به گزارش مشرق، در حالی که دوره انتقال ریاست جمهوری در آمریکا فرارسیده و با تنش‌های مختلفی نیز مواجه است، تحلیل‌های مختلفی درباره رویکرد سیاست خارجی رئیس جمهور آینده آمریکا - که از منظر برآورد رسانه‌های اصلی آمریکا «جو بایدن» دموکرات است - در قبال مناطق مختلف دنیا به ویژه منطقه راهبردی غرب آسیا مطرح می‌شود. سخنان بایدن در دوران رقابت‌های انتخاباتی، اعم از رقابت‌های درون‌حزبی دموکرات‌ها و رقابت نهایی با «دونالد ترامپ»، بعضی اطلاعات را در خصوص رویکرد او ارائه می‌کنند که البته باید دید در عرصه عمل تا چه اندازه با واقعیت تطبیق خواهند یافت.
در همین خصوص، روزنامه صهیونیستی جروزالم‌پست در تحلیلی عنوان می‌کند که در دوره بایدن احتمالا تغییراتی در سیاست آمریکا در قبال موضوع فلسطین رخ خواهد داد و احتمال دارد که طرح موسوم به معامله قرن تعلیق شود.
بسیاری از تحلیلگران البته معتقدند که سیاست حمایت از رژیم صهیونیستی کماکان در دستورکار بایدن قرار خواهد داشت.
روزنامه دی پرسه ۱۹ آبان ماه در تحلیلی نوشته که رویکرد آمریکای دوران بایدن در قبال عربستان سعودی تغییر خواهد کرد.
در این اواخر که تحولاتی در منطقه غرب آسیا رخ داد از جمله روند عادی‌سازی روابط برخی از کشورهای عربی (امارات، بحرین و سودان) با رژیم صهیونیستی، این سوال مطرح شد که آیا این روند عادی‌سازی روابط ادامه خواهد یافت و عمان، قطر، کویت و حتی عربستان نیز به این روند خواهند پیوست و یا روند مذکور متوقف خواهد شد؟
در همین زمینه، «کریم الخیکانی» تحلیلگر سیاسی عراق بر این باور است که با ریاست جمهوری «جو بایدن»، طرح ایجاد اقلیم سنی و جدایی منطقه کردستان را در ذهن برخی طرف‌ها زنده خواهد شد و منازعه سیاسی آتی در عراق احتمالا پس از برگزاری انتخابات زودهنگام در عراق آغاز می‌شود.
در همین خصوص «سید هادی سید افقهی» تحلیلگر مسائل غرب آسیا و «محسن پاک آیین» سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان به مواردی که جو بایدن در منطقه مهم غرب آسیا با آن روبرو است و سیاست‌هایی که احتمالا دنبال خواهد کرد، پرداختند.
*سیدافقهی: موضوعات فراروی بایدن
سید هادی سید افقهی در این گفت‌وگو با بیان اینکه سیاست راهبردی آمریکا سیاست ثابتی نسبت به چند موضوع مهم است، گفت: هر رئیس‌جمهوری بر سر کار بیاید چه از حزب جمهوری‌خواه و چه دموکرات، این سیاست‌ها خیلی جا به جا نمی‌شود، چرا که راهبردی هستند و سیاست‌های راهبردی را روسای جمهور نمی‌توانند جا به جا کنند.
وی افزود: چون این سیاست‌های یک نظام است و یک نظام مجموعه‌ای از ارگان‌های نظامی، امنیتی، سیاسی، قانونگذار و اقتصادی و تبلیغاتی است. بنابراین هر رئیس جمهوری در آمریکا بر سر کار بیاید با چند موضوع مهم در منطقه غرب آسیا منهای پرونده ایران که یک بحث مستقلی می‌طلبد، روبرو است و این موضوعات فراروی جو بایدن نیز خواهد بود.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا یکی از این سیاست‌های ثابت را موضوع همکاری با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برشمرد و افزود: هر چند به لحاظ تاکتیکی و سازوکار و اولویت‌ها، آقای جو بایدن ممکن است سیاستی را در سطح تاکتیکی اتخاذ کند، سیاست پرخاشگرانه و اهانت آمیز و دوشیدن اعضای شش گانه شورای همکاری خلیج فارس، ولی قطعا به عنوان شش کشور در تیول و تحت سلطه، فرمانبردار و حافظ منافع آمریکا هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ پایگاه نظامی و کریدور آبی بسیار مهم، بایدن باید با این کشورها تعامل داشته باشد که هم آنها را حفظ و هم منافع آمریکا را تامین کند. از عربستان سعودی گرفته که برادر بزرگ اینهاست، تا کشورهای امارات و بحرین که در حال تثبیت عادی‌سازی رابطه با رژیم صهیونیستی هستند و همچنین عمان، قطر و کویت که منتظر نوبت‌شان هستند تا وارد مسئله عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی شوند.
سیدافقهی با بیان اینکه این یکی از پرونده‌های مهم فراروی سیاست خارجی بایدن است، اظهار داشت: البته باید ببینیم که چه کسی عهده‌دار وزارت امور خارجه می‌شود و خطوط کلی را اجرا می‌کند.
* رژیم صهیونیستی در رأس اولویت‌های آمریکا
وی پرونده دیگری که در رأس اولویت‌های آمریکاست را رژیم صهیونیستی برشمرد و افزود: بحث حفظ اقتدار و برتری رژیم صهیونیستی، حمایت‌های مالی، امنیتی، اقتصادی و نظامی از رژیم صهیونیستی و بحث کمک مالی و تسلیحاتی بلاعوض برای سرکوب فلسطینی‌ها مطرح است، ولی اینها را جو بایدن در یک حالت فریب انجام خواهد داد، چون دموکرات‌ها کلا مورد حمایت اکثریت یهودیان آمریکا هستند و بسیاری از یهودیان آمریکا می‌ترسند که یک اسرائیل یکپارچه تشکیل شود و می‌دانند اگر چنین شود اوضاع منطقه به نفع آنها پیش نخواهد رفت.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا ادامه داد: برخی یهودیان که اساسا مشروعیت رژیم صهیونیستی را قبول ندارند و دیگر گروه‌های چپ آمریکایی و اسرائیلی، هنوز بر این باورند که می‌شود یک چیزی به فلسطینی‌ها داد و آنها را ساکت کرد، حالا تحت عنوان طرح دو دولت یا دولت خودگردان که بدین وسیله رژیم صهیونیستی در یک حاشیه امنی قرار می‌گیرد. بحث عادی‌سازی‌ها و انعقاد پیمان‌هایی که با مصر، اردن و فلسطینی‌ها در زمان یاسر عرفات صورت گرفت، بحث مهمی است.
*چالش‌های فراروی جو بایدن در ارتباط با پرونده رژیم صهیونیستی و فلسطین/ آیا بایدن معامله قرن را فریز می‌کند و یا چراغ خاموش و موتور روشن آن را ادامه می‌دهد؟
سیدافقهی بیان کرد: اینجا آقای جو بایدن با چند چالش در ارتباط با پرونده رژیم صهیونیستی و فلسطین روبرو است. بحث معامله قرن، یک طرح بین‌المللی و رسمی سازمان ملل و شورای امنیت نیست، این طرح از جیب آقای ترامپ بیرون آمد.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا پرسید: آیا تا اینجا که ترامپ و دامادش «جرد کوشنر» چند گام برای تحقق معامله قرن برداشتند، مثل انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به قدس و توقف کمک‌های مالی به فلسطینی‌ها، بستن دفاتر حکومت خودگردان در آمریکا، فشار به کشورهای عربی برای عادی‌سازی روابط، جو بایدن طرح معامله قرن را ادامه خواهد داد؟ یا این طرح را فعلا فریز و منجمد می‌کند و همان طرح اوباما مبنی بر توقف گسترش شهرک نشین‌ها و الحاق سرزمین‌های دیگری به خاک فلسطین اشغالی و راه‌حل دو کشور را می‌خواهد اجرا کند؟ یا اینکه به نحوی چراغ خاموش و موتور روشن معامله قرن را ادامه و فشارها را به کشورهای عربی که هنوز اقدام به عادی‌سازی روابط نکرده‌اند، بیشتر می‌کند؟ اینها محل سوال و چالش فراروی جو بایدن است.
*پاک آیین: به نظر می‌رسد دولت بایدن از طرح بزرگ معامله قرن حمایت نکند
محسن پاک آیین سفیر پیشین ایران در باکو و تایلند نیز در همین خصوص با بیان اینکه آقای جو بایدن یک دموکرات است و همان رویکرد دموکرات‌ها را به احتمال قوی دنبال خواهد کرد، اظهار داشت: به دلیل اینکه در دوره اوباما معاون اول بود و در طراحی سیاست خارجی اوباما سهم جدی داشت، می‌توان انتظار داشت مبانی اصلی فکری که در آن زمان بر سیاستمداران آمریکا در دوره اوباما حاکم بود، مجددا مطرح و احیا شود، مثل توجه آمریکا به چند جانبه‌گرایی و نهادهای بین‌المللی که تقریبا توسط آمریکا در مقاطع مختلف تاسیس شدند و همچنین طرح دوره‌ای موضوع حقوق بشر و کاهش ارسال سلاح به کشورهای جهان.
وی بیان کرد: به نظر می‌رسد جو بایدن به دنبال این موارد باشد و سیاست‌هایی که در دوره ترامپ باعث شد آمریکا در انزوا قرار بگیرد را تغییر دهد.
سفیر اسبق ایران در تایلند بیان کرد: به نظر می‌رسد دولت بایدن از طرح بزرگ معامله قرن حمایت نکند؛ به دلیل اینکه، این طرح به دنبال این است که بخشی از کرانه باختری به اسرائیل الحاق شود و این مغایر قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت است.
وی افزود: در واقع براساس این قطعنامه، اکثر کشورهای جهان که با رژیم صهیونیستی رابطه دارند و همچنین دموکرات‌ها و اتحادیه اروپا، به راه‌حل دو دولت در سرزمین‌های اشغالی متعهد و معتقد هستند. یعنی دو دولت مستقل باید ایجاد شود، یک دولت فلسطینی و یک دولت اسرائیلی که البته این موضوع مورد مخالفت رژیم صهیونیستی است. به همین دلیل به نظر می‌رسد دولت بایدن از معامله قرن و الحاق کرانه باختری به اسرائیل حمایت نکند و در ارتباط با بلندی‌های جولان هم یا سکوت می‌کند یا حداقل این بخش از سوریه را جزو خاک سرزمین‌های اشغالی و رژیم صهیونیستی نخواهد دانست و اسرائیل را مالک مناطق جولان معرفی نخواهد کرد.
پاک آیین گفت: به نظر می‌رسد بایدن سیاست مخالفت با افزایش ساخت شهرک‌ها در مناطقی که مجاور با فلسطین است و شورای امنیت سازمان ملل ساخت شهرک را در این مناطق برای یهودی‌ها ممنوع کرده را دنبال کند.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به رویکرد تند نتانیاهو و ارتباط بسیار نزدیکش با ترامپ که موجب رادیکال شدن سیاست‌های رژیم صهیونیستی شد، اظهار داشت: احتمالا بایدن سعی خواهد کرد این رادیکالیسم را کاهش دهد.
سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان با بیان اینکه بایدن ارتباط نزدیکی با یهودیان آمریکا دارد و گفته می‌شود ۷۷ درصد یهودیان آمریکا به بایدن رای داده‌اند، توضیح داد: یهودیان آمریکا مخالف رادیکالیزه شدن سیاست‌های رژیم صهیونیستی علیه فلسطین و منطقه هستند و این را جزو منافع رژیم صهیونیستی نمی‌دانند و بلکه باعث اتحاد بیشتر اعراب و جهان اسلام علیه این رژیم می‌دانند، ولذا طرح‌های رادیکال مثل انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس یا طرح معامله قرن و الحاق کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی را نمی‌پذیرند.
* پاک آیین: تامین امنیت اسرائیل اولویت آمریکاست
پاک آیین اضافه کرد: بایدن هم برای اینکه یهودیان معتدل را قانع کند و هم در مقابل سیاست‌های تند نتانیاهو بایستد، احتمالا سیاست‌های معتدل‌تری را دنبال خواهد کرد. البته این بدان معنا نیست که منافع فلسطین را بر منافع رژیم صهیونیستی ترجیح بدهد. تامین امنیت اسرائیل همیشه یکی از اصول آمریکاست و همه دولت‌های آمریکا خود را متعهد به تامین امنیت این رژیم می‌دانند و بایدن هم قطعا این سیاست را دنبال خواهد کرد و منافع اسرائیل را بر منافع کشورهای منطقه ترجیح می‌دهد.
سفیر پیشین ایران در باکو متذکر شد: اینکه می‌گوییم ممکن است سیاست‌های ترامپ را دنبال نکند، به این معنا نیست که حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی کمتر شود، بلکه سیاست‌هایی را اتخاذ می‌کند که به نفع رژیم صهیونیستی و خروج این رژیم از انزوا و تعامل بیشتر آن با دنیا و قابل پذیرش بودن سیاست‌های اسرائیل برای جامعه جهانی خواهد بود، اما به صورت نرم.
وی خاطرنشان کرد: فرق جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در اعمال سیاست‌های خود در مناطق مختلف این است که جمهوری‌خواهان معمولا سیاست‌های سخت را دنبال و سعی می‌کنند با خشونت و جنگ کارها را به پیش ببرند، ولی دموکرات‌ها به صورت نرم و مخملی کارها را دنبال می‌کنند.
پاک آیین گفت: در مجموع به نظر می‌رسد رویکرد بایدن در قبال موضوع فلسطین یک رویکرد نرم خواهد بود که در عین حالی که منافع رژیم صهیونیستی را دنبال می‌کند، سعی خواهد کرد که سیاست‌های رادیکال نتانیاهو را مهار کند تا اسرائیل بتواند با دنیا کار کند و شرکای بیشتری را برای تحقق اهدافش داشته باشد.
*سیدافقهی: بایدن می‌خواهد هر چه سریع‌تر پرونده یمن بسته شود
از سوی دیگر سیدافقهی تحلیلگر مسائل غرب آسیا به موضوع یمن اشاره کرد و افزود: موضع‌گیری‌های آقای جو بایدن در خلال سخنرانی‌ها و گله‌های شدید از عربستان در پرونده یمن کاملا نشان می‌داد که می‌خواهد هر چه سریع‌تر پرونده یمن بسته شود و هزینه آن را باید سعودی‌ها بپردازند. چون مسئله «جمال خاشقچی» هم هست و از این لحاظ به عربستان فشار خواهد آورد، مخصوصا موضع منفی دو سال پیش آقای جو بایدن در ارتباط با کشته شدن جمال خاشقچی روزنامه‌نگار معروف سعودی هم شاهدی بر این موضوع است.
*پاک آیین: احتمالا دولت بایدن به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی سیاسی برای حل مشکل یمن باشد
در همین خصوص پاک آیین نیز عنوان کرد: در بحث یمن اگرچه یمنی‌ها اعلام کردند که به بایدن امیدوار نیستند، چون همچون لابی صهیونیستی و سعودی به دنبال بی‌ثبات‌سازی و تخریب یمن است، ولی در چارچوب سیاست‌های حقوق بشری که معمولا دموکرات‌ها دنبال می‌کنند و به دلیل اینکه بایدن علاقه‌مند نیست از سیاست‌های عربستان سعودی در تجاوز به یمن حمایت کند، احتمال داده می‌شود دولت آمریکا در دوره بایدن به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی سیاسی برای حل مشکل یمن باشد.
*سیدافقهی: مباحث خیلی جدی عراق فراروی بایدن
سیدافقهی در ادامه این گفت‌وگو بحث سوریه و عراق را از دیگر موارد فراروی جو بایدن برشمرد و افزود: مباحث خیلی جدی عراق فراروی آقای جو بایدن است که می‌خواهد نیروهای آمریکایی را نگهدارد یا خارج کند و این هم داستانی است چون پارلمان عراق مصوبه دارد مبنی بر لغو همکاری‌های استراتژیک عراق و آمریکا و اینکه نیروهای آمریکایی باید عراق را ترک کنند.
*پاک آیین: روابط دولت عراق و آمریکا در دوره بایدن تقویت خواهد شد
در همین حال پاک آیین دیپلمات پیشین ایران در باکو درباره سیاست جو بایدن در قبال عراق با بیان اینکه عراقی‌ها در دوره تصدی ترامپ خیلی با مشکل مواجه بودند، اظهار داشت: دولت آمریکا با ایجاد و تجهیز داعش و گروه‌های تروریستی و استفاده از آنها علیه دولت‌های مختلف در عراق و ایجاد بی ثباتی در این کشور، نیروهای خودش را به بهانه مبارزه با تروریسم و همچنین جلوگیری از نفوذ ایران وارد عراق کرد و باعث شد عراق در مسیر بی‌ثباتی حرکت کند و در آخرین تحول هم در اقدامی تروریستی و با به‌شهادت رساندن «سپهبد شهید قاسم سلیمانی» و «ابومهدی المهندس» نشان داد که آمریکا با دست باز و خلاف جهت سیاست‌های دولت عراق و بدون اعتنا به این دولت، اقداماتی را در عراق انجام می‌دهد.
وی گفت: به طور طبیعی دولت عراق از آقای بایدن استقبال خواهد کرد و این مسئله باعث خواهد شد که بایدن توجه بیشتری به عراق کند و به نظر می‌رسد روابط آمریکا و عراق در دوره بایدن بهتر از دوران ترامپ خواهد بود.
سفیر پیشین ایران در تایلند با اشاره به اظهارات بایدن مبنی بر اینکه به دنبال کاهش نیروهای آمریکایی در غرب آسیاست، اظهار داشت: احتمالا در اجابت مصوبه مجلس عراق مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از این کشور، به تدریج نیروهای خودش را از عراق خارج کند و یا اینکه سعی کند این نیروها در چارچوب مقررات دولت عراق فعالیت‌های خودشان را انجام دهند و بیشتر از شکل نظامی به شکل آموزشی تغییر پیدا کنند.
وی با ذکر این نکته که به نظر می‌رسد روابط عراق و آمریکا در دوره بایدن چه در حوزه دوجانبه و اقتصادی و چه در حوزه‌های امنیتی و فرهنگی تقویت شود، عنوان کرد: به لحاظ فرهنگی و اجتماعی معتقدم بایدن سعی خواهد کرد نهادهای دموکراتیک و حقوق بشری را تحت عنوان حمایت از جامعه مدنی در عراق فعال کند و تعدادشان را افزایش دهد.
به گفته پاک آیین حرکت نرمی که در دوره اوباما شروع شد برای اینکه کشورهای اسلامی ارزش‌های فرهنگی آمریکا را بپذیرند و از ارزش‌های اسلامی خود فاصله بگیرند، احتمالا به صورت نرم در دوره بایدن در عراق نیز دنبال خواهد شد.
* تحریم‌های آمریکا علیه لبنان و عدم تشکیل کابینه توسط الحریری
سیدافقهی در ادامه گفت‌وگو به مسئله لبنان و فشار به حزب الله و تحریم‌های آمریکا که ترامپ وضع کرده و باعث تنگناهای اقتصادی در لبنان شده اشاره کرد و گفت: هنوز با وجود اینکه از مدت قانونی گذشته، سعدالدین الحریری نتوانسته کابینه لبنان را تشکیل دهد. چون از یک طرف نیم نگاهی به حزب الله دارد که باید کابینه را تایید کند و از آن طرف هم نیم نگاهی به آمریکا دارد که نباید از حزب الله در کابینه کسی حضور داشته باشد.
* پاک آیین: بعید می‌دانم سیاست‌های ترامپ در قبال لبنان در دوران بایدن تغییر کند
پاک آیین هم درباره سیاست جو بایدن در قبال لبنان معتقد است که دولت بایدن همان سیاستی که در ارتباط با سوریه دنبال می‌کند در ارتباط با لبنان دنبال خواهد کرد یعنی تامین منافع رژیم صهیونیستی و امنیت این رژیم و افزود: بعید می‌دانم سیاست‌های ترامپ در قبال لبنان در دوران بایدن تغییر کند. به دلیل حمایت تمام عیار آمریکا از اسرائیل و خصومت دیرینه‌ای که آمریکا با حزب الله در لبنان دارد، احتمالا فشارهای آمریکا بر لبنان با هدف انزوای حزب الله و کاهش نقش حزب الله در سیاستگذاری در لبنان و تامین منافع رژیم صهیونیستی ادامه یابد.
وی یادآور شد: البته ممکن است شکل نرمی پیدا کند و یا این سیاست‌ها از طریق فرانسه دنبال شود به این خاطر که در اواخر دولت ترامپ، این ماکرون بود که سیاست‌های آمریکا را به نیابت از آمریکا در لبنان دنبال کرد.
به باور پاک آیین توسعه طلبی و مداخله آمریکا به صورت نرم در لبنان ادامه می‌یابد.
*چالش‌های بایدن در سوریه
سیدافقهی همچنین در این گفت‌وگو عنوان کرد: بحث خروج نیروهای آمریکایی از شرق سوریه و جمع کردن پایگاه‌های غیرقانونی و نامشروع آمریکا در خاک سوریه از جمله دیرالزور و حسکه هم مطرح است و همچنین تسلط بر چاه نفت و سرقت نفت سوریه، هر چند کم باشد، حرکت زشتی است.
سیدافقهی به بحث رابطه با کُردها هم اشاره کرد و افزود: با عقب نشینی آمریکا از شمال سوریه پشت کُردها خالی شد و به شدت از ترامپ گله‌مند بودند که ما را طعمه و لقمه نرم و چرب اردوغان قرار داد و اردوغان ما را ۳۵ کیلومتر از مرز شمال سوریه دور کرد. این پرونده‌ها مهمترین چالش‌ها و اولویت‌هایی است که جو بایدن باید در سوریه با آنها برخورد و آنها را حل کند.
*پاک آیین: بایدن به دنبال بی ثباتی سوریه خواهد بود
در همین راستا محسن پاک آیین در خصوص سیاست جو بایدن در قبال سوریه معتقد است که این سیاست را باید در راستای سیاست بایدن برای تامین منافع رژیم صهیونیستی تعریف کرد و افزود: به همین خاطر بعید می‌دانم که بایدن به دنبال این باشد که نفوذ آمریکا و نیروهای آمریکایی را در سوریه کاهش دهد. به این خاطر که اگر سوریه قدرت بگیرد و مستقل باشد، قطعا یک مشکل جدی امنیتی برای رژیم صهیونیستی به وجود خواهد آمد و بایدن سعی خواهد کرد در جهت بی‌ثباتی سوریه و به عبارتی دیگر در جهت تضعیف سوریه و محور مقاومت در مقابل رژیم صهیونیستی عمل کند.
وی افزود: احتمالا بایدن از سیاست‌های ترکیه در سوریه حمایت کند و نوعی گرایش به تجزیه سوریه را بروز بدهد. به لحاظ نرم بایدن سعی خواهد کرد نفوذ آمریکا را در سوریه حفظ کند و اجازه ندهد که محور مقاومت قدرت بگیرد.
پاک آیین همچنین گفت: بر این باورم که بایدن هم مثل ترامپ سیاست اعمال تحریم علیه دمشق را ادامه خواهد داد و فشارهای آمریکا بر سوریه در جهت تامین منافع رژیم صهیونیستی کماکان ادامه خواهد یافت.
* سیدافقهی: تلاش برای بازگرداندن قطر به جرگه شورای همکاری خلیج فارس
سیدافقهی تحلیلگر مسائل غرب آسیا همچنین به بحث احتمال مصالحه قطر با عربستان اشاره کرد و افزود: در دوران بایدن احتمالا به عربستان فشار بیاورند که گسل ژله‌ای که الان بین قطر از یک سو و سه کشور حوزه خلیج فارس یعنی عربستان، امارات و بحرین وجود دارد و قطر را محاصره کردند و قطر ناچارا به ایران پناه آورد را از بین ببرند؛ می‌خواهند فاصله بین ایران و قطر را زیاد کنند و قطر به جرگه شورای همکاری خلیج فارس برگردد.
* سیدافقهی: بایدن با ریاض تعامل می‌کند
سیدافقهی درباره رابطه با عربستان در دوران جو بایدن هم اظهار داشت: سیاست ثابت آمریکا سیاست حاکمیت نظام و دولت در سایه، ثابت است و تغییر نمی‌کند و آقای بایدن باید با عربستان سعودی تعامل کند، منتها ادبیات، نوع برخورد، فشارها، اهرم‌ها، لحن و شیوه آن ممکن است با ترامپ فرق کند. ترامپ می‌گفت باید پول بدهید و همچنین به آنها می‌گفت شما گاو شیرده هستید، ولی دموکرات‌ها پرستیژ را حفظ می‌کنند و سیاستمدارتر و موذی‌تر هستند. شاهد بودید که خانم کلینتون گفت ما بدون شلیک یک گلوله، برنامه هسته‌ای ایران را خواباندیم.
وی افزود: دموکرات‌ها اهل تاکتیک و تکنیک هستند و عربستان سعودی هم باج می‌دهد و دهان اینها را می‌بندد. این اولین دوره حاکمیت دموکرات‌ها بر کاخ سفید نیست. زمان کلینتون و اوباما هم بوده و عربستان بالاخره امتیاز می‌دهد که تاج و تختش حفظ شود.
* پاک آیین: به نظر می‌رسد رویکرد آمریکا نسبت به عربستان تغییر کند
در همین خصوص محسن پاک آیین درباره برخورد آمریکا با عربستان نیز بر این باور است که آمریکا در دوره بایدن اگر بخواهد به طرف ارزش‌های دموکراتیک و حقوق بشری حرکت کند نمی‌تواند حامی عربستانی باشد که امروز یک کشور متجاوز به یمن است و حقوق بشر را در یمن نقض و از کشتار مردم بی‌گناه حمایت می‌کند.
به گفته سفیر پیشین ایران در باکو، عربستان سعودی نمی‌تواند در این مسیر از حمایت جو بایدن برخوردار باشد.
وی افزود: امروز سیاست‌های عربستان سعودی باعث شده که این کشور به عنوان ناقض جدی حقوق بشر در دنیا مطرح شود، هم به خاطر تجاوز به یمن و هم به خاطر قتل خاشقچی که جو بایدن در اظهارات انتخاباتی به این موضوع اشاره کرد که ما نمی‌توانیم نسبت به کشوری که خبرنگاری را در داخل یک نهاد دیپلماتیک مثل سرکنسولگری به قتل می‌رساند، بی‌تفاوت باشیم.
پاک آیین با ذکر این نکته که به نظر می‌رسد رویکرد آمریکا نسبت به عربستان تغییر کند، یادآور شد: آقای بن‌سلمان یکی از افراد معتقد به ترامپیسم است. ترامپیسم که ایده‌ها و رویکرد ترامپ بود براساس موازین‌گریزی و قوانین‌گریزی است، بن‌سلمان نیز چنین است و اعتقادی به موازین و قوانین بین‌المللی ندارد و به راحتی حقوق بشر را نقض می‌کند و به راحتی در یک محل دیپلماتیک مخالف خودش را مثله می‌کند.
وی ادامه داد: تفکر ترامپیسم که در بن‌سلمان هم وجود دارد، اگر بن‌سلمان بخواهد به این سیاست ادامه دهد به نظر می‌رسد روابط عربستان و آمریکا در دوره جو بایدن مسیر مثبتی را طی نکند، مگر اینکه بن‌سلمان تغییراتی را در شیوه‌های مدیریتی کشور خودش ایجاد کند و این احتمال هم وجود دارد که چنین رخ دهد. بن‌سلمان در کنار تفکرات تند و رادیکال نسبت به کشورهای پیرامونی خودش مثل یمن در عین حال به دنبال نوعی سکولاریسم در داخل عربستان و ایجاد یک فضای لائیک و غیردینی است و به نظر می‌رسد به تدریج این وضعیت ادامه یابد که اگر ادامه یافته و تشدید شود، می‌تواند حمایت دموکرات‌های آمریکا را داشته باشد.
وی افزود: به اعتقاد من با توجه به چهره زشت حقوق بشری عربستان، بایدن حداقل در ماه‌های اول حضور در کاخ سفید، بایدن با احتیاط نسبت به عربستان عمل خواهد کرد.
* سیدافقهی: روند عادی‌سازی روابط حداقل برای مدت کوتاهی متوقف می‌شود
سیدافقهی تحلیلگر مسائل غرب آسیا در ادامه درباره ادامه روند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی و اینکه آیا چند کشور دیگر عربی از جمله قطر و عمان به این روند خواهند پیوست یا اینکه در دوران بایدن این روند متوقف خواهد شد؟ نیز اظهار داشت: تصور می‌کنم حداقل برای مدت کوتاهی متوقف شود، چون رابطه دموکرات‌ها با اسرائیلی‌ها و مخصوصا در زمان اوباما رابطه خوبی نبود و چندین بار نتانیاهو اوباما را تحقیر کرد. به آمریکا رفت، ولی کاخ سفید نرفت و از آنجا به کنگره رفت و به اوباما فحاشی و توهین کرد. باید ببینیم جو بایدن چگونه برخورد می‌کند؟ آیا می‌خواهد بحث عادی‌سازی روابط را ادامه دهد یا خیر؟ اگر معامله قرن را ادامه دهد، دیگر چیزی برای گفتن با حکومت خودگردان نخواهد بود.
وی با بیان اینکه حکومت خودگردان بعد از پیروزی جو بایدن خیلی امیدوارانه برخورد کرده و گفتند گفت‌وگوی فلسطینی و آمریکایی برقرار و پروژه احیای دو دولت مطرح خواهد شد، عنوان کرد: باید صبر کنیم که ببینیم بایدن می‌خواهد ادامه دهد و یا متوقف کند و یا طرح جدیدتری در سطح منطقه ارائه کند. وقتی کابینه تشکیل شد و خطوط کلی دولت اعلام شد، قطعا یک سخنرانی در کنگره خواهد داشت و خطوط کلی سیاست خارجی و داخلی را توضیح خواهد داد.
