سرویس جهان مشرق _ روابط سیاسی و نظامی ایالات متحده امریکا با ترکیه به عنوان متحد سنتی این کشور و از اعضای پیمان آتلانتیک شمالی "ناتو" در سالهای اخیر بر اثر اختلاف در حل مناقشه سوریه، دخالت‌های نظامی آنکارا در کشورهای مختلف و روابط نظامی با روسیه به شدت دچار تیرگی شده است.

ارتش ترکیه که در دهه‌های گذشته همواره مشتری محصولات نظامی ساخت امریکا بوده و بنیان ارتش این کشور بر اساس تجهیزات امریکایی بنا شده است، در سالهای پایانی ریاست جمهوری باراک اوباما با بی مهری امریکا و امتناع این کشور از فروش برخی سامانه‌های تسلیحاتی از جمله موشک‌های پدافندی پاتریوت مواجه شد. همچنین اختلاف نظر شدید در مسئله سوریه و مخالفت ترکیه با تجهیز و حمایت از شبه نظامیان کرد توسط امریکا برای مبارزه با گروه تروریستی داعش موجب گرایش آنکارا به سوی روسیه شد.

مذاکرات و توافقات سیاسی حاصل شده از سال ۲۰۱۶ میان ترکیه و روسیه در خصوص بحران سوریه موجب شد تا این کشور نیم نگاهی نیز به تسلیحات ساخت مسکو برای رفع نیازهای نظامی ارتش خود داشته باشد. ارتش ترکیه که شدیدا در بخش دفاع موشکی زمین پایه دچار کمبود و ضعف بود و با مخالفت امریکا با فروش سامانه پاتریوت نیز روبرو شده بود در سپتامبر ۲۰۱۷ قراردادی به ارزش ۲.۵ میلیارد دلار با شرکت روس آبارون اکسپورت برای خرید ۲ گردان سامانه پدافندی برد بلند S۴۰۰ به امضا رساند.

امضای این قرارداد در سال نخست ورود ترامپ به کاخ سفید موجب خشم شدید وی و تهدید برای لغو قرارداد ترکیه با روسیه شد. وزارت دفاع امریکا در وهله نخست پیشنهاد داد تا با برداشته شدن ممنوعیت ارسال سامانه پاتریوت به ترکیه، این کشور نسخه جدید این سامانه را به جای موشک‌های اس۴۰۰ خریداری کند. همچنین در کنار این پیشنهاد، امریکا تهدید کرد که در صورتی که ترکیه قرارداد اس۴۰۰ را لغو نکند این کشور را از برنامه جنگنده مشترک نسل پنجم F۳۵ کنار خواهد گذاشت.

علی رغم اینکه ورود جنگنده‌های F۳۵ به نیروی هوایی ترکیه برای این کشور بسیار حیاتی بوده و حتی بخش‌هایی از این جنگنده نیز در خاک ترکیه تولید میشود اما رجب طیب اردوغان اعلام کرد که هیچ تهدیدی باعث لغو قرارداد نظامی میان آنکارا و مسکو نخواهد شد.

تحویل نخستین آتشبارهای سامانه پدافندی S۴۰۰ به ترکیه از سال گذشته میلادی آغاز شده و در پایگاه هوایی Akinci مستقر شد و تا ماه می سال جاری میلادی ۲ گردان سامانه اس۴۰۰ به طور کامل به ارتش ترکیه تحویل داده شد.

این کشور حتی برای دهن کجی بیشتر به غرب، اقدام به برگزاری رزمایش پدافندی_هوایی با حضور سامانه اس۴۰۰ و جنگنده‌های ساخت غرب نظیر F۱۶ کرد که در واقع اصلیترین دلیل و نگرانی امریکا برای کنار گذاشتن ترکیه از برنامه جنگنده F۳۵ و جلوگیری از افشای اسرار پنهانکاری راداری این جنگنده در حضور یک سامانه پدافندی روسی بود.

فشار و تهدیدات امریکا البته تنها به عدم فروش جنگنده F۳۵ خلاصه نشد و این کشور محدودیت‌های نظامی فراوانی در حوزه انتقال تکنولوژی و تجهیزات به خاک ترکیه تا زمان لغو قراردادهای نظامی این کشور با روسیه اعمال کرده است. بخش بزرگی از صنایع نظامی ترکیه و توان صادراتی این کشور وابسته به تجهیزاتی است که از امریکا و برخی کشورهای اروپایی ارسال میشود.

سال گذشته قرارداد فروش ۳۰ فروند بالگرد تهاجمی T۱۲۹ ATAK ساخت ترکیه به کشور پاکستان به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار به علت مخالفت امریکا با ارسال موتور این بالگرد به تعویق افتاد. بالگرد T۱۲۹ ساخت صنایع بومی ترکیه است اما موتور این بالگرد از مدل CTS۸۰۰ ساخت کمپانی honeywell امریکاست که در ادامه سیاست فشار امریکا به ترکیه، از صادرات این محصول به مشتری این کشور یعنی پاکستان جلوگیری شد. به تازگی ارتش پاکستان مهلتی ۱ ساله به ترکیه برای حل مشکل تامین موتور این بالگرد و تعیین تکلیف قرارداد خرید آنها داده است و در صورتی که ترکیه نتواند تا این تاریخ مشکل دریافت موتورهای ساخت امریکا را حل کند ارتش پاکستان دست به خرید بالگرد تهاجمی Z۱۰ ساخت چین خواهد زد.

همچنین در ۲ سال گذشته محدودیت‌های دیگری نیز در زمینه ارسال برخی قطعات و تجهزیات مرتبط با ناوگان هوایی و پهپادی ترکیه و عدم پشتیبانی از تجهیزات زرهی و توپخانه‌ای این کشور توسط امریکا و برخی کشورهای اروپایی از جمله آلمان اعمال شده است.

اما با وجود تمامی فشارهای فوق، ترکیه و رهبر این کشور رجب طیب اردوغان بر ادامه همکاری نظامی با روسیه و خرید تسلیحات این کشور تاکید دارند. در هفته اخیر رسانه‌های رسمی کشور روسیه از امضای قرارداد جدید میان آنکارا و مسکو برای خرید دومین محموله از سامانه پدافندی S۴۰۰ خبر دادند.

مدیر شرکت روس آبارون اکسپورت، کمپانی سازنده این سلاح " Alexander Mikheyev " در گفتگو با خبرنگاران از امضای این قرارداد جدید میان دو کشور خبر داده اما از جزئیات آن نظیر تعداد سامانه‌ها و موعد تحویل اطلاعات بیشتری منتشر نکرد.