سرویس جهان مشرق- روزنامه واشینگتن پست در تازه‌ترین تحلیل خود به سیاست اتخاذی و تلاش‌های رهبران اروپایی برای متقاعد کردن ترامپ در رابطه با برجام پرداخته است. به اعتقاد تحلیلگر این نشریه، اروپایی‌ها در تلاش‌اند که به ترامپ نشان دهند که حاضرند در اصطلاحا «تنبیه ایران» با او همراه شوند و در عوض، او باید رضایت بدهد که برجام به قوت خود باقی می‌ماند.
واشینگتن پست در تازه‌ترین تحلیل خود در رابطه با برجام به قلم «کارن دی یونگ» آورد: وقتی «امانوئل ماکرون» -رییس جمهور فرانسه- در این ماه خواستار تحریم‌های بین‌المللی جدید و نظارت بر برنامه موشک‌های بالستیک ایران شد، پیام مشخص‌اش برای مخاطب خاصی بود که او می‌خواست متوجه‌اش کند: «دانلد ترامپ».
آلمان، فرانسه، و بریتانیا طی چند ماه اخیر تمامی تلاش خود را کرده‌اند تا ترامپ را متقاعد سازند که در مقابله برنامه‌های موشکی ایران همراه وی هستند اما توافق هسته‌ای چیزی است که باید حفظ شود. وزارت خارجه آمریکا به نمایندگی از دولت تلاش بسیاری کرده تا اهمیت ضرب‌الاجلی که ترامپ تا روز ۱۲ می ۲۰۱۸ نسبت به عدم تایید دوباره برجام معین کرده را به رهبران اروپا بفهماند. ظاهرا هم، وزیر خارجه آمریکا موفق بوده و توانسته که اروپاییان را بترساند. از سوی دیگر، ترامپ کنگره را موظف کرده که تغییرات قانونی را برای اعمال در برجام طراحی کند. وی نه تنها موضوعات خارج از برجام را مورد توجه قرار داده که خواهان استفاده از پتانسیل برجام برای اعمال چیزی که به عنوان «بندهای غروب» از سوی دولت وی مطرح می‌شود است (این در حالی است که فدریکا موگرینی -مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا- چندی پیش در پاسخ به نمایندگان پارلمان اروپا گفت که چیزی به نام «بند غروب» (Sunset Clause) در توافق هسته‌ای و در تمامی ۱۰۴ صفحه برجام وجود ندارد). اما ترامپ خواهان استفاده از حتی کمترین پتانسیل موجود برای اعمال محدودیت‌ها تازه علیه برنامه موشکی ایران و اعمال بازرسی‌های سختگیرانه شده است.
توافق هسته‌ای در دوران اوباما -به جز چند جمهوریخواه جنگ‌طلب در کنگره- همراهی همه را با خود داشت اما دولت ترامپ در سال اول فعالیت خود قویا در قبال برجام موضع گرفت و وقتی رهبران اروپایی به لزوم حفظ برجام تاکید کردند، اروپا را به دخالت در امور شخصی آمریکا متهم کرد. اکنون نیز، کنگره آمریکا در یک برزخ قرار گرفته چرا قاطبه اعضای آن به دنبال حفظ برجام هستند اما فشار شدید ترامپ بر روی آنان است. لذا، چشم امید به اروپایی‌ها برای متقاعد کردن ترامپ دارند. کمااینکه سناتور «باب کورکر» -رییس کمیته روابط خارجی سنا- اذعان داشت: «کار ما به اروپایی‌ها گره خورده چرا که دموکرات‌های ما تا آنها چراغ سبز ندهند، دست به همکاری با جمهوریخواهان نخواهند زد. پس در نتیجه، صبر می‌کنیم تا دولت ترامپ با دوستان اروپایی‌مان بر سر موضوع ایران و برجام به یک توافق برسد».
وزرای خارجه سه کشور تصمیم‌ساز اروپا که از طرفین برجام هستند
مسئله بزرگ این است که ترامپ از همان آغاز کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری، برجام را یک «شرمساری» و بدترین توافق ممکن دانسته و این که قبول به حفظ این توافق نماید، خیلی سخت است. از سویی، مقامات ارشد آمریکایی و اروپایی نزدیک به مذاکرات بین دولت ترامپ و اروپایی‌ها معتقدند که هیچ تضمینی برای آرام کردن رییس جمهور متلون‌المزاج آمریکا وجود ندارد. سناتور «بنیامین ال. کاردین» -عضو کمیته روابط خارجی سنا- معتقد است که مذاکرات به خوبی پیش می‌رود اما مشکل بزرگ خود ترامپ است و هیچ ضمانتی مبنی بر متقاعد کردن شخص ترامپ وجود ندارد.
حقیقت این است که اروپا قویا نگران عقب‌نشینی آمریکا از برجام و باز شدن فضا برای روسیه، چین به عنوان امضاءکنندگان توافق و ایران در جایگاه طرف اصلی توافق است. بسیاری از مقامات آمریکایی از هوچی‌گری و لمپنیسم ترامپ از خلال طوفان توییتری‌اش هراسان و نگران هستند. یک نمونه آن این بود که وقتی پیروزی او را به دخالت روسیه در انتخابات آمریکا گره زدند، در توییتر خود بلافاصله FBI، وزارت دادگستری، و کنگره را به لاپوشانی و پنهانکاری در قضیه یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری که از اموال ایران آزاد شد و به آن کشور رفت، متهم کرد. او همان فریادی را می‌زند که اسراییل و عربستان نسبت به برجام در گلو دارند. اما از زمان عقد برجام، آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای پیوسته تعهد ایران به این توافق را تایید کرده است.
رییس جمهور آمریکا از شرکای اروپایی خود خواسته تا در سه محوری که به گفته او فعالیت‌های اقتصادی سپاه، تهدیدات سایبری، و تخلفات حقوق بشری را شامل می‌شوند، علیه ایران با آمریکا همراه گردند. وی، از همان آغاز به کارش، اروپایی‌ها را به مماشات با ایران به خاطر سود تجارت‌های کلان متهم کرد. دو عامل در این میان، به ترامپ قدرت تاثیرگذاری بسیاری بر برجام می‌بخشد. اول این که، کنگره به رییس جمهور آمریکا این اختیار را داده که هر ۹۰ روز یک بار، وضعیت راستی‌آزمایی ایران در قبال برجام را اعلام نماید و اگر رییس جمهور تایید نکند، چالش بزرگ آغاز خواهد شد. ترامپ در آخرین باری که امضاء کرد، اعلام نمود که دیگر تایید نخواهد کرد. دوم این که، رییس جمهور آمریکا این توان را دارد که هر ۱۲۰ روز یک بار، تحریم‌های هسته‌ای پیش از توافق هسته‌ای را «باز ابطال» نماید. آخرین باری که ترامپ دست به باز ابطال آنها زد، اواسط ژانویه بود. اما اعلام کرد که این عمل را به شرطی انجام می‌دهد که شرکای اروپایی اشکالات برجام را رفع کنند. او تاکید کرد که این آخرین فرصت برای اروپایی‌هاست. نوبت بعدی باز ابطال، ۱۲ می ۲۰۱۸ است که بسیاری از کارشناسان معتقدند که ترامپ را باید در آن تاریخ جدی گرفت.
هر کدام از رهبران اروپایی رویکرد خاص خود را در قبال ترامپ در مسئله برجام اتخاذ کرده‌اند. ماکرون، از ترامپ در یک روز گرامیداشت ملی فرانسه دعوت به عمل آورد و ضمن احترام ویژه به ترامپ، در سخت‌گیری غیرهسته‌ای بر ایران با وی همراه شد و به هیچ وجه با ترامپ حتی در مورد دیدگاه‌های اشتباهش در مورد برجام بحث و مجادله نکرد. وی که وزیر خارجه‌اش در ماه آینده به ایران سفر خواهد کرد، هر گونه دیدار آتی از ایران را به تعویق انداخت و اولین برنامه دیدار جدی خود را برای اواخر ماه آوریل با ترامپ معین کرد.
آلمان، به سراغ انتقادهای عمومی ظریف و زیرکانه علیه ترامپ رفته و خواهان اتحاد اروپایی‌ها در این زمینه شده است. «اورسولا فاندر لین» -وزیر دفاع آلمان- در کنفرانس امنیتی اخیر مونیخ به رویکرد نظامی ترامپ علیه جامعه بین‌الملل تاخت و آن را برای دیپلماسی بین‌المللی مضر دانست و «زیگمار گابریل» -وزیر خارجه آلمان- اعلام داشت که «ما دیگر اثری از آمریکای خودمان نمی‌بینیم». بریتانیا نیز که با چالش‌های امنیتی و اقتصادی پس از برگزیت از همین حالا درگیر شده، قویا نگران رفتارات ترامپ در قبال برجام است و «ترزا می» به دنبال پیدا کردن راهی جهت متقاعد کردن ترامپ است و در این راستا اخیرا دیداری با «آنگلا مرکل» داشته است. آنها معتقدند که ایران به قدر کافی در پی محدودیت‌های اعمال‌شده در متن برجام، تحت کنترل است و لزومی به بر هم زدن میز توافق نیست. لذا به سمت این رفته‌اند تا کنگره را مجاب کنند که قوانینی چون بررسی ۹۰ روزه و ۱۲۰ روزه برجام و تحریم‌ها توسط رییس جمهور آمریکا لغو شود. چرا که آنها به خوبی می‌دانند که حتی اگر مذاکرات بین اروپا و دولت ترامپ به خوبی پیش برود، باز رییس جمهور آمریکا این قدرت و اختیار را دارد که هر زمانی که دلش خواست از برجام عقب بکشد.
منبع:
https://www.washingtonpost.com/world/national-security/europeans-look-for-a-way-to-preserve-nuclear-deal-while-punishing-iran-and-satisfying-trump/2018/02/22/2bc89b8e-129f-11e8-9065-e55346f6de81_story.html?utm_term=.a1bfb9d8511a