به گزارش مشرق، مرکز فلسطینی پژوهش‌های اسرائیلی «مدار»، طی پژوهشی با بررسی روند توسعه و تحولات لابی‌های حامی رژیم صهیونیستی در ایالات متحده، به این سوال پاسخ می‌دهد که تاثیرگذارترین لابی حامی رژیم صهیونیستی در ایالات متحده کدام است. آیپک، اتحادیه مسیحیان مسیحیان صهیونیست برای اسرائیل یا جی استریت؟

به نوشته «العربی الجدید» در آغاز پژوهش مذکور این سوالات طرح شده است: کدام‌یک از لابی‌های فعال اسرائیل در ایالات متحده، بیشترین حمایت را از اسرائیل دارد و آیا این امر برای نسل جدید آمریکا تغییر می‌کند. این سوالات حتی ذهن «نفتالی بنت» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی را که برای ترمیم روابط اسرائیل و حزب دموکرات آمریکا به این کشور سفر کرده بود، به خود مشغول کرده بود.

لابی کمیته روابط عمومی آمریکایی اسرائیلی (آیپک)

بنا بر این گزارش،  کمیته روابط عمومی آمریکایی اسرائیلی (آیپک AIPAC)، بزرگترین لابی‌ای است که یهودیان آمریکا از آن برای تأثیرگذاری بر سیاست‌های عمومی آمریکا با هدف حمایت از منافع اسرائیل استفاده می‌کنند. در دوران نخست‌وزیری بنیامین نتانیاهو، آیپک انتقادات تندی را از سوی صداهای برجسته حزب دموکرات مانند «برنی سندرز» و سناتور «الیزابت وارن» دریافت کرد. این انتقادات به دلیل کشیده شدن در پشت برنامه‌های راستگرایان افراطی نتانیاهو و اتحادهای کور او با جمهوری‌خواهان، به ویژه در سایه حضور دولت دونالد ترامپ در کاخ سفید، بر موقعیت آن در ایالات متحده تأثیر گذاشت.

اندیشکده مدار در ادامه این پژوهش با ارائه نقشه لابی‌های حامی اسرائیل در ایالات متحده در سال ۲۰۲۱، بر شکاف‌هایی که به دلیل سیاست‌های نتانیاهو طی دهه گذشته بر روابط آیپک با حزب دموکراتیک آمریکا که رهبری دولت کنونی آمریکا را در اختیار دارد، تمرکز می کند و توضیح می‌دهد: در گذشته، آیپک از زمان تاسیس در اوایل سالهای دهه پنجاه قرن پیش، به بزرگترین لابی سازمان یافته و یاریگر اسرائیل تبدیل شد و خود را سخنگوی همه گروه‌های یهودی در ایالات متحده، مانند سیاستمداران، سازمان‌ه، گروه‌های فشار، اندیشکده‌ها، مراکز تحقیق و تفکر و دانشجویان دانست.

آیپک یک سازمان یهودی محسوب نمی‌شود، اما اکثر اعضای آن از جامعه یهودیان ایالات متحده است که به شبکه‌ای از روابط از جمله با صدها موسسه بنیادین، خیل عظیمی از کمک‌کنندگان ثروتمند یهودی و غیر یهودی مجهز است. این لابی شامل حدود ۱۰۰ هزار عضو، ۱۷ دفتر در سراسر ایالات متحده است و دارای پتانسیل بالایی در جذب پول و به‌کارگیری سیاسی آن در ایالات متحده است.

از این روست که هر نامزد ریاست جمهوری ایالات متحده سخت تلاش می‌کند تا در «کنفرانس سالانه AIPAC» سخنرانی کند و به این سازمان نزدیک شود تا از مبارزات انتخاباتی او در مقابل وعده‌هایی برای پیشبرد منافع اسرائیل در خاورمیانه حمایت کند. بهترین مثال از نفوذ AIPAC به نخبگان سیاسی برتر در ایالات متحده زمانی است که توانست امضای ۴۶۴ نماینده کنگره آمریکا را در سال ۲۰۱۱ جمع آوری کند تا از ایالات متحده بخواهد به نحوی مانع رأی سازمان ملل در پیوستن فلسطین به عنوان یک عضو کامل در سازمان ملل شود.

لابی صهیونیستی که نتوانست نقاب بی‌طرفی را حفظ کند

AIPAC خود را به عنوان یک لابی بی طرف در خصوص روابطش با دولتهای اسرائیلی و نیز دولتهای مختلف آمریکا تعریف می‌کند. در خصوص اسرائیل، این لابی متعهد به حمایت بی‌چون و چرا از آن، صرف‌نظر از دستور کار دولت آن، خواه چپ‌گرا، خواه راست‌گرا و خواه ائتلافی است.

اما در خصوص ایالات متحده، آیپک طی چندین دهه موفق شده است خود را به عنوان لابی‌ای معرفی کند که در فاصله ایمن از دو حزب اصلی دموکرات و جمهوری خواه قرار دارد. شاید از آن‌جا که این لابی همواره احتیاط می‌کند که خود را به هیچ یک از این دو طرف وابسته نداند و در عین حال که از تمام سیاست‌های اسرائیل حمایت می‌کند، همیشه بر اتخاذ شعارهای راه حل دو دولتی، دست‌کم در بیانیه‌های خود و نه در عمل تاکید می‌کند.   زیرا نمی‌خواهد اعضای دموکرات کنگره را که بخشی اساسی از روابط آن با طبقه بالای نخبگان سیاسی آمریکا را رقم می‌زند، از خود ناراضی کند.

بر اساس این پژوهش،  آن‌چه در طول حکومت نسبتاً طولانی نتانیاهو اتفاق افتاد، این بود که برنامه‌های راست افراطی وی منجر به دشمنی او با حزب دموکرات شد، زیرا او کمپینی را برای حمایت از ترامپ هدایت می‌کرد، که باعث شد AIPAC که از هر دولت اسرائیلی بدون در نظر گرفتن دستور کار آن حمایت می‌کرد، در پشت آن پایین کشیده شود.

زمانی که «جو بایدن» معاون «باراک اوباما» رئیس‌جمهور پیشین آمریکا بود. نتانیاهو یک حمله سخت را علیه توافق هسته‌ای ایران که توسط اوباما امضا شده بود، هدایت کرد و این کمپین شامل یک حمله راست نتانیاهویی علیه همه دموکرات‌ها بود. آیپک نیز که متعهد به حمایت از سیاست‌های اسرائیل بود، در این مسیر به نتانیاهو کمک کرد. امری که خشم بسیاری از دموکرات‌ها را برانگیخت و آن را حامی سیاسی خط مشی جمهوری‌خواهان قلمداد کردند.

این امر موجب شد تا در سال‌های اخیر این تصور در بین نخبگان سیاسی آمریکا به وجود آید که AIPAC، به یک لابی یهودی تبدیل شده است که از یک سو با حزب لیکود در اسرائیل و از سوی دیگر با جمهوری‌خواهان و محافظه‌کاران در ایالات متحده همسو شده است. اما اکنون، پس از خروج نتانیاهو و ترامپ از صحنه سیاسی، AIPAC  چه بسا با همراهی بنت تلاش دارد تا این شکاف‌های ایجاد شده را ترمیم کند.

اسب تروآی اسرائیل در ایالات متحده آمریکا

گفته می‌شود بنت که برای اصلاح روابط آیپک با دموکراتها، به ویژه در زمان دولت بایدن، تلاش خواهد کرد، از این امر ناامید نخواهد شد. اما آیپک دیگر اولین مقصد اسرائیل در دوران تغییر شدید به سمت راست، پوپولیسم و ‌افراط‌گرایی که شکل محافظه‌کارانه و مذهبی به خود می گیرد، نیست.

مدار در ادامه این پژوهش خود می‌نویسد که درست است که AIPAC از لحاظ تاریخی یک اسب تروای صهیونیستی را در دولتهای متوالی آمریکا تشکیل داده و سیاستهای داخلی و خارجی آمریکا را برای خدمت به برنامه‌ها و طرح‌های اسرائیل تغییر داده است، اما دیگر بزرگترین لابی طرفدار اسرائیل در داخل ایالات متحده نیست بلکه اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل که طی یک دهه اخیر در کنار آیپک به وجود آمده و متکی به شمار زیادی از اوانجلیست است، جای آن را گرفته است.

حمایت از صهیونیسم به بهانه تدارک برای ظهور منجی

بنا بر این پژوهش، مسیحیت انجیلی یا اونجلیسم، به عنوان دینی که رسالت مسیح را میان مردم تبلیغ می‌کند، در داخل خود یک جریان مسیحی صهیونیستی را به ویژه در ایالات متحده، جای داده است. این جریان، موجودیت اسرائیل در سال ۱۹۴۸ و بازگشت یهودی به «سرزمین موعود» را مرحله‌ای اساسی برای ظهور مسیح منجی و آغاز دوره آخرالزمان می‌داند.

بر این اساس، مسیحیت صهیونیستی که «اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل» را ایجاد کرد، حامی شهرک‌سازی صهیونیست‌ها محسوب می شود و به شدت از شهرک‌سازی در کرانه باختری اشغالی و بازسازی «معبد» ادعایی در قدس حمایت می کند. در سال ۲۰۰۶، «جان هیگی»، کشیش صهیونیست، اتحادیه‌ای را که برای اولین بار در سال ۱۹۷۵ پدیدار شده بود، بار دیگر تاسیس کرد و آن را به بزرگترین لابی آمریکایی حامی اسرائیل تبدیل کرد. در سال ۲۰۱۲، اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل اعلام کرد که از یک میلیون عضو عبور کرده و به این ترتیب به بزرگترین لابی حامی اسرائیل در ایالات متحده تبدیل شده است. امروز، این اتحادیه حدود هفت میلیون عضو دارد و به گفته نتانیاهو، «دوست اول اسرائیل در ایالات متحده» محسوب می‌شود.

مسیحیان صهیونیست

بر خلاف آیپک که یک لابی یهودی به شمار می‌رود، اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل شامل اوانجلیستها یا همان پیروان کلیسای انجیلی است. به گفته  «ران درمر» سفیر سابق رژیم صهیونیستی در واشنگتن که از طرفداران وفادار نتانیاهو به شمار می رود، تل‌آویو باید بیش از یهودیان که هر از گاهی از سیاست‌های افراطی و شرم آور بین المللی اسرائیل انتقاد می‌کنند،  بر روی این اوانجلیست‌ها متمرکز شود.

بر اساس این گزارش، نتانیاهو که دوراندیشی داشته، در موارد زیادی پیش از به حاشیه رانده شدن AIPAC و کنار گذاشتن آن به عنوان گزینه دوم، از آن استفاده کرد. دلیل آن این است که AIPAC یک لابی یهودی است و  تقریباً یک هشتم پایگاه انتخاباتی در ایالات متحده را به خود اختصاص می‌دهد. اما مسیحیان صهیونیسم یک چهارم رای دهندگان را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، حدود ۷۵ درصد از یهودیان آمریکایی وابسته به آیپک به دموکرات‌ها رای می دهند، در حالی که ۸۰ درصد از اوانجلیست‌ها به جمهوری خواهان رای می‌دهند، که این امر هم توسط نتانیاهو و هم ترامپ مورد توجه قرار گرفت.

مسیحیت صهیونستی نه تنها از سیاست‌های محافظه‌کاران و جناح راست اسرائیل حمایت می‌کند که موضع روشنی در خصوص الحاق کرانه باختری اشغالی دارد و در آن حمایت می‌کند و تأسیس کشور فلسطین را رد می کند، بودجه شهرک‌سازی را تأمین می‌کند و جنایات جنگی اسرائیل را می پوشاند. همگی این‌ها، وجود این اعتقاد را نشان می‌دهد که حمایت از اسرائیل به شیوه‌ای نامعقول یک فریضه دینی مسیحی است. مسیحیت صهیونیستی تنها از سیاست‌ دولت اسرائیل حمایت نمی‌کند بلکه با حمایت از سازمان‌های مدنی محافظه‌کار رژیم صهیونیستی و حمایت از نهادها، اندیشکده‌ها و انجمن های شهرک سازی در داخل اسرائیل و اراضی اشغالی ۱۹۶۷، نقشی اساسی در تغییر شکل اسرائیل از درون ایفا می‌کند.

در ادامه این پژوهش ذکر شده که  «شلدون آدلسون» مالک کازینوهای آمریکایی و متحد مبلغان انجیلی‌ و یکی از تأمین‌کنندگان مالی نهادهای جدید راست‌گرا در اسرائیل،  به عنوان یکی از مهمترین سرمایه‌داران بزرگ در ایالات متحده یکی از اهداکنندگان سخاوتمند در اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل بود.

انتشار کتاب مرکز مدار در خصوص اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل

زمانی‌که از راست‌گرایان در اسرائیل صحبت می شود، اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل، مهمترین لابی است، نه آیپک. این یک پیشرفت ملموس در روابط اسرائیل و آمریکا است که هنوز به دلیل بحث و تحقیق کامل نشده است، و به زودی کتاب مرکز مدار در این خصوص چاپ و منتشر خواهد شد.

بر این اساس، در محافل اسرائیلی، اگر اسرائیل بخواهد به صورت استراتژیک بر مسیحیت صهیونیستی تکیه کند، این بدان معناست که موضع خود را در نقشه سیاسی آمریکا به نفع حزب جمهوری خواه تنظیم خواهد کرد و در عین حال، مانند نتانیاهو، با هر نامزد دموکراتیکی دشمن خواهد شد. بنت، نیز بر اهمیت این لابی مسیحی صهیونیستی واقف است اما او دی عین حال می‌داند که رضایت جو بایدن از دولتش برای بقای ائتلاف شکننده کنونی در اسرائیل حیاتی است. بنت این‌جاست که با مسئولیت دشوار حفظ  اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل روبروست و در عین حال می‌بایست ارتباط نزدیکی نیز با AIPAC که با دموکرات‌ها همسوتر است، داشته باشد.

آن‌چه که در این پژوهش قابل ملاحظه و جالب توجه است، این است که به نظر می رسد نسل جوان از این مسیحیان صهیونیست، نسبت به سیاست های اسرائیل انتقاد بیشتری دارند. درست است که لابی مسیحیان صهیونیستی امروزه به عنوان یک نیروی بزرگ در حیات سیاسی داخلی در ایالات متحده محسوب می‌شود، اما نظرسنجی دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی که چند ماه پیش صورت گرفته، نشان می‌دهد که  نسل جدید و جوان این مسیحیان صهیونیسم در حال جمع‌آوری آگاهی‌های لیبرالیستی هستند و با ارزشهای حقوق بشری و برابری بیدار شده‌اند و به نظر می‌رسد که نسبت به نسل قدیمی در مسیحیت صهیونیستی کمتر متعصب باشند.

این نظرسنجی که میان جوانان مسیحی ۱۸ تا ۲۹ ساله انجام شد، نشان می‌دهد که تنها نزدیک به ۳۳ درصد از آن‌ها حمایت از اسرائیل و سیاست‌های آن را تایید می‌کنند در مقابل ۲۴ درصد از فلسطینی‌ها حمایت می‌کنند و نزدیک به ۴۲ درصد در این خصوص اعلام بی‌طرفی می‌کنند. امری که بیانگر تحولات ریشه‌ای در میان نسل جوان است و در صورت تداوم این رویکرد و رشد آن در میان جوانان، می‌توان گفت که هم آیپک و هم اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل رو به زوال خواهند رفت.

لابی نوظهور جی استریت

در مقابل آیپک و اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل، لابی دیگری حامی اسرائیل وجود دارد که احتمالا محبوب‌تر از دو لابی مذکور است اما بیشتر از دو لابی دیگر به دلیل برنامه‌هایش مورد انتقاد است. این لابی نوظهور نام «جی استریت» را به خود داده و در مقایسه با دو لابی آیپک و اتحادیه مسیحیان برای اسرائیل کوچک‌تر است.  

جی استریت نیز سیاستی وفادار به اسرائیل را اتخاذ کرده اما معتقد است که حفاظت از اسرائیل و دفاع از امنیت آن از طریق راه حل دو دولتی و پایان دادن به خصومت در خاورمیانه حاصل می‌شود. این لابی با شهرک سازی در کرانه باختری مخالف است و به شدت «معامله قرن» را رد می‌کند.

بنا بر پژوهش اندیشکده مدار، جی استریت یک سازمان نوظهور است که اخیرا الهام‌بخش بسیاری از جوانان یهودی در آمریکا بوده و ممکن است به خانه نسل جوان انجیلی‌که امروزه علاقه چندانی به ایده اسرائیل راست گرا ندارند، تبدیل شود. هر چند که این فرضیه که جی‌استریت جایگزین دو لابی بزرگ فوق‌الذکر و تدبیل به بزرگترین لابی طرفدار اسرائیل شود با توجه به وضعیت افراط‌گرایی راستی در جهان و اسرائیل و آمریکا، فرضیه ای ضعیف و شکننده است که نمی‌توان به آن استناد کرد.