ترامپ عمده تمرکز خود را در بیشتر مواقع و تصمیمگیریهای سرنوشت ساز به مسائل مالی محدود میکند؛ و از پرداختن به مسائل مهم بینالمللی دیگر که در چارچوب منافع ملی آمریکا قرار دارد، غافل است. واقعیتی که جایگاه آمریکا را طی چهار سال اخیر در چشم دوست و دشمن متزلزل کرد.
دونالد ترامپ بارها و بارها تاکید کرد که حضور ۲۰۰ هزار نظامی آمریکا در جنگهای بیپایان جهان، صرفه اقتصادی ندارد و اینکه این تعداد پرسنل نظامی باید به تدریج به کشور باز گردند.
رئیس جمهور آمریکا، اما وقتی به کاخ سفید راه یافت، تا حد قابل ملاحظهای مجبور به عقب نشینی از تصمیم خود شد. نخبگان نظامی آمریکا میدانند و تاکید میکنند که حضور نظامی واشنگتن در کشورهایی نظیر کره جنوبی، افغانستان و عراق ضامن اشراف، نفوذ و نهایتا دخالت در امور داخلی کشورها میشود و از این جهت مولفه مهمی برای تامین منافع آمریکا در جهان محسوب میشود.
ترامپ که از عدم همراهی مشاوران ارشد نظامی و برخی دیگر از دموکراتها و حتی جمهور خواهان در تصمیم کاهش شمار نظامیان آمریکایی در گستره جهانی ناراحت بود، در پیامی توئیتری نوشت: «من تنها کسی هستم که میتواند برای حفاظت از جان سربازان آمریکایی تلاش کند و آنها را از جنگهای پرهزینه و احمقانه خارج کنم و همزمان مورد اهانت هم قرار بگیرم».
اصرار ترامپ به توقف فعالیتهای نظامی آمریکا، حتی به برکناری شاناهان وزیر دفاع اسبق این کشور منجر شد. پس از استعفای ماتیس، شاناهان سر کار آمد. وی با تصمیم ترامپ برای عقب نشینی نیروهای خود از شمال سوریه و تنها ماندن متحدان «کُرد» مخالف بود و نهایتا به دلیل همین مخالفت هم شاناهان از سمت خود برکنار شد.
دونالد ترامپ به مرور به این نتیجه رسید که همزمان با کاهش شمار نظامیان خود در کشورهایی نظیر کره جنوبی و آلمان، پول بیشتری از این کشورها دریافت کند و به زبان عامیانه خرج و مخارج نظامیان خود در این کشورها را دربیاورد.
جمله معروف ترامپ در میان هوادارانش را نمیتوان فراموش کرد، هنگامی که گفت: «به ملک سلمان زنگ زدم، گفتم ای پادشاه ما در حال محافظت از شما هستیم و شما هم باید هزینه آن را بپردازید». ترامپ عملا خواستار دریفات پول بیشتر از عربستان شد.
در عین حال ترفندهای دیگری هم مطرح شد، مثلا چرخش نظامیان در کشورها به صورت مقطعی با هدف حفظ حضور نظامی از یک سو و کاهش هزینهها از سویی دیگر.
دلایل دستور ترامپ برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق و افغانستان
اما در این بین حضور نظامی آمریکا در دو کشور افغانستان و آمریکا بیش از همه، برای مردم کشورمان و منطقه اهمیت دارد. حضور واشنگتن در منطقه غرب آسیا جز ویرانی و مشقت ارمغانی نداشته و اعلام اخیر ترامپ برای کاهش شمار نظامیان آمریکایی در این دو کشور با حساسیت بالایی دنبال میشود.
به گفته مقامات دفاعی و به نقل از رسانههای آمریکایی، ارتش آمریکا انتظار دارد که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در روزهای آتی، دستور خروج شمار زیادی از نیروها در افغانستان و عراق را صادر کند.
مقامات آمریکایی گفتند که نظامیان حاضر در افغانستان از اواسط ماه ژانویه از حدود ۵ هزار نفر به ۲ هزار و پانصد نفر کاهش خواهند یافت. در عراق هم پرسنل نظامی آمریکا از ۳ هزار به ۲ هزار ۵۰۰ نفر کاهش خواهد یافت. ترامپ پیش از این وعده داده بود که «همه» نیروها را تا کریسمس به خانه باز خواهد گرداند. روند کاهش نظامیان آمریکایی در این دو کشور باید تا ۱۵ ژانویه به پایان برسد و قبل از مراسم تحلیف جو بایدن به عنوان رئیس جمهور جدید انجام شود.
این تصمیم ترامپ باز هم با مخالفت سناتورها باسابقه آمریکایی روبرو شده است. میچ مک کانل رهبر حزب اکثریت سنای آمریکا به تازگی اعلام کرد که تصمیم عجولانه دونالد ترامپ در خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان فاجعهبار است و در چارچوب منافع ملی واشنگتن نیست.
اما کاهش شمار نظامیان آمریکایی در افغانستان در چارچوب توافق واشنگتن و طالبان است، که در ماههای گذشته در دوحه پایتخت قطر به سرانجام رسید. بر اساس ظاهر این توافق، دولت دونالد ترامپ متعهد شده که شمار نظامیان خود را در همسایه شرقی ایران کاهش دهد و در عوض، طالبان هم وعده داده تا از خاک افغانستان به عنوان بستری برای انجام عملیات تروریستی استفاده نکند.
«هربرت مکمستر» مشاور امنیت ملی پیشین آمریکا، اما روز گذشته دست به افشاگری مهمی زد و از توافق صلح این کشور با طالبان انتقاد کرد.
وی در گفتگو با «پیبیاس» فاش کرد: «آمریکا در افغانستان با طالبان علیه دولت این کشور همدست شده است». مک مستر در حالی این موضوع را بر زبان جاری کرده که مایک پمپئو بارها مدعی شد که آمریکا درصدد برقراری صلح و آرامش در افغانستان است. مشاور امنیت ملی پیشین آمریکا تاکید کرد: «طالبان در میز مذاکره تنها به دنبال دیکته کردن خواستههای خود به دولت افغانستان است».
مک مستر در ادامه گفت: «در حال حاضر دولت افغانستان و طالبان در دوحه مشغول مذاکره هستند، اما آنها در میز مذاکره تنها یک چیز را میشنوند که ما یک ابر قدرت را شکست دادیم و لزومی ندارد که با شما وارد گفتگو شویم».
مذاکره مستقیم آمریکا و طالبان و داده شدن وعدههایی از سوی واشنگتن به طالبان از جانب دولت مرکزی افغانستان، به خودی خود، اهانت به حاکمیت ملی این کشور است.
اما مهمتر از همه، دونالد ترامپ اگرچه نتیجه انتخابات را واگذار کرده، اما در مجموع حدود ۷۰ میلیون رای آمریکاییها را کسب کرده است و این یعنی او همچنان امیدوار به انتخابات ۲۰۲۴ ریاست جمهوری در این کشور است؛ بنابراین سیاست او اکنون ایجاب میکند که به همه وعدههای چهار ساله و حتی دوران مبارزه انتخاباتی سال ۲۰۱۶، عمل کند تا اقبال حضور در انتخابات چهار سال دیگر را از دست ندهد. تاکنون ترامپ دستور به کاهش شمار نظامیان در آلمان را داده و هزینه دریافتی بابت استقرار نظامیان در کره جنوبی را افزایش داد. به گفته برخی منابع وزارت دفاع آمریکا، ترامپ به زودی فرمان اجرایی خروج نظامیان آمریکایی از سومالی را نیز امضاء کرد.
در عراق، اما اوضاع کمی متفاوت است. ترور سپهبد سلیمانی و سایر فرماندهان مقاومت در فرودگاه بغداد در سحر ۱۳ دی ماه، بزرگترین خطای ترامپ در پرونده ایران بود که بهای سنگینی را روی دست آمریکا گذاشت. عراق اکنون برای هیچ یک از نظامیان آمریکایی امنیت ندارد و گاه و بیگاه شنیده میشود که کاروان نظامی آمریکا مورد حمله بمبهای جادهای قرار گرفته است. براساس مصوبه پارلمان عراق، آمریکا راهی جز خروج نظامی کامل از عراق ندارد. گروههای مقاومت عراق هشدار دادند که سرپیچی واشنگتن از مصوبه پارلمان عراق، پاسخ سخت مقاومت را به دنبال خواهد داشت.
جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا که تا دو ماه دیگر به کاخ سفید ورود پیدا میکند، از لزوم باقی ماندن شمار مشخصی از نظامیان آمریکا در منطقه گفته و مدعی شده که این حضور برای مبارزه با تروریست لازم است. دونالد ترامپ که در بیان حقایق آمریکا بدون هرگونه ملاحظهای معروف است، پیش از این گفته بود که «داعش» ساخته دست باراک اوباما و هیلاری کلینتون است. اکنون اما معاون اوباما میگوید برای مهار یک بحران خودساخته باید در منطقه حضور داشت!