به گزارش مشرق به نقل از روزنامه خراسان،در اين مطلب به چند موضوع کمتر پرداخته شده مانند نقش نبود امنيت غذايي در افزايش چاقي و اضافه وزن در کشور، رژيم هاي غذايي نادرست افراد داراي اضافه وزن و نگرش نادرست مردم نسبت به رژيم غذايي سالم، در گفت وگو با ۲ کارشناس پرداخته ايم.در ابتداي مطلب جديدترين آمار را درباره وضعيت چاقي در جهان مرور مي کنيم.
چاقي، پنجمين عامل مرگ و مير
سازمان جهاني بهداشت در تازه ترين گزارش آماري خود اعلام کرد، اضافه وزن و چاقي پنجمين عامل مرگ و مير در جهان محسوب مي شود. طبق آمار اين سازمان، هر سال حداقل ۲.۸ ميليون فرد بزرگسال در اثر چاقي يا اضافه وزن در جهان مي ميرند. به علاوه ۴۴ درصد از بار ديابت، ۲۳ درصد از بار بيماري هاي قلبي و عروقي و ۷ تا ۴۱ درصد از بار سرطان هاي خاص در جهان با چاقي و اضافه وزن مرتبط است.همچنين در سال ۲۰۰۸، يک ميليارد و ۵۰۰ ميليون فرد بالغ در جهان اضافه وزن داشتند. در سال ۲۰۱۰ نيز حدود ۴۳ ميليون کودک زير ۵ سال از اضافه وزن رنج مي بردند.
کارشناسان اين سازمان هشدار مي دهند که در گذشته چاقي و اضافه وزن مشکل اصلي کشورهاي ثروتمند بود، در حالي که هم اکنون چاقي در کودکان بيشتر در کشورهاي در حال توسعه ديده مي شود. هم اکنون حدود ۳۵ ميليون کودک داراي اضافه وزن در کشورهاي در حال توسعه و ۷ ميليون نفر در کشورهاي توسعه يافته زندگي مي کنند. اين ارزيابي ها نشان مي دهد که امروزه چاقي و اضافه وزن بيش از لاغري و کم وزني قرباني مي گيرد.همچنان که مي دانيد علت اصلي چاقي و اضافه وزن نبود تعادل انرژي بين کالري دريافتي و مصرفي است و مي توان با آن در ۲ سطح فردي و اجتماعي مقابله کرد.
در سطح فردي محدود کردن مصرف چربي ها و کاهش کالري دريافتي، در پيش گرفتن رژيم غذايي سالم و افزايش فعاليت بدني به عنوان راهکار شناخته مي شود و در سطح اجتماعي اتخاذ سياست هاي کلان براي رواج رژيم غذايي سالم، همکاري صنايع غذايي با نهادهاي درگير سلامت مردم و ترويج الگوهاي غذايي سالم نقش اساسي ايفا مي کند.
نبود امنيت غذايي و افزايش چاقي
نتايج مطالعات نشان مي دهد که گاهي نگراني و ترس از نخوردن غذاي کافي موجب چاقي يا اضافه وزن مي شود. به گزارش ايسنا کارشناسان مي گويند نگراني از نداشتن غذاي کافي براي تامين نياز غذايي خانواده وضعيتي موسوم به «نبود امنيت غذايي» است که معمولا در خانواده هاي کم درآمد شايع است. محققان انگليسي مي گويند اعضاي خانواده هاي کم درآمد اغلب با مشکل اضافه وزن روبه رو هستند و بايد پرداختن به اين موضوع در مقابله با اپيدمي چاقي مدنظر قرار گيرد.
دکتر کورش جعفريان متخصص تغذيه و عضو هيئت علمي دانشگاه تهران با تاييد ارتباط بين درآمد خانواده و ابتلا به اضافه وزن به خراسان مي گويد: زماني که از «امنيت غذايي» صحبت مي کنيم، در واقع به دسترسي افراد به مواد غذايي کافي براي تامين نيازهاي جسمي بدن اشاره مي کنيم، گاهي موقعيت جغرافيايي باعث مي شود دسته اي از افراد به مواد غذايي مورد نياز دسترسي نداشته باشند، گاهي مسائل روحي و رواني و ديدگاه نادرست درباره برخي از مواد غذايي باعث مي شود فرد از مصرف آن ها محروم شود و گاهي به دليل مشکلات مالي فرد نمي تواند انتخاب خوبي براي رژيم غذايي اش داشته باشد از اين رو رژيم غذايي صحيحي ندارد.واقعيت اين است که بسياري از افراد در خانواده هاي کم درآمد به سراغ مواد غذايي با قيمت هاي مناسب مي روند تا بتوانند خود را سير کنند.
ارزان ترين مواد غذايي هم چاق کننده ترين مواد است. نشاسته، چربي ها و شکر جزو مواد غذايي سيرکننده است که در سبد غذايي بسياري از خانواده ها به وفور ديده مي شود. اگر اين مواد غذايي در طول زمان به صورت ثابت در يک رژيم غذايي وجود داشته باشد و بيش از اندازه مصرف شود، باعث چاقي مي شود.در چنين شرايطي مي گوييم که نبود امنيت غذايي باعث چاقي در افراد مي شود، در واقع افراد به دليل در دسترس نبودن ميوه، سبزي، غلات سبوس دار و ديگر مواد مغذي مورد نياز خود، فقط به رفع گرسنگي فکر مي کنند.
رفع گرسنگي با مواد نشاسته اي، چربي ها و شيريني جات بدون داشتن فعاليت ورزشي و تحرک بدني کافي، نتيجه اي جز افزايش وزن دربر نخواهد داشت.دکتر جعفريان با اشاره به اين که دسته اي از افراد به علت بدغذايي، ترس از نخوردن غذاي کافي، حذف صبحانه و در پيش گرفتن رژيم غذايي نادرست دچار اضافه وزن و چاقي مي شوند، تصريح مي کند: گاهي رژيم غذايي نادرست کاهش وزن باعث مي شود سوخت و ساز بدن مختل شود و فرد با رژيم غذايي عادي چاق شود. گاهي کاهش متابوليسم بدن حتي در يک فرد با وزن معمولي ممکن است به اضافه وزن منجر شود.وي با بيان اين که در مورد کودکان چاق وضعيت متفاوت است، مي گويد: در بسياري از موارد والدين به اشتباه تصور مي کنند کودک وزن کافي ندارد و خودسرانه رژيم غذايي چاق کننده براي او در نظر مي گيرند.
در صورتي که در مراجعه به متخصص مي توان دريافت که کودک اضافه وزن ندارد و تصور والدين از سلامت کودک، چاقي است. به طور کلي بايد اذعان کرد که رژيم غذايي صحيح در کشور ما فراموش شده است و بيش از ۵۰ درصد جامعه ما الگوي صحيح غذايي را رعايت نمي کنند و مواد غذايي به اندازه کافي در رژيم غذايي مردم وجود ندارد، به همين دليل است که انواع عوارض حاصل از رژيم غذايي نادرست شامل سوءتغذيه و کمبود وزن از يک سو و چاقي و اضافه وزن از سوي ديگر سلامت مردم را به مخاطره انداخته است.
سبد غذايي پرکالري
همچنين فاطمه صادقي کارشناس دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت با بيان اين که بيشتر مواد موجود در سبد غذايي خانوار ايراني کالري زيادي دارد، به خراسان مي گويد: قند و شکر و مواد نشاسته اي در حالي در سبد غذايي بسياري از خانواده ها فراوان است که مواد مغذي مورد نياز بدن از اين سبد حذف شده است.
افراد همچنين انگيزه اي براي تحرک، ندارند و اين رژيم غذايي ناسالم در طول زمان باعث افزايش وزن و چاقي مي شود. وي با بيان اين که در اين باره مطالعه اي در کشور نشده است، تاکيد مي کند: به نظر مي رسد چاقي و اضافه وزن در خانواده هاي مرفه ايراني بيشتر به دليل رفاه و مصرف غذاهاي آماده بروز پيدا مي کند و اضافه وزن در خانواده هاي کم درآمد هم به دليل نبود مواد غذايي سالم و مفيد در برنامه غذايي و افزايش مواد غذايي پرکالري مشاهده مي شود. به عبارتي مردم براساس ميزان درآمد خود غذا مي خورند نه به اندازه نيازشان.
سخن آخر
دکتر جعفريان افزود: اضافه وزن و چاقي نتيجه نبود تعادل در رژيم غذايي است و اين تعادل را با هر نوع درآمد مي توان کنترل کرد. اگر مردم را تشويق کنيم که غذاهاي فرآوري شده را حذف کنند حجم زيادي از عوامل چاقي و اضافه وزن ناشي از رواج اين دسته از غذاها را کم کرده ايم. بنابراين بايد نگرش و ديد مردم را نسبت به آن چه مي خورند و آن چه به آن نياز دارند، تغيير دهيم و سپس آن ها را تشويق کنيم که با هر ميزان درآمد مواد غذايي سالم و متنوعي را خريداري کنند.
شايد پرداختن به موضوع چاقي و اضافه وزن تکراري به نظر برسد؛ موضوعي که همه علت و درمان آن را مي دانند و بسياري با آن دست به گريبان هستند. اما نکته اين جاست که براي پيشگيري از چاقي در نسل هاي آينده و بهبود وضعيت جسماني نسل فعلي چاره اي نداريم جز اين که به اطلاع رساني و آگاه سازي افکار عمومي درباره پيامدهاي شيوع چاقي، عوارض مرتبط با آن و افزايش روزافزون چاقي در کودکان ادامه دهيم تا رسالت خود را ايفا کنيم.
