقوق بشر تنها نام یک مقام ایرانی ذکر شد.
■ «حسن روحانی» تأکید کرده است که رفع تحریم‌ها، کلید موفقیت مذاکرات است■
آمریکا ممکن است تشخیص دهد که برای مذاکراتی موفق بهتر است که در دوره تمدید شش‌ماهه آتی از تحریم‌های بیشتر خودداری کند. اما هرچه مذاکرات بیشتر به طول بینجامد، دلیل کمتری برای استفاده از ابزارهایی که کنگره در اختیار دولت قرار داده، وجود خواهد داشت. رئیس‌جمهور «حسن روحانی» تأکید کرده است که رفع تحریم‌ها، کلید موفقیت مذاکرات است. او به مدد نرمش آمریکا رفع تحریم‌های قابل‌توجهی به مردم ایران هدیه داده است. او و مشاورانش می‌گویند که نیاز به رفع تحریم‌های بیشتری دارند تا مردم را از گرایش به تندروها که مذاکرات را، به‌خصوص در صورت لزوم انعطاف ایران، تخطئه می‌کنند، بازدارند.
■ آمریکا در عوض رفع تحریم‌ها می‌تواند تعلیق سانتریفیوژهای پیشرفته را مطالبه کند ■
مذاکره‌کنندگان ایرانی یقیناً درخواست پول نقدی، بیش ازآنچه تاکنون دریافت کرده‌اند را مطرح خواهند کرد. در عوض آمریکا باید تأکید کند که درصورتی‌که ایران امتیازات بیشتری ندهد از رفع بیشتر تحریم‌ها نیز خبری نخواهد بود. آمریکا در عوض رفع جدید تحریم‌ها می‌تواند تعلیق تحقیق و توسعه درزمینه سانتریفیوژهای پیشرفته را مطالبه کند. رفع تحریم‌ها همچنین می‌تواند منوط به حرکت به سمت بازداشتن ایران از نقض حقوق بشر و حمایت از نایبان تروریستش در منطقه، باشد. اما مهم‌ترین درخواست، به‌عنوان پیش‌شرط یک توافق نهایی، می‌تواند تصدیق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی – سازمان نظارتی سازمان ملل متحد- مبنی بر این باشد که ایران در خصوص جنبه‌های احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای‌اش شفاف باشد.
■ تأخیر در توافق اهرم فشار بیشتری در اختیار آمریکا می‌گذارد ■
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نخستین بار در سال ۲۰۰۸ به ایران به دلیل ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای‌اش فشار وارد کرد. اما تنها اخیراً ایران سیاست خود در ممانعت از بازرسی بازرسان این سازمان را مورد تجدیدنظر قرار داده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک چهارچوب زمانی برای تکمیل گزارش خود در خصوص ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران تعیین نکرده است، اما حتی در صورت همکاری کامل ایران، شانسی برای تکمیل این فرایند تا ۲۰ جولای وجود نخواهد داشت. بدین ترتیب تأخیر در توافق اهرم فشار بیشتری در اختیار آمریکا می‌گذارد، و زمان بیشتری برای پرداختن به ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای این کشور فراهم می‌کند.
منبع: اشراف