به گزارش مشرق، اوضاع نابسامان اقتصادی مردم لبنان و افت ارزش پول ملی این کشور در برابر دلار آمریکا در کنار هرج و مرج و خلاء سیاسی و گسترش احتکار و فقدان نظارت بر بازار تولید و توزیع در لبنان باعث شده قشر متوسط و ضعیف این کشور بیش از پیش در برابر بحران اقتصادی قرار بگیرند. اضافه شدن بحران سوخت که در نتیجه سیاست‌های تحمیلی صندوق بین المللی پول به دولت لبنان به وجود آمد، نیز مزید بر علت شده تا لبنانی‌ها نتوانند نیازهای اساسی و روزمره خود را تأمین کنند.
تمامی این عوامل باعث شده مردم شهرهای مختلف لبنان به ویژه طرابلس و صیدا طی روزهای اخیر به خیابان‌ها بریزند و اعتراضات خود را به شرایط کنونی نشان دهند. این اعتراضات که با حمله معترضان در شهرهای طرابلس و صیدا به ساختمان بانک مرکزی و پرتاب سنگ و شیشه‌های کوکتل مولوتوف به ساختمانهای دولتی و خصوصی متعدد و دخالت پلیس به ناامنی کشیده شد، نشان می دهد که شرایط اجتماعی کنونی لبنان تحمل فشار بیشتر را ندارد و سیاستمداران این کشور باید هرچه زودتر به دنبال راه‌حلی برای برون‌رفت از اوضاع کنونی باشند.
ریشه‌های بحران اقتصادی و عوامل پشت پرده
بحران اقتصادی کنونی در لبنان علاوه بر فشارهای خارجی و سیاست‌های تحمیل شده از سوی مراکز مالی بین‌المللی و کاهش مقدار ارز خارجی در این کشور، به مجموعه‌ای از عوامل متعدد داخلی نیز بستگی دارد.
اعمال سیاست‌های مالی و پولی وابسته به غرب در نظام بانکداری لبنان و حمایت تمام عیار از ریاض سلامه رئیس کل بانک مرکزی این کشور از سوی آمریکا و تلاش گسترده برای تصدی مجدد این پست توسط وی که طی سال گذشته انجام شد، نشان داد که اقتصاد لبنان تا چه حدی وابسته به نظام بانکداری این کشور است. این در حالی بود که آمریکایی‌ها طی دو سال گذشته سیاست‌های مداخله‌جویانه در کشورهای مختلف را به اهرم‌های اقتصادی معطوف کرده بودند. به این ترتیب با ایجاد اقتصاد مبتنی بر سود در لبنان، نظام مالی و اقتصادی این کشور که نتوانسته در سایه ساختارهای غلط سیاسی و اجتماعی به خودکفایی داخلی برسد، بیش از پیش نیازمند کمک‌های مشروط خارجی شده و به آلت دستی در اختیار مراکز مالی بین المللی تبدیل می‌شود.
از سوی دیگر بحران سوخت در لبنان نیز پس از آن آغاز شد که آمریکا و فرانسه با اعمال شرایط خود به صندوق بین المللی پول، دولت لبنان را مجبور به لغو یارانه دولتی برای کالاهای ضروری کردند و به این ترتیب تامین سوخت و برق مردم لبنان در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت
علاوه بر عوامل خارجی، مجموعه‌ای از عوامل داخلی را نیز می‌توان در زمینه این بحران موثر دانست. از جمله این عوامل می‌توان به فقدان برنامه مدون اقتصادی در نتیجه خلأ سیاسی و حاکمیتی طولانی مدت در این کشور اشاره کرد.
وجود طبقه فاسد اقتصادی مرتبط با برخی جریان‌های سیاسی در کشور که زمینه احتکار و افزایش قیمت برخی کالاهای اساسی در راستای سودجویی‌های شخصی و حزبی را رقم زده‌اند، باعث افزایش ناآرامی‌ها و اعتراضات عمومی شده که در راستای منافع برخی از همین گروه‌ها و جریان‌ها است.
به نظر می‌رسد برخی جریان‌های سیاسی و محلی در لبنان با استفاده از اهرم فشارهای اقتصادی به دنبال تجزیه کشور و ایجاد جنگ داخلی در آن هستند تا در نهایت بتوانند هدف خود برای خلع سلاح مقاومت و اطمینان بخشی به رژیم صهیونیستی در تأمین امنیت آن در سایه حملات و تجاوزهای مکرر این رژیم به همسایگان عرب خود را تأمین کنند.
راه حل‌های کوتاه مدت بحران اقتصادی لبنان
به این ترتیب به نظر می‌رسد در صورت وجود انگیزه و عزم سیاسی لازم برای مقابله با شرایط کنونی، برون رفت از بحران اقتصادی موجود، لااقل به صورت نسبی در کوتاه مدت امکان‌پذیر است. این موضوعی است که برخی دلسوزان سیاسی لبنان از جمله سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان از ماه‌ها پیش به آن اشاره کرده‌اند. نصرالله در سخنرانی‌های اخیر همواره از لزوم مبارزه با فساد و برخی شخصیت‌های شناخته شده و فاسد سیاسی سخن گفته است که پوشش لازم را برای تاجران محتکر جهت پیشبرد اقدامات خود بدون محاکمه قضایی فراهم می کنند. این در حالی است که دعوت‌های مکرر مذکور در سایه مشغول بودن جریان‌های سیاسی به رقابت های انتخاباتی و جنگ قدرت و همچنین شبکه در هم تنیده منافع سیاستمداران از جریان‌های مختلف تاکنون امکان‌پذیر نبوده است.
راه حل عملیاتی دیگری که حزب الله لبنان و شخص سید حسن نصرالله در زمینه حل و فصل ابعادی از بحران اقتصادی این روزهای لبنان مطرح کرده، رایزنی با مقامات ایرانی جهت واردات بنزین و مازوت ایران به بندر بیروت است که بنابر اعلام نصرالله در سخنرانی اخیر خود تمامی سازوکارهای مقدماتی آن انجام شده و تنها نیازمند تصمیم جسورانه دولت لبنان است. وی البته در سخنرانی قبلی خود اعلام کرده است که اگر دولت لبنان جسارت اتخاذ این تصمیم را نداشته باشد، حزب‌الله رأسا وارد عمل شده و بدون مجوز دولت، واردات بنزین از ایران برای تمامی اقشای مردم در لبنان را آغاز خواهد کرد.
مداخله آمریکا برای بغرنج‌تر شدن اوضاع لبنان و اهداف آن
آشنایان به اوضاع حاکمیتی لبنان اطلاع دارند که اتخاذ چنین تصمیمی برای دولت چندپاره لبنان اندکی مشکل است. در همین رابطه دوروتی شیا سفیر آمریکا در لبنان با کارشکنی و مداخله‌جویی، وارد کارزار شده و مدعی شده که واردات بنزین در بیروت نمی‌تواند راه حل بحران این کشور باشد. وی در اظهاراتی مضحک مدعی شد که ایران به دنبال تبدیل کردن لبنان به دولت وابسته خود است تا در جهت اجرای برنامه‌های سیاسی خود از این کشور استفاده کند.
شیا البته به درستی راه حل دیگری نیز برای حل بحران اقتصادی لبنان مطرح کرد و گفت باید کشور را از فساد گسترده موجود در بخش‌های انرژی و برق خالی کرد، او اما به این نکته اشاره نکرد که اکثریت قریب به اتفاق عناصر مفسد به ویژه در بخش‌های انرژی و برق وابسته به شخصیت‌ها و احزابی هستند که مورد حمایت آمریکا قرار دارند و بیشترین تردد را به سفارت این کشور در بیروت دارند.
شیا که تلاش داشت مانع از واردات سوخت ایرانی به لبنان شود، هیچ راهکار جایگزینی برای حل بحران مردم سوریه ارائه نکرد، آن هم در شرایطی که متحدان این کشور نظیر عربستان و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس در نفت غرق هستند و در چشم به هم زدنی می‌توانند بحران سوخت در کشور کوچک لبنان را حل و فصل کنند.
این در حالی است که بنا بر اطلاعات رسانه‌های لبنانی، دولت آمریکا نه تنها کشورهای حاشیه خلیج فارس را به ارسال سوخت برای لبنان و توقف بحران انرژی در این کشور تشویق نمی‌کند، بلکه در روند تلاش‌های دولت عراق برای صادرات نفت به لبنان نیز مانع‌تراشی می کند تا با افزایش فشار روز افزون بر مردم این کشور به اهداف سیاسی خود دست پیدا کند.
شیا همچنین به این موضوع نیز اشاره نکرد که لغو یارانه کالاهای اساسی که عامل اصلی آن سیاست‌گزاری های مداخله جویانه آمریکا در لبنان بود، بخش قابل توجهی از مشکلات قشر ضعیف لبنان را ایجاد کرده است.
جان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه نیز که دیروز با آنتونی بلینکن همتای آمریکایی خود در پاریس دیدار کرد، از همکاری با این کشور در خصوص بحران لبنان خبر داد. وی با طرح این ادعا که مسببان این بحران کاملاً شناخته شده هستند، مدعی شد که باید فشارها بر طبقه سیاسی لبنان برای پایان دادن به تراژدی که مردم در این کشور با آن مواجهند، افزایش پیدا کند.
تحولات امنیتی جدید در شرایطی دنبال می شود که کارشناسان مسایل راهبردی پیش از این از طرح ۵ مرحله‌ای آمریکا ضد لبنان خبر داده بودند. امین حطیط تحلیلگر مسایل راهبردی منطقه مدتی پیش با اعلام این موضوع تاکید کرد که طرح مایک پامپئو وزیر خارجه سابق آمریکا ۵ مرحله دارد که شامل خلاء سیاسی، سقوط مالی، سقوط اقتصادی و انفجار امنیتی است که در نهایت با یک حمله همه جانبه رژیم صهیونیستی علیه لبنان برای نابودی این کشور تکمیل می‌شود. البته اجرای مرحله آخر مستلزم موفقیت آمیز بودن مراحل چهارگانه طرح های واشنگتن علیه مقاومت لبنان است. نکته تاسف آور ماجرا آنجاست که برخی مقامات لبنانی به جای این که در برابر این توطئه آمریکا بایستند به روش‌های مختلف به آن کمک می‌کنند.
به این ترتیب در شرایطی که فضای امنیتی و اقتصادی لبنان وارد مسیر بی بازگشت شده، دلسوزان سیاسی این کشور باید تصمیمات جدی‌تری برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی و امنیتی لبنان بگیرند، و بدانند که دیگر زمانی برای اهمال و سستی و ادامه جنگ قدرت در این کشور وجود ندارد، چرا که فروپاشی لبنان در سایه ادامه این روند حتمی است و به این ترتیب مسئولان کنونی این کشور بازندگان اصلی بازی خواهند بود که سود آن تنها متوجه آمریکا، رژیم صهیونیستی و مرتجعان عرب منطقه است.
