وقتی سخن از طبقه متوسط مطرح میگردد عمدتا تصویر مبهمی در ذهن مخاطبین ایجاد می شود، سینمای ایران هیچگاه نتوانست تصویر دقیقی از طبقه متوسط ارائه دهد و لذا ابهامی از آن در ذهن عموم باقی مانده است.





نطفه اولیه طبقه نوپا ایران از سال های ابتدایی دهه بیست شکل گرفت آن زمان که رضا شاه در عرصه فرهنگ و اقتصاد خواهان اجرای طرح مدرنیزاسیون بود،ورود ابزار، صنعت و تکنولوژی همزمان بود با ورود نوعی شبه مدرنیته بیمار که سیطره کاملی بر عرصه فرهنگ داشت و  پشتوانه طبقه نوپایی گردید که بی هویتی و بی تاریخی مهمترین ویژگی آن است.به دلیل آنکه بدنه مولد و صنعتی اقتصاد ایران از زمانی که علی اکبر داور آن را بر مبنای اقتصاد لیبرالی طراحی کرد ضعیف و نحیف بود، به سرعت این اقتصاد به ورطه خام فروشی، مونوپولیسم (انحصار) و دلال گری افتاد و لذا انباشت ثروت های ناشی از انحصار اقتصادی این طبقه ذی نفع نوپا را فربه و فربه تر نمود.

ورود فرهنگ وارداتی، اسلام زدایی،تشیع گریزی، سکولاریسم، مصرف گرایی و روشنفکر مآبی نیز به فرهنگ و جهان بینی این طبقه سر و شکل بخشید و لذا قدرتمند ترین طبقه شبه مدرن ایران را پدید آورد. انقلاب اسلامی این طبقه را مهجور، منزوی و تا حدودی سرخورده نمود، مهاجرت نیز تا حدودی از میزان سیطره آنان بر جامع را کاست اما با احیای جریان روشنفکری از اواسط دهه شصت این طبقه جان تازه ای گرفت اما ویژگی ها جدیدی یافت.





عوامل زیادی در احیای طبقه متوسط شبه مدرن ایران پس از انقلاب اسلامی دخیل بود که می توان مهمترین آنان را سیاست های نئولیبرالی دولت سازندگی که موجب بازسازی خصوصی سازی و سرمایه داری انحصاری شد، دانست. ظاهر انقلابی و باطن سکولار این قشر از مهمترین ویژگی های آن است که شخصیت محوری عصر یخبندان (با بازی بهرام رادان) آن را تا حدودی نمایان می سازد او دقیقا برآمده از این طبقه است و نمایانگر ماهیت و ویران گری آن.

تصویر زندگی طبقه متوسط شهری تهران در عصر یخبندان که دائما در مهمانی های شبانه، مزون های مد و آرایش می گذرد دقیق ترین فیلم در سینمای ایران است که نمایانگر عمق فاجعه می باشد.«عصر یخبندان» در ارائه تصویری روان پریش، سلطه جو، مصرف گرا و از هم گسیخته شخصیت هایش به مثابه اثری جامع الاطراف عمل نموده است.

مسعود قدیمی