به گزارش گروه خواندنی های مشرق، خواب آلودگي شديد با وجود استراحت در ايام عيد و داشتن خواب کافي شکايت بسياري از افراد در اين روزهاست. اين کسالت و خواب آلودگي به حدي شديد است که کيفيت زندگي فرد را تحت تاثير قرار مي دهد گاه حتي حضور در طبيعت و چند ساعت پياده روي چنان براي فرد خستگي مفرط به بار مي آورد که احساس مي کند با يک هفته خواب و استراحت نيز نمي تواند اين خستگي را از تن بيرون کند. اگر شما هم يکي از اين افراد هستيد توصيه مي کنيم ادامه مطلب را حتما مطالعه کنيد.

بهار با بدن ما چه مي کند

تمام موجودات در فصل بهار از خواب بيدار مي شوند اما هستند عده اي که با آمدن بهار انرژي بدنشان را از دست مي دهند؛ زياد مي خوابند و تغيير فصلي را به بدترين شکل ممکن يعني کسالت و خواب آلودگي شديد تجربه مي کنند. اما خوب است بدانيد خواب آلودگي در فصل بهار طبيعي است.

مهدي آزاد کارشناس ارشد روان شناسي باليني ضمن بيان اين مطلب مي گويد: بسياري از افراد از اين تغييرات خلقي شکايت دارند هرچند در بسياري از موارد با گذشت فصل اين عارضه از بين مي  رود. اين اختلال که مي تواند جزو دسته اختلالات خلقي محسوب شود، اختلال فصلي ناميده مي شود. واقعيت اين است که در فصل بهار به علت افزايش طول روز و تابيدن بيشتر نور خورشيد اختلال خلقي در برخي افراد ايجاد مي شود. در واقع ساعت بيولوژيک بدن که با ساعت هاي طولاني شب تنظيم شده است حالا در فصل بهار نمي تواند با طولاني شدن روز هماهنگ شود، بنابراين فرد در اولين مرحله به اختلال خواب از نوع پرخوابي دچار مي شود. از سوي ديگر گردش خون در بدن در فصل زمستان و بهار تفاوت عمده اي مي کند.

در فصل زمستان گردش خون در بدن کمتر و خون رساني به مغز بيشتر مي شود اما در فصل بهار گردش خون در اندام ها بيشتر مي شود و خون کمتري به مغز مي رود؛ به اين ترتيب به دليل نرسيدن اکسيژن کافي به مغز فرد احساس خواب آلودگي بيشتري مي کند. در فصل بهار مويرگ ها گشاد مي شود و خون بيشتري را از خود عبور مي دهد. از سوي ديگر سوخت و ساز بدن در فصل بهار بيشتر و مصرف اکسيژن توسط اندام ها باعث مي شود مغز اکسيژن کمتري دريافت کند.

اگر بدن فرد نتواند با تغييرات فصلي همراه شود، انرژي اش به سرعت تحليل مي رود و حتي با وجود خواب و استراحت طولاني، کسل مي ماند.

خوب است بدانيد تغييرات فصلي، زندگي دسته اي از افراد را بيشتر تحت تاثير قرار مي دهد. سالمندان، افراد سفيدپوست، افرادي که دچار خستگي مزمن هستند، افرادي که مشکل قلبي، عروقي و مغزي دارند، افرادي که کار فکري مي کنند و تحرک کافي بدني ندارند به علت گردش خون ضعيف در بدن و نرسيدن اکسيژن کافي به مغز در معرض کسالت و خواب آلودگي بهاره قرار دارند.

کسالت يعني چه؟

اگر فردي به علت خستگي و کم خوابي دچار تحريک پذيري و ناتواني در تمرکز ذهني شود به کسالت مفرط دچار شده است. اين اختلال که ممکن است طيف گسترده اي داشته باشد، مي تواند علايم خفيف يا شديدي را بروز دهد. ثابت شده است که خواب آلودگي و کسالت يکي از مهم ترين دلايل تصادفات شديد رانندگي است. گاه اين عارضه به اختلالاتي مثل افسردگي مزمن فصلي، اضطراب، بي قراري، افزايش تحريک پذيري، کاهش تمرکز شديد، توهم، کاهش اشتها، مشکلات يادآوري و در نهايت افت کيفيت زندگي فرد منجر مي شود، بنابراين اگر اين اختلال تا پايان ارديبهشت و فصل بهار رفع نشد، لازم است فرد به پزشک مراجعه کند و اجازه ندهد اين مشکل تبديل به يک اختلال مزمن شود.

اولين راهکارها

اين کارشناس ارشد روان شناسي باليني با اشاره به اين که مانند ديگر اختلالات رواني در مرحله اول تغيير نگرش منفي به مثبت به عنوان راهکار به فرد توصيه مي شود، ادامه مي دهد: در راس تمام درمان هاي روان شناختي خوش بيني و مثبت نگري قرار گرفته است و باعث مي شود فرد حتي در صورت ابتلا به اين عارضه از تبديل شدن آن به يک اختلال مزمن پيش گيري کند. خواب شبانه کافي گام دوم است. تاکيد مي کنيم که خواب کافي و نه بيش از اندازه در رفع کسالت موثر است. زيرا خواب زياد قشر مغز را بي حس مي کند و باعث خواب آلودگي بيشتر مي شود. به همين دليل است که هر قدر فرد بيشتر بخوابد، بيشتر احساس کسالت و خواب آلودگي مي کند.

شستن دست و صورت پس از بيدار شدن با آب سرد بسيار مهم است و داشتن تحرک بدني هم به فرد در رفع کسالت کمک مي کند. پرورش گل و گياه در يک باغچه کوچک و يا نگهداري از گلدان و همزيستي با گياهان هم در رفع اختلال بسيار موثر است. چرت ۱۵ دقيقه اي بين روز بسيار مفيد است و تنظيم ساعت خواب و دماي اتاق هم به خواب راحت فرد کمک مي کند. قبل از رفتن به رختخواب غذاي پرحجم مصرف نکنيد. حمام آب گرم به شل شدن عضلات و خواب راحت و عميق کمک مي کند. پس از خواب نيز يک دوش آب ولرم در رفع خواب آلودگي و کسالت موثر است.

اختلالات مزمن مرتبط

آزاد درباره اختلالات مزمن مرتبط با عارضه خواب آلودگي و کسالت بهاره تصريح مي کند: عده کمي از افراد پس از اين عارضه در فصل بهار، با داشتن زمينه هاي افسردگي، به افسردگي فصلي بهاره مبتلا مي شوند. در اين شرايط فرد همان علايم افسردگي يعني کناره گيري، انزوا، کاهش اشتها، کم وزني و رخوت بي دليل را دارد.نتايج تحقيقات نشان داده است که سروتونين که يک ناقل عصبي موثر در بهبود خلق و خوي انسان است در بدن اين افراد بيشتر ترشح مي شود. اين افزايش ترشح باعث سرخوشي بيش از حد افراد افسرده مي شود و آنان را به سمت افسردگي ۲ قطبي هدايت مي کند؛ حالتي که در آن فرد طي چند ماه افسردگي و کسالت بيش از حد و پس از آن سرخوشي و نشاط بي دليل بيش از اندازه اي را تجربه مي کند؛ بنابراين ورود به فصل بهار براي مبتلايان به افسردگي ۲قطبي با مخاطراتي همراه است و اگر فرد در دوران کم تحملي و تحريک پذيري شديد قرار گرفته باشد، ممکن است به خودکشي فکر کند. حتي گاهي فرد با سرخوشي فراوان در ميهماني شرکت کرده و علامتي از افسردگي بروز نداده اما روز بعد براي خودکشي اقدام کرده است.

خوب است بدانيد که اين دسته از افراد که در معرض افسردگي قرار دارند، نبايد در محيط افسرده قرار بگيرند. در «سندروم محيط افسرده» فرد به علت قرار گرفتن در محيطي که نور کافي ندارد و زندگي با افرادي که خود افسرده هستند، به اين اختلال دچار مي شود. همچنين به علت نبود تعادل در ترشح هورمون هاي بدن اين عارضه در نوجوانان و جوانان و در زنان بيشتر شيوع دارد.

نقش تغذيه در رفع خواب آلودگي در بهار

اگر مي خواهيد در فصل بهار کمتر خواب آلوده باشيد، بهتر است برخي نکات تغذيه اي را مدنظر قرار دهيد.

مهدي آزاد، کارشناس ارشد روان شناسي باليني پس از بيان اين مطلب، ادامه مي دهد: در فصل بهار بهتر است لبنيات و چربي کمتر مصرف کنيد. در طول روز مخلوط آب ولرم و عسل را به عنوان نوشيدني ميل کنيد. از مصرف زياد مواد قندي و شيريني جات بپرهيزيد. صبحانه کامل که داراي مقادير کافي پروتئين است ميل و ميوه و آبميوه به اندازه کافي مصرف کنيد. از مصرف سبزيجات تازه به ويژه اسفناج، نعناع و هويج غافل نشويد و تا جايي که مي توانيد مصرف کافئين را کم کنيد. اگر اين نکات تغذيه اي را با منظم کردن ساعت خواب و نه پرخوابي همراه کنيد به ميزان بسيار زيادي
در رفع کسالت و خواب آلودگي بهاره موفق خواهيد بود.

منبع: روزنامه خراسان