به گزارش سرویس بورس مشرق، مهمترین ویژگی بازار سهام که همه ی سهامداران و کارشناسان تا پیش از قانون ممنوعیت نوسان گیری مثال می زدند، نقد شوندگی است. اما نقدشوندگی که یکی از ویژگی های مهم این بازار بود به دلیل قانون ممنوعیت نوسان گیری هم به خطر افتاد تا منتظر اقدامات و تصمیمات بعدی مسوولین سازمان بورس باشد. کارشناسان راه‌های مختلفی برای جلوگیری از نوسان سازی ها بیان کرده اند چرا که اکثر آنها معتقدند این قانون به شدت سهامداران را از بازار سهام دور می کند و نقدینگی را به سمت بازارهای دیگری هدایت می کند. بی شک تداوم این روش موجب کاهش جذابیت بورس شده و ریسک خروج سرمایه ها را در بازار به شدت افزایش می دهد. حسین محمودی اصل؛ اقتصاددان و کارشناس بازار سرمایه درباره لغو نوسان‌گیری یا خرید و فروش سهم در یک روز نکاتی را برای رادار اقتصاد تشریح کرده است.

بیشتر بخوانید:

واکنش بورس تهران به مناظره ترامپ و بایدن

ممنوعیت نوسان گیری در بازار سرمایه را اگر تحلیل کنید به نظر شما مدیران بورس دست به چه اقدام تازه ای در شرایط کنونی بازار زده اند؟ آیا اقدامات جدید مناسب وضعیت بازار است؟

بازار سرمایه در روزهای بسیار حساسی به سر می برد. بازار شکننده در این روزهای حساس شاهد اتخاذ تدابیر و  تصمیمات خلق الساعه ای است که متاسفانه به شدت آثار منفی بر بورس به جا می گذارد. با اینکه بازار سرمایه روزهای پر التهابی را پشت سر می گذارد و نیازمند آرامش هر چه بیشتر است اما شاهد تصمیماتی هستیم که عمدتا نه تنها در روند روزهای منفی بازار تاثیرات مثبتی به جا نمی گذارد، بلکه بازار را بیش از پیش دچار التهاب و آسیب می کند. تصمیمات جدیدی که عنوان شد از جمله عرضه اوراق اختیار فروش تبعی، خرید سهام خزانه، بازارگردانی و دریافت یک درصد صندوق توسعه ملی.

هر کدام از پیشنهادات ارایه شده در جلسات دولت و مجلس منجر به اخذ تصمیماتی شد که در مقام اجرا بسیار ضعیف است و از آن بدتر بسیار ضعیف به مرحله اجرا درآمده است. بسیاری از وعده های داده شده برای حمایت از بورس عملی نشد، در نهایت در این بین شاهد تصمیمات خلق الساعه ای هستیم که باعث به هم ریختن بازار می شود. تصمیمی چون ممنوعیت معاملات روزانه یا day  tray یکی از این تصمیمات است به این معنا که سهمی که  خریداری کرده اید دیگر نمی توانید این سهم را همین امروز بفروشید. هر چند که عدم خرید و فروش در یک روز در راستای جلوگیری از نوسان گیری بوده است، اما از این موضوع به سادگی گذاشته اند که نوسان گیری جزء ذات بازار سرمایه است. این موضوع خاص ایران نیست بلکه در همه ی دنیا چنین روالی امری عادی است. 

به جای ممنوعیت نوسان گیری چه راهکاری باید اتخاذ می شد؟

موضوع نکوهیده و مساله ای که اتفاقا باید پیگیری شود بحث نوسان سازی است. حتما باید با نوسان سازی مبارزه کنیم، نه نوسان گیری. در شرایطی که بازار گردان های قوی در بازار حضور ندارند، در شرایطی که بسیاری از شرکت ها بازار گردان ندارند و موفق به خرید سهام خزانه نشدند  و حتی اوراق اختیار فروش منتشر نکردند، نوسان گیر همان اقدامی را انجام می دهد که بازار ساز انجام می دهد، پایین می خرد و به قیمت بالاتری می فروشد اما اینکه چرا فضای نوسان گیری تلورانس بالایی دارد، ناشی از عملکرد مسئولین است که زمینه را برای این نوسانات فراهم کرده، یعنی فروشندگان بازار را ترغیب و تسلیم این دست از نوسانات می کند به این دلیل که سهامداران مستاصل شده و بی پناه شده اند؛ سهامداران در درگیر خروارها وعده مانده اند و خواستار ثبات هستند. وقتی ثبات به بازار برگردانده شود نوسان گیر و نوسان ساز خنثی خواهند شد.

در حال حاضر عملا در شرایطی که بازار خریدار حداقلی دارد با این تصمیمات زمینه را برای اخراج بخشی از فعالان بازار آماده کرده ایم در حالی که ما بازاری براساس قوانین و ضوابط مشخص داریم که کارکرد خاص خود را دارد. عده ای هم بر اساس همین ضوابط وارد بازار شده اند تا سهم امروز را بخرند و امروز هم بفروشند، با چنین تصمیماتی مگر می توان با یک تصمیم خلق الساعه بخشی از فعالان را از بازار محروم کرد و باعث خروج نقدینگی از بازار شد.

چه مشوق ها و چه محدودیت هایی برای باقی ماندن سهامداران در بورس می تواند کمک کننده باشد؟

مسوولان بازار سرمایه باید برای ماندگاری در بازار مشوق تعیین کنند، برای تقویت بحث سهامداری مشوق هایی را تعریف کنند مثلا کسانی که امروز سهام خریدند اما نفروختند امتیاز بگیرند نه اینکه از طریق تغییر قوانین و تصمیمات خلق الساعه بازار را به هم بریزیم. به هر حال بسیاری از کارشناسان بازار با این موضوع به شدت مخالف هستند، با نحوه اعلام این موضوع و متاسفام بابت چنین تصمیمی که صدمات بسیار جبران ناپذیری را به بازار سرمایه وارد کرده است. بنده بر این موضوع تاکید می کنم نوسان گیری ایرادی ندارد چرا که جزء ذات همه بازارهای سرمایه در جای جای دنیاست، ما باید به دنبال مانع برای نوسان سازی باشیم. نوسان سازی مثل چاقوست از چاقو هم می توان استفاده خوب کرد هم آدم کشت. حالا که چاقو یک بعد بد دارد باید به شدت همه ی چاقوها برداشته شود؟

بازار سرمایه از خلاء وجود بازارگردان های قوی به شدت رنج می برد. بازارگردان ها قرار است پایین بخرند و بالا بفروشند تا ایجاد تعادل شود که در خلاء بازار گردان ها نوسان گیرها این کار را انجام می دهند. موضوع را باید از این زاویه ببینیم فی النفسه خود نوسان گیری ایرادی ندارد اما ممکن است در این بین برخی ها نوسان سازی کنند، سهم را صف خرید یا صف فروش کنند تا نوسان های جدیدی ایجاد کنند بنابراین می توان گفت نوسان سازی اتفاق  نامیمونی است، با این روش باید مقابله کرد اما نه با شیوه و روش غلطی که اعلام شود سهمی که   امروز خریدی، همین امروز نمی توانی آن را بفروشی. قطعا مسوولین سازمان بورس باید بازارسازاها را شناسایی و با بستن کدها آن ها را محدود کنند نه اینکه این ابزار را به کل بردارند.

آیا معتقد هستید که این قانون باید تغییر کند؟

این طرح به سرعت باید برداشته شود، تصمیم تغییر کند هر چند این موضوع باعث آسیب شدیدی به بازار سرمایه شد و دوره بازگشت به وضعیت عادی اندکی زمان بر خواهد بود. متاسفانه برگشت از تصمیم هم نمی تواند ما را به شرایط اول برگرداند اما چون بحث منافع ملی است گاها باید ایثار و از خود گذشتگی کرد بایستی کوتاه آمد و به شیوه های مناسب دیگری به انجام وظایف پرداخت.