«محافل تندرو این هفته یک عملیات سیاسی و روانی جدید علیه دولت روحانی را کلید زدند. این تهاجم ابتدا به‌صورت تیتر و تصاویر اهانت آمیز در جراید و سایت‌های تندروها نمایان شد.

گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.

*****

روزنامه‌های اصلاح‌طلب اولین روز بهمن سال 1393 را بر گزارش‌های خبری - تحلیلی پیرامون توافق نظامی تهران - مسکو بر روی موضوع سامانه s300 و سخنان معاونت سیاسی وزارت کشور معطوف کردند؛ از سوی روزنامه دولتی ایران، بار دیگر در پروژه «بحران‌سازی» و «دشمن‌سازی» برای دولت یازدهم نوشت: «محافل تندرو این هفته یک عملیات سیاسیو روانی جدید علیه دولت روحانی را کلید زدند. این تهاجم ابتدا به‌صورت تیتر و تصاویر اهانت آمیز در جراید و سایت‌های تندروها نمایان شد اما در ادامه به محور ثابت سخنرانی و بیانیه تشکلها و دستجات این جریان تبدیل شد بااین‌حال این موج تهاجم برای کارشناسان سیاسی چندان غافلگیرکننده نبود.»

روزنامه مردم ‌سالاری

ارگان رسمی حزب مردم‌سالاری چهارشنبه را با تیترهای «عقب‌نشینی کنگره آمریکا» و «پیکر «مشفق کاشانی» بر دوش شاعران تشییع شد» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.

· مطالبات اصلاح‌طلبان؛ مطالباتی ملی

علی‌محمد غریبانی، دبیر کل انجمن اسلامی مهندسان ایران در یادداشتی در صفحه سیاسی روزنامه مردم‌سالاری به بیان مختصات گفتمانی جریان سیاسی اصلاحات پرداخته است؛ این فعال سیاسی اصلاحات در بخشی از این یادداشت با یادآوری آنچه مطالبات ملی اصلاحات دانست نوشت اصلاح‌طلبی حرکتی درون‌زا و ملی است با پشتوانه‌ای تاریخی که تعامل را نه به معنای نفی هویت بلکه به‌عنوان مسیری عاری از خشونت همراه با نقد اجتماعی و به‌منظور توسعه‌ای فراگیر در کشور و با به رسمیت شناختن حقوق همه افراد، گروه‌ها، مذاهب و اقوام در قالب ملت بزرگ ایران همراه با صلح‌خواهی در سطح بین‌المللی دنبال می‌کند. ستیزها و درگیری‌ها و جنگ‌های منطقه‌ای را عامل بازدارنده و در راستای تخریب منابع انسانی و مالی و مانعی بزرگ برای توسعه قلمداد می‌کند و از همین رو تعامل و گفت‌وگو با جهان را نیز ازنظر دور نمی‌دارد. با همین منطق از گفت‌وگوهای دوجانبه و چندجانبه و تلاش برای حل صلح‌آمیز مناقشه هسته‌ای و روابط بهتر با همسایگان، پشتیبانی و حمایت همه‌جانبه می‌کند.

در سیاست داخلی نیز، قانون‌گرایی به معنای مبنا قرار دادن قانون در حل‌وفصل مشکلات و سپردن مسئولیت‌ها و تصدی امور با معیارهای قانونی و نفی تبعیض در همه مراحل از اهمیت در شرایط کنونی اجرای بدون تنازل قانون اساسی درخواستی عام و همگانی است که از طرف اصلاح‌طلبان پیگیری می‌شود. با این اوصاف، انتظار همبستگی ملی و هماهنگی در راستای تأمین منافع ملی از ضرورت‌های این مرحله تاریخی است که همه گروه‌ها و جریان‌های سیاسی بایستی در راه هموار کردن زمینه‌ها و اجرای ملزومات آن گام بردارند. خودی و غیرخودی کردن جامعه به از دست رفتن توان ملی برای غلبه بر مشکلات منجر خواهد شد.»

روزنامه ابتکار

روزنامه ابتکار چهارشنبه را به تیترهای «منتظر صاعقه‌های ویرانگر باشید» و «شادی «نیاوردی» ای امید سپید! همه آلودگی است این ایام» اختصاص داد.

· خبر رفتن مجلس نهم می‌آید

«آنان دلواپس سیاسی‌کاری‌های خودشان هستند و نه مردم» این گزاره توصیفی مصطفی داننده از نمایندگان مجلس شورای اسلامی است؛ مصطفی داننده با بیان شاهد مثال‌های به دنبال اثبات مدعای خود است و آرزوی «خبر رفتنشان می‌آید» را مطرح می‌سازد؛ این روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب نوشت به بیان بهتر شاید رفتار نمایندگان مجلس نهم را اینگونه تعریف کرد که آن‌ها بنا بر شرایط کشور بیشتر درگیر سیاسی کاری شده‌اند تا خدمت به مردم! با برتری حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، بسیاری از نمایندگان مجلس به‌ویژه طیف پایداری، درحالی‌که در قبال رفتارهای دولت قبل سکوت می‌کردند و یا به جدل‌های احمدی‌نژاد با لاریجانی و طیف نزدیک به رئیس مجلس لبخند می‌زدند، تصمیم گرفتند در این دوره، دلواپس تمام شرایط کشور شوند. این نمایندگان تنها به این دلیل که روحانی از طیف نزدیک به آن‌ها نیست به تمام رفتارهای دولت بدبین هستند و از صدر تا ذیل دولت تدبیر و امید را مشکوک می‌دانند.

در این مجلس نطق‌هایی در مورد رئیس‌جمهور زده و خوانده می‌شود که نمایندگان مجلس اول پس از محرز شدن خیانت بنی‌صدر به کشور می‌زدند. کافی است یک هفته مذاکرات مجلس نهم را پیگیری کنید تا ببیند برخی از نمایندگان چه ایراداتی به دولت یا وزرای آن می‌گیرند. نمونه بارز این ایرادها، سؤال جواد کریمی قدوسی از محمدجواد ظریف است. او از وزیر خارجه می‌پرسد که چرا مذاکرات در کشورهای غربی برگزار می‌کنید و چرا این مذاکرات را به کشورهای شرقی نمی‌آورید؟ گویی انگار مذاکره در آنکارا برگزار شود ما به توافق بزرگ خواهیم رسید. شاید کمتر کسی به خاطر داشته باشد نمایندگان مجلس برای بسیاری از مشکلات اقتصادی مردم دست به جمع‌کردن طومار زده باشند اما همین نمایندگان تحت تأثیر فضاسازی رسانه‌ای علیه تیتر یک روزنامه «که اتفاقاً من هم کار این روزنامه در این شرایط حساس را درست نمی‌دانم» دست به جمع‌آوری طومار می‌کنند و در کنار آن به خاطر همین تیتر وزیر ارشاد را به استیضاح تهدید می‌کنند.

همین رفتارها باعث می‌شود که مردم بیش از بیش به این فکر کنند که به‌جز دولت، احتیاج به تغییر در قوه مقننه نیز دارند. مردمی که از سیاست‌بازی‌ها و تصمیمات اشتباه احمدی‌نژاد خسته شده بودند تصمیم گرفتند که بارأی به دولتی از جنس تدبیر و امید، تحول در کشور را تجربه کنند؛ اما قطعاً تحول در کشور احتیاج به دو بال قدرتمند دارد که یکی از آن‌ها دولت و دیگری قوه مقننه است. نمی‌شود دولت بال بزند و بال دیگر درروند پرواز کارشکنی کند. مردم نشان داده‌اند که دنبال سیاسی کاری نیستند و سعی می‌کنند به کسانی رأی بدهند که از این ویژگی به دور باشند و این یعنی اینکه در سال 93 می‌شود خبر رفتن نمایندگان سیاسی باز مجلس نهم را در اسفند 94 شنید و گفت «خبر رفتنشان می‌آید!»

روزنامه اعتماد

روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «نبرد پنهان بر سر مجلس» و «کیفیت را نقد کنید، نه‌کمیت را» اختصاص داده است.

· هماورد سیاسی در بهارستان

روزنامه اعتماد در صفحه سیاسی خوداز وضعیت اصلاح‌طلبان و اصولگرایان تعبیر به «نبرد پنهان بر سر مجلس» می‌کند. گروه سیاسی روزنامه اعتماد در ترسیم مختصات سیاسی حاکم بر هر دو اردوگاه اصلی سیاسی کشور نوشت اکنون کمترین نشانه‌ای مبنی بر اختلافات راهبردی و حتی استراتژیک میانشان دیده نمی‌شود. در تمام طیف‌های اصلاح‌طلب یک حرف مشترک وجود دارد و آن رهبری سید محمد خاتمی است. همین حرف مشترک بزرگ‌ترین مزیت رقابتی آنان است که از بروز انشقاق در میانشان جلوگیری می‌کند.

زمین‌بازی اصولگرایان نشان می‌دهد امکان جمع‌کردن احمدی‌نژاد و آیت‌الله مصباح با لاریجانی و سایر معتدلین حتی زیر چتر جامعتین فراهم نیست؛ بنابراین حداقل امروز نمی‌توان آن‌ها را یک‌قطب و پیکر منسجم تلقی کرد. از سویی اقطار مختلف اصولگرایی در صورت جدایی از هم هیچ‌کدام نمی‌توانند از چنان وزنی برخوردار باشند که بتوان نام قطب بر آن نهاد.

شاید تنها محمود احمدی‌نژاد در صورت صدور اجازه برای ورود تمام‌قد به انتخابات آتی بتواند یک رقیب جدی برای اصلاح‌طلبان باشد و انتخابات را به یک‌دو قطبی هیجان‌انگیز تبدیل کند. محمدرضا عارف نیز با موضع‌گیری‌های هوشمندانه امروز بدل به یکی از مهره‌های تاثیرگذار اصلاح‌طلبان شده که می‌تواند برگ برنده آنان باشد. درمجموع به نظر می‌رسد اصلاح‌طلبان امروز در وضعیتی هستند که از ائتلاف عبور کرده و به دنبال مصادیق هستند تا کاندیداهای اصلاح‌طلب در شهرستان‌ها را شناسایی کنند.»

گروه سیاسی روزنامه اعتماد در بیان سطوح تهدید و موانع برای پیروزی و کامیابی جریان اصلاحات نوشت «تهدید بعدی برای آنان رفتارهای غیراخلاقی رقیب است که در برخی موارد حتی اعتراض بزرگان نظام را هم برانگیخت. اتهام زنی‌های بیهوده و تنگ کردن دایره خودی‌های نظام از سوی رقیب و برخی نهادهای رسمی توان رقابتی آنان را کاهش می‌دهد. فرصت انتخاباتی نابرابر دیگر تهدید پیش روی اصلاح‌طلبان است. آن‌ها در طول سال‌های گذشته به‌ویژه پس از انتخابات سال ۸۸ به‌اندازه یک‌دهم رقیب اصولگرای خود نیز نتوانسته‌اند از تریبون‌های رسمی به بیان نظراتشان بپردازند.»

روزنامه شرق

روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «بازرگان به روایت مطهری» و «وعده دوباره روسیه» اختصاص داد.

· علی مطهری به وقت بازرگان

این روزها علی مطهری مرد اول روزنامه‌های اصلاح‌طلب است، به هر بهانه‌ای با وی گفت‌وگو می‌کنند. علی مطهری که دهه 70 که در نشریات منتقد اصلاحات سرمقاله و گفت‌وگو علیه اصلاحات انجام می‌داد؛ در دهه 90 محبوب روزنامه‌نگاران اصلاح‌طلب شده است. علی مطهری در گفت‌وگو با روزنامه شرق به تحلیل از نقش سیاسی- مذهبی مهدی بازرگان پرداخت. نماینده مردم تهران در بخشی از گفت‌وگو در پاسخ به دلیل استعفای مهندس بازرگان اظهار داشتمیان ایشان و امام خمینی (ره) اصطکاک وجود داشت و گاهی مهندس بازرگان در مصاحبه‌های خود طعنه می‌زد و در چنین شرایطی شاید دولت ایشان قابل ادامه نبود. البته به نظر من معرفی ایشان برای نخست‌وزیری دولت موقت از سوی شهید مطهری، تدبیر بسیار حکیمانه‌ای بود و باعث شد انقلاب زودتر به پیروزی برسد و انقلاب چهره‌ای دموکراتیک پیدا کند، اما این تدبیر برای مدت موقت بود؛ دورانی که گذر کنیم، بنابراین شاهد بودیم مقاومت غربی‌ها با روی کارآمدن دولت موقت کمتر شد و انقلاب سریع‌تر به پیروزی رسید. البته آن‌ها نمی‌توانستند مانع پیروزی انقلاب شوند، اما ممکن بود تلفات بیشتری داشته باشیم.

غربی‌ها مهندس بازرگان را انسان لیبرال و معتدل و آزاداندیشی می‌دانستند، در چنین شرایطی شهید مطهری ایشان را برای مدت موقت به‌عنوان نخست‌وزیر معرفی کرد تا بعد کنار رود. ظهر آن روزی که استاد مطهری به شهادت رسیدند، سر سفره ناهار بحث آقای بازرگان پیش آمد. ایشان فرمودند همین روزها می‌خواهیم دولت را تغییر دهیم. ازنظر ایشان دوره مسؤولیت آقای بازرگان دوره گذار از انقلاب به استقرار نظام بود. البته باوجود اختلاف‌نظرهای آقای بازرگان و امام (ره)، درمجموع شرایط به‌گونه‌ای نبود که اصلاً امکان ادامه کار دولت بازرگان وجود نداشته باشد. ولی شیطنت‌هایی وجود داشت و همین‌طور جنگ قدرتی که همواره وجود دارد. عامل اصلی استعفای مهندس بازرگان تسخیر سفارت آمریکا بود. ایشان این کار را قبول نداشت و بارها گفته بود در یک محیط آرام می‌توانم کشور را اداره کنم. حتی تشبیه کرد ما فولکس‌واگن هستیم که تنها در جاده آسفالت می‌توانیم حرکت کنیم، نه جاده پردست‌انداز و خاکی!»

روزنامه آرمان امروز

روزنامه آرمان امروز صفحه اول خود را به تیترهای «پرونده رحیمی در ایستگاه آخر؟!» و «من یک اصلاح‌طلبم!» اختصاص داد.

· بازنشستگی زود هنگام معاون اول احمدی‌نژاد

پرونده معاون اول احمدی‌نژاد هنوز روی میز قاضی است و رأی نهایی از سوی قاضی اعلام‌نشده است؛ مطهره شفیعی در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمد اشرفی اصفهانی، رئیس هیات بدوی رسیدگی به تخلفات اداری دولت به بیان پرونده آقای رحیمی پرداخته است؛ حجت‌الاسلام محمد اشرفی اصفهانی در این مصاحبه در پاسخ به سؤالات صریح عضو گروه سیاسی روزنامه آرمان امروز اظهار داشت «پرونده معاون اول رئیس‌جمهور به کجا رسید؟ آقای رحیمی پیش از بررسی پرونده خود را بازنشست کرد! منظورتان چیست؟ او قبل از اینکه حکمی صادر شود و پرونده برای بررسی به ما برسد، خود را بازنشست کرد. بازنشست شدن چه سودی برای او داشت؟ آقای رحیمی می‌دانست که اگر خود را بازنشست نکند، پرونده‌ای برای او در هیات رسیدگی به تخلفات نهاد ریاست‌جمهوری تشکیل می‌شود. پس برای جلوگیری از این امر، خودش را بازنشست کرد. مگر پس از بازنشست شدن، هیات بررسی تخلفات ریاست‌جمهوری امکان بررسی گزارش‌ها را ندارد؟ این هیات تا زمانی به تخلفات رسیدگی می‌کند که آن‌ها در دولت باشند. تا قبل از بازنشسته شدن رحیمی پرونده‌ای از او به هیات نرسید؟ نه؛ تا آن زمان پرونده‌ای نبود.»

روزنامه ایران

روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «نقشه جدید حمله به دولت» و «وضع بد جاده‌ها صدای اعتراض وزیر را درآورد» اختصاص داد.

· توهم حمله به دولت

روزنامه دولتی ایران در طی چند روز گذشته با توهم «بحران‌سازی» برای دولت یازدهم از سوی آنچه آنان را تندرو می‌خوانند، مواجه شده است و در همین راستا گزارش‌های خبری-تحلیلی فراوانی را منتشر کرده است. ابراهیم بهشتی در این گزارش با بیان اینکه محافل تندرو این هفته یک عملیات سیاسیو روانی جدید علیه دولت روحانی را کلید زدند. این تهاجم ابتدا به‌صورت تیتر و تصاویر اهانت آمیز در جراید و سایت‌های تندروها نمایان شد اما در ادامه به محور ثابت سخنرانی و بیانیه تشکل‌ها و دستجات این جریان تبدیل شد بااین‌حال این موج تهاجم برای کارشناسان سیاسی چندان غافلگیرکننده نبود.

تحلیلگران اهداف و انگیزه‌های سیاسی را به‌روشنی در پس این حملات می‌بینند. برخی نزدیک شدن به انتخابات مجلس آتی را مورداشاره قرار می‌دهند و بعضی عملکرد دولت در مبارزه با مفاسد اقتصادی و افشاگری درباره رانت‌خواری‌ها را بی‌ارتباط با شدت گرفتن آتش حملات مخالفان نمی‌دانند. درمجموع قاطبه این کارشناسان در این نکته اشتراک دارند که دولت یازدهم با توجه به مشکلات و شرایط خاصی که داشته، از مسیر برنامه‌ها و شعارهای خود منحرف نشده است.»

در بخشی از این گزارش خبری به نقل از حسین موسوی تبریزی دبیر کل مجمع محققین و مدرسین آمده است «مخالفان با خود فکر می‌کنند اگر همین رویه ادامه داشته باشد به‌طور حتم تعداد بیشتری از پرونده‌ها برملا خواهد شد، پرونده‌هایی که به‌هرحال اسم برخی چهره‌ها و شخصیت‌های مرتبط با دولت قبل در آن‌ها برده شده است. وی پیش‌بینی کرد که هر چه این اعلام فسادها بیشتر شود حملات به دولت هم‌شدت بیشتری خواهد گرفت بخصوص که انتخابات مجلس هم در پیش است و این جریان‌ها نمی‌خواهند وجهه نامطلوب و مرتبط با فسادها از آن‌ها تداعی شود. این فعال سیاسی ادامه می‌دهد: بر همین اساس مخالفان می‌خواهند کارنامه دولت را تیره‌وتار نشان داده و تصویری ناکارآمد از دولت به جامعه القا کنند. در حقیقت آن‌ها با برجسته کردن به‌زعم خود ضعف‌های دولت می‌خواهند بر کارنامه ناموجه خود سرپوش بگذارند و همزمان دولت را نیز وارد حاشیه کنند.»