سرویس فرهنگ و هنر مشرق - وحید جلیلی، مدیر دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در سخنانی در دوره دانشجویان دانشگاه خوارزمی، دوران دانشجویی را دوران رشد و تعالی دانست و افزود: یک دانشجو از روزی که وارد دانشگاه می‌شود تا روزی که فارغ التحصیل می‌شود، وقتی به خودش نگاه می‌کند می‌بیند که مثلاً در یک رشتة خاصی اطلاعاتش اضافه شده و به یک ترازی رسیده و از دیگرانی که در دانشگاه تحصیل نکرده اند پیش افتاده است.

وی با بیان این که رشد در دوران دانشجویی تنها در مباحث علمی خلاصه نمی‌شود، گفت: فضای دانشگاه برای رشد در حوزه‌های دیگر هم یک امکانی را برای انسان ایجاد می‌کند و نکته این است که ما چقدر بتوانیم این زمینه‌های رشد را درک کنیم و از آن درست استفاده کنیم.

جلیلی فرصت شناسی را مهمترین اصل پیش برنده در دوران دانشجویی برشمرد و افزود: این فرصت طلبی به معنای مثبت است و این مسئله بدین معناست که هر اتفاقی که پیش می‌آید، یا هر جریانی که شکل می‌گیرد و هر پدیده‌ای که با آن روبه‌رو می‌شویم یک زمینه‌ای برای رشد و یک امکانی برای ارتقاء تصور کنیم.

این فعال فرهنگی با اشاره به حدیثی از امام حسن عسگری(ع) مبنی بر «ما مِن بَلیَّة إلا و لله فیها نِعمة تُحیطُ بِها»، هیچ بلیه‌ای نیست مگر اینکه خدا در آن نعمتی قرار داده که آن نعمت از آن بلا بزرگتر است، اظهار داشت: در بینش دینی برای ما تهدیدها هم فرصت هستند و بسته به این‌که ما چه نوع مواجهه‌ای با مسئله داشته باشیم رشد می‌کنیم یا منفعل می‌شویم و یا می‌لغزیم.

وی در ادامه بیان داشت: زمانی که یک دانشجو وارد کلاس درسی می‌شود که در آن کلاس یک سری مبانی اعتقادی و آرمانی‌اش مورد حمله قرار می‌گیرد، نباید منفعل شود و یا بترسد، بلکه باید از چنین فضایی استقبال و آن را به مثابه فرصت بداند که سکویی برای رشد او فراهم می‌کند.

جلیلی با بیان این‌که در دانشکده‌های علوم انسانی عمدتاً مباحثی پیرامون سکولاریزم و مبانی غربی مطرح می‌شود، گفت: زمانی که در دانشگاه امام صادق(ع) بودیم، سر کلاس‌ها با انواع و اقسام حملات اساتید مواجه بودیم، من خودم تا فوق لیسانس در این دانشگاه درس خواندم و آن‌جا اساتید از غرب برگشته از آمریکایی تا انگلیسی و فرانسوی تدریس داشتند و برای ما جالب بود که آقای مهدوی‌کنی اصرار داشت که این اساتید بیایند سر کلاس‌های ما، مثلاً هر استادی را دانشگاه‌های دیگر اخراج می‌کردند، دانشگاه امام صادق (ع) جذبش می‌کرد و بعضاً که ما اعتراض می‌کردیم آیت الله مهدوی‌کنی می‌گفتند: «خب در کنار این اساتید شما اساتید دیگه‌ای هم دارید و باید بدانید که بالأخره فضاهای علمی و فضاهای عمومی این‌جور شبهاتی که این‌ها سر کلاس‌های شما مطرح می‌کنند آن‌ها هم هست. اگه ما اینجا رو ایزوله کنیم نتیجه‌اش این می‌شود فردا روزی که شما از دانشگاه می‌آیید در اولین دانشکده که بروید تو با یک سری شبهاتی مواجه می‌شوید که تا حالا نشنیده اید و توانایی پاسخگویی به آن‌ها را نخواهید داشت.»

وی مطرح کردن شبهات و مشکلات را از اصول آموزشی در حوزه‌های علمیه دانست و افزود: آن استادی رشد می‌کند که بیشترین فضا را برای طرح سؤالات و تندترین اشکالاتی که شاگردان مطرح می‌کنند، بدهد، ما مشکلی که هم داریم در فضای دانشگاهمان این است که مثل حوزه نیست یعنی اینکه جنس مواجهة اساتید غرب‌زده با دانشجو و با سؤالاتش و با پرسش‌هایش، خیلی مواجهة دیکتاتور مأبانه‌ای است که باز خود این را هم می‌شود به فرصت تبدیل کرد.

شیوه مواجهه دانشجو با شبهه استاد چگونه باشد؟

عموماً در مواجهه با یک شبهه این‌گونه است که شما حتی می‌توانید بدون مراجعه به مبانی خودی، اساتید غرب‌زده را به چالش بکشید، یعنی شما دانشجویان حتی اگر از اسلام هم چیزی ندانید، از قرآن هم چیزی ندانید، از مبانی انقلاب اسلامی هم چیزی ندانید می‌توانید در مقام طرح پرسش، چالش‌های جدی مطرح کنید.

جلیلی با بیان این که در مواجهه با یک شبهه نخستین کاری که می‌کنید این است که ببینید چه چیزی در چنته دارید، اظهارداشت: عموماً در مواجهه با یک شبهه این‌گونه است که شما حتی می‌توانید بدون مراجعه به مبانی خودی، اساتید غرب‌زده را به چالش بکشید، یعنی شما دانشجویان حتی اگر از اسلام هم چیزی ندانید، از قرآن هم چیزی ندانید، از مبانی انقلاب اسلامی هم چیزی ندانید می‌توانید در مقام طرح پرسش، چالش‌های جدی مطرح کنید.

مدیر دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، به اهمیت توجه به مشکلات کوچک در کنار داشتن نگاهی کلان اشاره کرد و افزود: یکی از مشکلاتی که ما داریم این است که ترازوهای دیجیتال را از ما گرفتند و به ما باسکول دادند، در حالی که خداوند در قرآن می فرماید «فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذرة خیرهً یره، وَ مَن یَعمَل مثقال ذرة شرً یره» گفته شده شما یک گام کوچک هم اگر می‌توانی برداری این گام را بردار. نگو که آقا حالا چه فایده؟ کارهایی که بصیرت و اخلاص توأمان در آن باشد، خداوند برکت می‌دهد، البته این را هم باید توجه کنید که کارتان یک کمیت و کیفیتی را باید داشته باشد.

وی با بیان این که در برخی مواقع نیاز است که ما در جبهه انقلاب توزیع کننده خوبی باشیم و از اظهار یأس و ناامیدی مدام پرهیز کنیم، اظهار داشت: گاهی مواقع شایعات و مسائل دروغ در بسیاری از گروه ها و کانال ها توسط بچه های انقلابی و حزب اللهی توزیع می‌شود اما مطالب خوب و تأثیر گذار خیر، مثلا یک کانالی هست به نام ۲۰۲۵ که در آن بچه حزب‌اللهی‌هایی که در کشورهایی نظیر آمریکا، ژاپن، استرالیا، کانادا و انگلیس در حال ادامه تحصیل هستند، جمع شده اند و غرب سانسور شده را دارند بدون سانسور نشان می‌دهند. از ژاپن فیلمی منتشر شده بود که در آن یک صف یک کیلومتری ملت ایستاده‌اند برای یک کاسه سوپ. بعد طرف می‌رود یک کاسه سوپ را که می گیرد، سریع برمی‌گردد باز اول صف که دومی‌اش را بگیرد. یک ویدئوی دیگر بچه‌های آمریکا گذاشته بودند از مرکز علمی سیلیکون که با یک خانم پرفسوری که کارتن خواب بود مصاحبه می کردند و چیزهایی در این کانال است که اگر فیلمش نبود کسی قبول نمی‌کرد، از خود رسانه‌های محلی آنجا رفتند این چیزها را درآوردند و در این کانال‌ها از چنین مسائلی پر است.

کانالی هست به نام ۲۰۲۵ که در آن بچه حزب‌اللهی‌هایی که در کشورهایی نظیر آمریکا، ژاپن، استرالیا، کانادا و انگلیس در حال ادامه تحصیل هستند، جمع شده اند و غرب سانسور شده را دارند بدون سانسور نشان می‌دهند.

تشکیل پارادایم‌های علمی در جهان با دو بازوی تشکیلات و رسانه

رئیس شورای سیاست گذاری جشنواره عمار با بیان این که ما در نقد غرب از خود غرب تا دلتان بخواهد می‌توانیم فکت داشته باشیم، اظهار داشت: کتابی هست به نام «ساختار انقلاب‌های علمی» که توسط آقای دکتر سعید زیباکلام ترجمه شده است، این کتاب حرفش این است که می‌گوید پارادایم‌های علمی در جهان می‌خواهد توی روان‌شناسی باشد، می‌خواهد فیزیک باشد با دوتا چیز شکل می‌گیرد. یکی تشکیلات، یکی تبلیغات و می‌گوید که در محیط‌های علمی، تشکیلات و تبلیغات حرف اول را می‌زند. یعنی ده نفر دور هم جمع می‌شوند یک حرفی را تکرار می‌کنند. آنقدر می‌گویند تا به یک نظریه غالب تبدیل می‌شود. این اتفاق این طرف هم می‌تواند بیفتد. امروزه جریان غرب‌زده در دانشگاه‌های ما کاملاً از لحاظ تشکیلاتی و از لحاظ رسانه‌ای و تبلیغاتی به یک قوامی رسیده، خوب می‌توانند حرف‌هایشان برجسته و تیتر کنند و یک استاد را یک دفعه مشهور کنند. ولی ما متأسفانه این همت را نداریم.  

وی با انتقاد از کم کاری در زمینه فعالیت بر روی تاریخ علم خاطرنشان کرد: مدتی که معاون فرهنگی شهرداری مشهد بودم، می‌خواستیم یک سری مجسمه بسازیم بگذاریم سر چهارراه‌ها و توی خیابان‌ها، یک تیمی را من گذاشتم که بروند اسم بیاورند، یک لیست مفصلی آوردند. من به‌شان گفتم: «آقا این خیلی زیاد شد. ما حداکثر می‌تونیم ده‌تا، پونزده‌تا مجسمه بسازیم.» گفتم: «بروید فقط اونایی که مربوط به خراسان هست رو بیارید.»‌ باز رفتند توی همان تاریخ علم در خراسان کلی آدم است که فقط در عرصة پزشکی یک رتبة بالایی داشتند و در جهان اسم‌شان بود که اگر بسیاری از کشورها یکی، دوتا از این شخصیت‌های ما را داشته باشند برای این‌که بگویند آقا ما میراث فرهنگی داریم و این‌ها کفایت می‌کند. مثلاً یک دانشمندی مثل خواجه نصیر یا خوارزمی اگر یک کشوری داشته باشد، برای اینکه به همان افتخار بکند و آن را نماد ملیت خودش، هویت خودش، تاریخ داشتن خودش کفایت می‌کند و ما نه یکی، دوتا، سه‌تا، صدتا، ما هزاران آدم این‌جوری داریم.

جلیلی در ادامه تصریح کرد: برخی اساتید غرب‌زده‌ وقتی در کلاس هایشان از ایران حرف می‌زنند، یک‌جوری حرف می‌زنند که گوئی در باره کشور گینه‌بیسائو حرف می‌زنند. هیچ شناختی راجع به تاریخ ایران، راجع به عظمت و ابهت این ملت فرهیخته فرهنگی با این همه افتخارات درکلام‌شان نیست. یکی دیگر از کارهایی که می‌شود کرد این است که ما در عرصة علوم گذشته پرافتخارمان را به رخ بکشیم و این مسئله تنها در شخصیت‌های تاریخی خلاصه  نمی‌شود و در دانشمندان معاصر انسان های بزرگ بسیار داریم نظیر شهید مجید شهریاری از شهدای هسته‌ای.

وی با بیان این که نمی‌دانم چند درصد از دانشجوهای ما مثلاً عکس شهید شهریاری را ببینند تشخیص خواهند داد که او کیست، گفت: شهید مجید شهریاری کسی است که در رده یک علم جهان و در قرن بیست و یک حضور داشت، یعنی جزء ده، پانزده‌تا فیزیک‌دان بزرگ جهان است و در کنارش نماز شب خوان و چای بریز هیئت امام حسین(ع) هم هست. ولی این آدم بایکوت می شود و به عنوان الگو مطرح نمی شود، دکتر صالحی می‌گفت به یک جایی رسیدیم در بحث‌های هسته‌ای، یک اتفاقی باید می‌افتاد که اگر شهید شهریاری می‌گفت صد میلیارد تومان می‌گیرم این را انجام می‌دهم به او می دادیم، اما او بدون یک ریال آن کار را انجام داد، بدون یک ریال. ما یک چنین آدم‌هایی داریم و مطرح‌شان نمی‌کنیم.

برخی اساتید غرب‌زده‌ وقتی در کلاس هایشان از ایران حرف می‌زنند، یک‌جوری حرف می‌زنند که گوئی در باره کشور گینه‌بیسائو حرف می‌زنند. هیچ شناختی راجع به تاریخ ایران، راجع به عظمت و ابهت این ملت فرهیخته فرهنگی با این همه افتخارات درکلام‌شان نیست.

تمرکز بر نقاط مثبت راهی برای دستیابی به نداشته ها

جلیلی با بیان این که اگر نتوانیم جنبه های مثبت و داشته هایمان را ببینیم نمی توانیم نداشته هایمان را به دست بیاوریم، گفت: من هر جا می‌روم می‌بینم بچه‌ها همه افسردگی گرفته‌اند، این‌ها اصلاً بسیجی نیستند، یک مشت بچه سوسول هستند که با یک غوره سردی‌شان می‌کند و به صدتا مویز گرمی‌شان نمی‌کند، متأسفانه ما با پدیده خستگی از بیکاری مواجه هستیم.

وی با بیان این که افسران جنگ نرمی که انگیزه دارند نباید معطل کسی شوند و یک اصل را برای خودشان قرار دهند و بر مدار آن حرکت کنند، اظهار داشت: در کار فرهنگی علاف کسی نشوید، این را خود قران می‌گوید: «قُل إنّما اَعُظکُم بِواحده». می‌گوید ای پیامبر من فقط یک توصیه به شما می‌کنم. اعظکم، وعظ می‌کنم شما را، توصیه می‌کنم. بُواحده یعنی یک کلمه. می‌گوید پیغمبر بگو حرف من فقط یک کلمه است. أن تقوموا، که قیام کنید لله یعنی اهل تحرک باشید، اول باید تحرک داشته باشید. ثانیاً تحرک‌تان چی باشد؟ لله باشد، برای خدا باشد، با معنویت باشد. مرحله بعد می‌گوید چی؟ مَثنا، حتی‌الامکان به صورت جمعی و نه فردی.

مدیر دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب در پایان خاطرنشان کرد: آیت‌الله سعیدی یک نامه‌ای دارد به امام خمینی(ره) آن زمان که ایشان در نجف تبعید بودند، در آن نامه این گونه می گوید که همه تو را تنها گذاشتند، حتی یک نفر هم از بزرگان در کنار تو نبود و تو تنهای تنها قیام کردی.

امام نهضت را تک و تنها شروع کرد شما هم معطل کسی نشوید. تلاش بکنید که دیگرانی هم به تیم خودتان اضافه کنید، اما معطل نشوید. «والذّینَ جاهدوا فینا لَنهدینهم سُبلنا» این‌ها را ما باید در عمل باید تجربه کنیم. این‌ها فقط برای این نیست که بخوانیم مثلاً ثواب ببریم. زیبایی سبک زندگی دینی این است که باید این‌ها را تجربه کرد. باید بگویی خدایا من این آیه را در زندگی چشیدم، تجربه‌اش کردم. ما به رزق لایحتسب معتقدیم، یعنی آن جایی که همه فکر می‌کنند بن‌بست است، یک دفعه می‌بینی که یک راهی باز می‌شود. این را باید تجربه کنید. خود فرد باید این گزاره‌های ملکوتی را بیاورد در زندگی ببیند که آیا واقعیت دارد یا ندارد، أن تَنصُرُ الله یَنصُرکُم واقعیت دارد یا ندارد، این‌ها چیزهایی نیست که صرفاً با سخنرانی بشود به دست آورد.