گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
*****
روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات روز سه‌شنبه را با تمرکز بر سخنان حجت‌الاسلام روحانی در سازمان ملل آغاز کردند.
از سوی دیگر فضای انتخاباتی اصلاح‌طلبان به سوی تنش سوق پیدا کرده است؛ عارف بار دیگر مجبور به عقب‌نشینی نسبت به مطالبات عناصر تندروی این جریان شد و تصمیم‌گیری پیرامون لیست حوزه انتخابیه تهران را با مرتضی حاجی، از اعضای بنیاد باران، تقسیم کرد و از سوی دیگر جریان‌های اصیل اصلاحات با سرلیستی پیشنهادی حزب کارگزاران سازندگی مخالف هستند و خواستار حضور عارف برای سرلیستی در حوزه انتخابیه تهران می‌باشند.
روزنامه اصلاح‌طلب قانون سه‌شنبه را با تیتر «دموکراسی برای دنیا؛ صلح برای خاورمیانه» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· سرنوشتي مشابه صد‌ر و متوسليان!؟
سرنوشت غضنفر رکن‌آبادی همچنان در هاله‌ی از ابهام قرار دارد؛ رسانه‌های حامی حکومت سعودی در پیامی مشکوک از العربیه به نقل از منبعی آگاهی که خواست نامش فاش نشود با اشاره به اینکه مقابله ایران و عربستان پس از عملیات طوفان قاطعیت در یمن علنی شد، به نقل از یک منبع امنیتی بلند‌پایه دیگر گفت: «غضنفر رکن آباد‌ی» سفیر پیشین ایران در لبنان در رأس ماموریت امنیتی در عربستان قرار گرفت و برای اد‌ای مراسم حج با وجود پر بودن برنامه‌های کاری‌اش به عربستان اعزام شد.
گروه سیاسی روزنامه قانون از امکان تکرار سرنوشت امام موسی‌صدر و احمد متوسلیان برای رکن‌آبادی روایت می‌کند و در همین راستا نوشت: «در مقابل اين اد‌عاهاي العربيه،مرضيه افخم،سخنگوی وزارت خارجه خبر اين رسانه‌سعود‌ي را عجولانه توصیف کرد و گفت: رکن آباد‌ی با گذرنامه عاد‌ی عازم سفر حج شده است. افخم ادامه داد: ایشان با گذرنامه عاد‌ی خود عازم سفر حج شد‌ه‌اند و اطلاعات د‌قیق پاسپورت مربوط به همه حجاج و از جمله وی در اختیار مراجع رسمی دولت سعودی است. از این رو هیچگونه شائبه‌ای در خصوص اطلاعات و جزییات مربوطه و نحوه ورود وی به کشور عربستان وجود ند‌ارد. سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: پاسپورت عاد‌ی آقای غضنفر اصل رکن آباد‌ی همکار ما در وزارت امور خارجه ممهور به مهر رواد‌ید حج است و طبق اطلاعات واصله در شرایط کنونی به د‌لیل لزوم ارائه مد‌ارک هویتی همه مفقود‌ان، سوابق ایشان نیز که در فهرست اسامی مفقود‌ان واقعه منا ست، در اختیار مقامات سعودی قرار گرفته و خبرسازی‌های موجود در خصوص این موضوع ناد‌رست و ناشی از اغراض و اهداف دیگر است.»
روزنامه ابتکار سه‌شنبه را به تیتر «برجام برای صلح» اختصاص داد.
· دیپلماسی فعال با میانجیگری کویت
درحالی که انتقادها به دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم پیرامون عدم پیگیری وضعیت حاجیان آسیب دیده همچنان ادامه دارد؛ روزنامه ابتکار از کارساز بودن «شگرد» محمد جواد ظریف ابراز خشنودی می‌کنند؛ شگردی که گفت‌وگو با سعودی ها با واسطه پادشاه کویت بوده است!
گروه سیاسی روزنامه ابتکار نوشت: «از زمان روی کار آمدن محمد جواد ظریف و تقبل منصب ریاست وزارت خارجه از سوی وی، دستگاه سیاست خارجی کشورمان تحرک و پویایی جدیدی به خود گرفته است. وزیرخارجه کشورمان هر روز تاکتیک و روش جدیدی را برای پیشبرد اهداف و منافع ملی دنبال می‌کند که تاکنون عرف دیپلماتیک مرسوم نبوده است. ظریف از هر راه و روزنه‌ای استفاده می‌کند تا به طریقی بتواند موثر واقع شود. راه‌ها و شیوه‌هایی که کمتر در کتاب‌های آداب و فنون دیپلماسی و آکادمیکی به آن پر داخته می‌شود و به گونه‌ای نشان از ابتکار و خلاقیت فرد تصمیم گیرنده دارد.
اگر زمانی درمذاکرات هسته‌ای استفاده از شبکه‌های مجازی مانند توییتر و اینستاگرام و لبخند‌های وی به حریف خبر ساز می‌شد، اکنون و در هنگامه اوج تنش میان ایران و عربستان بعد از فاجعه مرگبار منا، شگرد جدید وی و استفاده از کشور ثالثی (امیر کویت) برای میانجیگری در رابطه با همکاری عربستان با مسئولان ایرانی در بررسی وضعیت حجاج ایرانی و شناسایی اجساد قربانیان حادثه منا کار ساز شده و نشانگر خلاقیت و هوشیاری ظریف در حوزه دیپلماسی عمومی دارد. وزیر خارجه کشورمان در گفتگوی ویژه خبری، برنامه‌های حضور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل و دیدار با روسای کشورهای جهان را تشریح کرد و این مجمع را بخاطر ملاقات‌ها و دیدار‌های دو جانبه و چند جانبه با هزینه اندک و روش‌های آسان و همچنین پتانسل مشارکت فعال در یک برنامه جهانی فرصتی استثنائی برای کشورها دانست. ظریف این اجلاس را، بزرگترین اجلاس سران ملل متحد در 70 سال گذشته دانست و اظهار داشت بیش از 130 رییس کشور و دولت در این اجلاس شرکت دارند، که یکی از بزرگترین فعالیت‌های دیپلماسی است. وی در ادامه مسائل مختلفی که در طی این سفر تیم دیپلماسی کشورمان به ریاست وی دنبال کردند به طور مفصل تشریح کرد.»
روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیتر «به نام ملت سوگوار سخن می‌گویم» اختصاص داده است.
· عقب‌نشینی عارف
مرد انصرافی لقبی همیشگی برای عارف است؛ او این‌بار اولین گام برای انصراف را با عقب‌نشینی از تعیین‌کنندگی در لیست حوزه انتخابیه تهران برداشت و مرتضی حاجی اصلی‌ترین مهره انتخاباتی اصلاحات در تهران شد؛ روزنامه اعتماد نوشت: «شنيده‌ها حاكي از آن است كه مسووليت ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان در تهران با مرتضي‌حاجي، وزير آموزش و پرورش دولت اصلاحات خواهد بود. اين انتخاب پس از بررسي و مشورت عارف با رييس دولت اصلاحات و برخي ديگر از چهره‌هاي متنفذ جريان اصلاحات انجام شده و با آغاز رسمي فعاليت‌هاي انتخاباتي در سراسر كشور كار ستاد تهران نيز آغاز مي‌شود.»
در همین راستا گروه سیاسی روزنامه اعتماد نوشت: «با توجه به تاكيد رييس دولت اصلاحات بر محوريت محمدرضا عارف در تهران رايزني‌هاي فشرده براي چگونگي بستن ليست تهران با وي آغاز شده و او در جلسات دو و چند جانبه با برخي چهره‌هاي موثر اصلاحات از جمله عبدالواحد موسوي‌لاري، رييس شوراي راهبردي انتخابات و وزير كشور دولت اصلاحات به رايزني پرداخته است. خروجي اين جلسات تعيين كميته‌اي خواهد بود كه قرار است كار شناسايي، پالايش و تدوين نهايي ليست ٣٠ نفره تهران را انجام دهد. بر اساس اخبار رسيده به اعتماد تاكنون حضور بيش از ١٥ نفر در اين كميته قطعي شده كه در ميان آنها افرادي از شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات، نمايندگان احزاب غير عضو در شوراي هماهنگي، شوراي راهبردي و برخي چهره‌هاي موثر جريان اصلاحات ديده مي‌شوند. با نهايي شدن تركيب اين كميته ليست اعضا به راس اصلاحات ارايه و پس از انجام مشورت‌هاي لازم از سوي وي اين كميته به رياست محمدرضا عارف كار خود را آغاز مي‌كند.»
روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیتر «خطابه در غیاب حریف» اختصاص داد.
· حلقه مفقوده پرونده مرد
گره‌ی دیگر بر پرونده بیمه ایران افتاد؛ جعبه سیاه پرونده مالی بیمه ایران سکته کرد و به دیار باقی شتافت تا بر پیچیدگی‌های پرونده بیفزاید.
گروه سیاسی روزنامه شرق نوشت: «روز گذشته خبری تأییدنشده به «شرق» رسید که حاکی از درگذشت داوود سرخوش در زندان اوین بود. ساعاتی پس از رسیدن این خبر بود که وکیل سرخوش در گفت‌وگو با تسنیم، این خبر را تأیید کرد و سکته قلبی را عامل درگذشت موکل خود اعلام کرد. داوود سرخوش، از متهمان پرونده بیمه ایران بود که در دادگاه‌های اولیه، اعترافات او درباره محمدرضا رحیمی در رسانه‌ها بازتاب وسیعی یافت. اعترافاتی که در جلسه بعدی دادگاه از سوی جابر ابدالی که به عنوان شریک سرخوش معرفی می‌شد، تکذیب شدند. به گزارش ایسنا، ابدالی در دادگاه گفته بود: «آشنایی من با سرخوش از سال ۸۵ است که در آن زمان اصلا آقای رحیمی را نمی‌شناختم. چرا بنده آبروی مسلمانی را بریزم به خاطر اینکه به آقای سرخوش دیکته شده این حرف را بزند و اسم رحیمی را ببرد». ابدالی همچنین گفته بود: «من قبل از آشنایی با رحیمی و دیوان محاسبات، با سرخوش آشنا شدم... ایشان بگوید من کجا به همراه او به مجتمع قضائی اقتصادی رفته‌ام؟ اگر من با آقایانی از دستگاه قضائی که سرخوش اسم آنها را برد، ارتباط داشتم شما بگویید..چرا مدام اسم آقای رحیمی برده می‌شود تا آبروی او برود؟ این امر به خاطر این است که به سرخوش دیکته کرده‌اند اسم رحیمی را ببرد و به او گفته‌اند اگر اسم رحیمی را ببری، آزاد می‌شوی... اگر او با من پیش رحیمی رفته است، دوربین وجود دارد... او می‌گوید ما پیش آقای «س» رفتیم. این درست است، ولی نمی‌گوید برای چه رفته‌ایم. کسانی به او این حرف‌ها را یاد داده‌اند و این حرف‌ها، حرف‌های آن‌ور آبی‌ها و نامحرمان نظام است».
روزنامه آرمان‌امروز صفحه اول خود را به تیترهای «روحانی سفرش را ناتمام گذاشت» و «قربانیان ایرانی منا 2 برابر شدند» اختصاص داد.
· سرليست ما اصلاح‌طلب خواهد بود
کارگزارانی ها ناطق را می‌خواهند اما گویا ستاره اقبال ناطق در آسمان اصلاح طلبان کم فروغ است؛ منتجب‌نیا از سرلیستی اصلاح طلبان به جای اصولگرایان سخن می‌گوید
قائم مقام دبیرکل حزب اعتماد ملی در پاسخ به این سوال که درباره خبر ديدار رئيس جبهه اعتدال‌گرايان، آقاي صفرپور و دكتر عارف و اعلام ائتلاف از سوي ايشان چه نظري داريد؛ اظهار داشت: «من اطلاعي از اين قضيه ندارم، اما آنچه مسلم است هم شوراي هماهنگي اصلاحات و هم كميته راهبردي و شخص رئيس دولت اصلاحات اصرار دارند كه از وجود آقاي دكتر عارف در جبهه اصلاح‌طلبان نهايت استفاده شود. ما براي ايشان شأن خاصي قائل هستيم. ايشان در جهت اتحاد و انسجام اصلاح‌طلبان نقشي موثري خواهند داشت.»
وی سپس پیرامون سرلیست مدنظر خود اظهار داشت: «قطعا اصلاح‌طلبان راضي نخواهند بود كه با بودن آقاي دكتر عارف شخصيت ديگري به عنوان سرليست اصلاح‌طلبان مطرح شود.»
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «پرواز حجاج به آغوش میهن» و «آغاز فصل جدید در تعامل ایران با جهان» اختصاص داد.
· سانسور سفر نیویورکی دولت یازدهم
همچنان تقابل دیپلماتیک میان ایران و سعودی پایدار دارد و سعودی ها پس از کارشکنی های فراوان به تیم ایرانی اجازه ورود به عربستان را دادند که موجب اعتراض مردم از انفعال وزارت خارجه شده است اما روزنامه دولتی ایران مدعی است اتاق جنگ‌روانی علیه اقدامات دولت شکل گرفته است که تلاش‌های وزارت خارجه را کم‌رنگ کند.
در پاسخ به این اظهارات روزنامه دولتی ایران نوشت: «اکنون هیأت دیپلماسی ایران تحت تأثیر فاجعه منا به طور زودهنگام به پایان می‌برد که اتفاقات شگفتی در حاشیه این سفر در محافل داخلی بروز کرده است. سفر روحانی و تحرکات دیپلمات‌های ایران با همه بازتاب‌های کوبنده‌ای که در جهان عرب داشت در رسانه‌های داخل در دایره تنگ‌نظری‌های جناحی گرفتار آمد. شبکه تندروهای داخل کشور با همان عینک بدبینانه و غرض‌آلود در سفر نیویورکی روحانی نظاره کردند که توافق هسته‌ای را به بوته فراموشی یا تحریف سپرده بودند. طنز تلخ ماجرا این است که در همه ساعت‌ها و لحظه‌هایی که روحانی و ظریف بی‌وقفه پیگیر فاجعه منا بودند؛ جمعی در اتاق‌های جنگ روانی به دنبال این شگرد بودند که چگونه با خبر فاجعه منا مأموریت ملی و بین‌المللی دولتمردان را سانسور کنند.
برای درک این اتفاق شگفت و تلخ کافی است صفحات یک هفته اخیر مطبوعات را تورق کنید؛ حتی روزی که رسانه‌های پرآوازه سعودی مثل الشرق الاوسط با بغض و ناراحتی مواضع روحانی در ماجرای منا را در صفحه اول خویش منعکس کردند، شبکه رسانه‌های تندروها حتی از درج یک خبر کوتاه در صفحه اول خود امتناع ورزیدند. شاید چندان دور از انتظار نبود که شبکه رسانه‌ای سازمان‌های مخالف دولت اطلاع‌رسانی از سفر روحانی را تعطیل کنند اما تکرار و تداوم این اتفاق در مطبوعات منسوب به رسانه ملی بسی مایه تأمل است. نسخه مکتوب رسانه ملی درست روزی که روحانی با صدای رسا از حقوق ایران در ماجرای منا سخن گفت خبرهای سفر روحانی را به تیغ سانسور سپرد.»