به گزارش مشرق، سیاست خارجی در یک هفته‌ای که گذشت شاهد تحولاتی بود؛ از برگزاری دور پنجم مذاکرات وین به منظور احیای برجام و بازگشت هیأتها به پایتخت‌هایشان به منظور رایزنی بیشتر و از سرگیری مذاکرات در هفته پیش رو، تا تماس تلفنی «دومینیک راب» وزیر خارجه انگلیس با محمدجواد ظریف و همچنین نامه‌ای که علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی به مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشت.
چهارشنبه شب (۱۲ خرداد) دور پنجم مذاکرات وین که از چهارم خرداد ماه آغاز شده بود، با برگزاری نشست جمع بندی کمیسیون مشترک برجام پایان یافت. مذاکرات متوقف نشد و مقرر شد هیأتها برای تنفس و رایزنی‌های بیشتر به پایتخت‌ها بازگشته و این هفته دوباره در وین گردهم بیایند.
در همین خصوص نیز سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران در اظهاراتی پس از نشست با بیان اینکه منطقا دور آینده می‌تواند دور پایانی مذاکرات وین باشد، یادآور شد: در مذاکرات دیپلماتیک هیچ چیزی قابل پیش بینی نیست.
سید عباس عراقچی همچنین در اظهارات دیگری با بیان اینکه پیشرفت‌های خوبی در روند مذاکرات در وین حاصل شده، ولی بر سر برخی موضوعات کلیدی باید به توافق دست یافت، گفت: زمان آن است که آمریکا و اروپا تصمیمات دشوار خود را بگیرند.
«انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز بعد از نشست چهارشنبه شب درباره حصول توافق برای احیای برجام در دور بعدی مذاکرات وین ابراز امیدواری کرد.
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه هم بعد از نشست کمیسیون مشترک برجام گفت که مذاکرات وین به نقطه‌ای رسیده که نیاز برای مشورت با پایتخت‌ها درباره مسائل باقی مانده که مستلزم تصمیمات سیاسی هستند، وجود دارد.
دیپلمات‌های سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان علی‌رغم ابراز امیدواری هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا درباره حصول توافق در دور آینده مذاکرات وین، اعلام کردند سخت‌ترین تصمیمات پیش رو قرار دارد.
نماینده چین در سازمان‌های بین‌المللی هم تاکید کرد برای احیای این توافق باید تحریم‌های آمریکا علیه ایران به طور کامل برداشته شود.
از دیگر سو، سخنگوی وزارت خارجه آلمان با اشاره به باقی‌ماندن مسائل مهم حل نشده در مذاکرات احیای برجام در وین، تاکید کرد که هنوز هیچ موفقیتی حاصل نشده که بخواهند آن را گزارش دهند.
«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اخیرا در اظهاراتی احتمال برگزاری چندین دور مذاکرات دیگر در خصوص برجام در شهر وین را رد نکرد.
«پالتیکو» نشریه آمریکایی هم در گزارشی با بیان این که مذاکره کنندگان احیای برجام در وین دستکم ۲۰ صفحه متن شامل گزینه‌های مختلف درباره چگونگی حل موانع باقیمانده را تهیه کرده‌اند، به بررسی این موانع پرداخت.
* گفت‌وگوی تلفنی راب و ظریف
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه هم جمعه شب ۱۴ خرداد ماه در توئیتی با اشاره به تماس تلفنی با «دومینیک راب» همتای انگلیسی عنوان کرد: در این گفت‌وگو خاطرنشان کردم که آمریکا باید به طور کامل به تعهداتش بازگشته و از تلاش برای استفاده از جنگ اقتصادی علیه ایران به عنوان اهرم مذاکراتی دست بردارد.
* دو گزارش گروسی و نامه صالحی
در هفته‌ای که گذشت مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دو گزارش فصلی خودش را برای ارائه به نشست هفته بعد شورای حکام آژانس منتشر کرد، یک گزارش در خصوص راستی آزمایی اجرای برجام در ایران و گزارش دیگر درباره چند موضوع باقیمانده پادمانی که مورد اختلاف ایران و آژانس. از سوی دیگر علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی به رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نامه نوشت و در این نامه صالحی درباره تفاهم فنی ایران و آژانس عنوان کرد که ایران تصمیم گرفت بنا به حسن نیت خود و یک تصمیم مستقل، نه یک تصمیم حقوقی، به مدت یک ماه دیگر به ضبط داده‌های برخی دوربین‌های نظارتی آژانس ادامه دهد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش خود اعلام کرد که میزان ذخائر اورانیوم غنی‌شده ایران در حال حاضر ۱۶ برابر سقف تعیین شده در برجام است.
از سوی دیگر خبرگزاری رویترز نیز به نقل از دیپلمات‌های غربی اعلام کرد که نمایندگان انگلیس، فرانسه، آلمان و آمریکا در نشست آتی شورای حکام آژانس اتمی دنبال صدور قطعنامه علیه ایران نیستند.
* از زمان کلینتون نفتی از ایران خریداری نشده
اخبار منتشر شده مبنی بر خرید نفت توسط آمریکا هم از موضوعاتی بود که در هفته گذشته منتشر شد و سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه دهم خرداد ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران اعلام کرد که از زمان کلینتون نفتی از ایران خریداری نشده است.
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز اخیرا در پیامی توئیتری نوشت که احیای برجام می‌تواند مسیر گفت‌وگو بین کشورهای حاشیه خلیج فارس را باز کند.
دو سناتور جمهوری‌خواه و دموکرات کنگره هم طی یادداشتی در «واشنگتن‌پست» خواستار پیشبرد رویکرد دیپلماسی همراه با تحریم برای ایران شدند.
علاوه بر این، ۲ نماینده مجلس سنای آمریکا خواستار تشکیل بانک سوخت هسته‌ای در منطقه برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران شده‌اند.
دونالد ترامپ هم طی سخنرانی در مجمع سالانه حزب جمهوری‌خواه در ایالت کارولینای شمالی ضمن تاختن به مواضع سیاست خارجی دولت جو بایدن تاخت و ادعاهای قبلی خود علیه ایران را تکرار کرد و گفت که اگر رئیس جمهور بود و با ایران توافق می‌کرد آن توافق، عالی بود. (بیشتر بخوانید)
وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در ادعاهایی برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی علیه موجودیت این رژیم خواند و گفت متوقف کردن ایران ضرورت استراتژیک مشترک واشنگتن و تل‌آویو است.
* برگزاری سومین دور مذاکرات ایران و اوکراین درباره هواپیمای اوکراینی
از دیگر تحولات در هفته گذشته برگزاری سومین دور مذاکرات ایران و اوکراین درباره سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی با حضور معاونان وزرای خارجه دو کشور در شهر کی‌یف پایتخت اوکراین بود که به گفته «منوچهر مرادی» سفیر ایران در فضایی سازنده و حرفه‌ای برگزار شد، طرف اوکراینی صلاحیت محاکم قضایی ایران در رسیدگی به این پرونده را مورد تاکید قرار داد.
برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سوریه و پیروزی بشار اسد هم واکنش وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را در پی داشت و این وزارتخانه در بیانیه‌ای برگزاری موفق انتخابات سوریه و پیروزی بشار اسد را به دولت و ملت سوریه تبریک گفت.
در هفته‌ای که گذشت «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل تهدید کرد که اگر ایران حق عضویت خود را پرداخت نکند حق رای این کشور در مجمع عمومی تعلیق خواهد شد. در همین خصوص محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در توئیتی نوشت: در جهان «حقایق وارونه»، سازمان ملل ایران را به دلیل دیرکرد پرداخت، از حق رأی در مجمع عمومی محروم می‌سازد. آنچه در نظر نگرفته‌اند: تروریسم اقتصادی ایالات متحده از اینکه ایران پول خرید مواد غذایی را بدهد ممانعت کرده است، چه برسد به معوقات سازمان ملل.
وی به نامه خود به آنتونیو گوترش اشاره کرد و نوشت: سازمان ملل می‌تواند حق السهم را از ۱۱۰ میلیون دلاری که ایالات متحده در راهزنی اخیرش به سرقت برده، بگیرد.
* آمادگی قطر برای تسهیل مذاکرات بین تهران و واشنگتن
«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه قطر هم در مصاحبه‌ای از آمادگی کشورش برای تسهیل گفت‌وگوها بین ایالات متحده و ایران خبر داد و گفت: «ایالات متحده همپیمان راهبردی قطر است و ما خواهان حفظ این ائتلاف راهبردی هستیم و از طرف دیگر ایران همسایه نزدیک ما است و ما خواهان مشاهده صلح در آن جا هستیم.» وی گفت که قطر آمادگی دارد در صورتی که از این کشور درخواست شود، مذاکرات بین ایران و آمریکا را تسهیل بخشد.
وزیر امور خارجه قطر همچنین پیش از این در اظهارنظر دیگری تأکید کرده بود که توافق هسته‌ای به نفع کشورهای حاشیه خلیج [فارس] است.
* ظریف: نتانیاهو هم به زباله‌دان تاریخ پیوست
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به خروج نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی از قدرت نوشت او نیز به زباله‌دان تاریخ پیوسته است و افزود: این سرنوشتی است که در طول چندین هزار سال، همواره بر سر تمام کسانی آمده است که در خیال آسیب رساندن به ایرانی‌ها بوده‌اند.
گفتنی است در هفته گذشته وزارت برق عراق اعلام کرد که مقامات این کشور برای پرداخت زمانبندی‌شده بدهی‌های برقی به ایران به توافق رسیده‌اند.
«عادل عبدالرحمن العسومی» رئیس پارلمان عربی نیز با متهم کردن ایران به «ایفای نقش مخرب در منطقه» گفت که کشورهای عربی خلیج فارس «برای مقابله با مداخلات ایران» باید بر «قدرت پادشاهی عربی سعودی» تکیه کنند.
رئیس پارلمان عربی پیش از این نیز در اظهاراتی با اشاره به اینکه اعراب منتظر حضور در مذاکرات برجام در وین بودند، مدعی شد که غیبت اعراب در این مذاکرات به نفع منطقه نیست.
«محمدحنیف اتمر» وزیر خارجه افغانستان هم در دیدار سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل ضمن اشاره به جایگاه ایران در سیاست خارجی افغانستان، نقش این کشور را در تقویت اجماع منطقه‌ای برای صلح افغانستان مهم و ارزنده خواند.
