سرویس جهان مشرق _ لبنان حتی بعد از آزادی از استعمار فرانسه پس از جنگ جهانی اول همواره عرصه تاخت و تاز کشورهای غربی از جمله آمریکا و انگلیس و فرانسه بوده است. تقریبا همه دولت هایی که از چند دهه گذشته در لبنان روی کار آمده اند سیاست نزدیک به غربی ها را دنبال کرده و حتی در تصمیم گیری درباره امور داخلی کشور خود نیز نمیتوانند جدا از مواضع غرب عمل کنند.

لبنان و سریال تکراری مداخلات غربی

رویکرد ضعیف مسئولان لبنانی موجب شده تا کشورهای غربی به راحتی بتوانند پروژه های خود را در لبنان طراحی و حتی با ابزارهای داخلی این کشور به مرحله اجرا برسانند. درباره موقعیت فرانسه در لبنان برکسی پوشیده نیست که هنوز هم این کشور لبنان را به چشم مستعمره خود میبیند و لبنانی‌ها قبل از هر اقدام و تصمیمی در داخل کشور باید نظر فرانسوی‌ها را جویا شوند.

بسیاری معتقدند که بازی آمریکا و فرانسه در عرصه لبنان با سیاست «چماق و هویج» دنبال میشود و نقش ۲ طرف در این کشور کاملا مشخص شده است؛ به این صورت که فرانسویها با سیاست نرم همان خواسته های آمریکا را در لبنان اجرا می کنند و خواسته های آمریکا هم که مشخص است: مقابله با مقاومت و تلاش برای منافع رژیم صهیونیستی.

اما در این میان انگلیس نقش مرموزتری نسبت به آمریکا و فرانسه در لبنان ایفا میکند و به همین دلیل معمولا در پروژه های آشوب آفرینی یا مداخله در امور این کشور، نام انگلیس کمتر از آمریکا و فرانسه به میان می آید؛ اما این به معنای عدم حضور یا نقش کمرنگ انگلیسی‌ها در لبنان نیست.

استعمار نرم انگلیس در منطقه

انگلیسی‌ها در استعمار قدیم بسیار خبره هستند و همچنان نیز در خدمات استعمار جدید حرف اول را می‌زنند. در عراق آنها به آمریکایی‌ها می‌خندیدند که چطور می‌خواهند امور را در میان آشوب مدیریت کنند و در سوریه موفق شدند آمریکایی‌ها را قانع کنند تا برخی کارها را به آنها بسپارند. همانطور الان در کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و در یمن می‌بینیم که انگلیسی‌ها بار دیگر در حال شناسایی جوانان غرب‌گرا هستند. اما در کشوری مانند لبنان انگلیسی‌ها به خوبی می‌دانند دست‌کم از ۱۸ ماه پیش در این کشور چه روی می‌دهد. اثر انگشت آنها روی بسیاری از امور هست و در عین حال با قاطعیت از استراتژی روشن و تعیین‌کننده‌ای حرف نمی‌زنند.

بعد از آغاز اعتراضات مردمی لبنان در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۹ و در زمانی که ناامیدی به‌ویژه در میان جوانان این کشور فراگیر شده، انگلیس با تحریک بسیاری از این جوانان و فعالان در عرصه اعتراضات، پروژه‌های زیادی با محوریت فساد، افشای مسائل پنهان درباره طبقه سیاسی حاکم بر لبنان و خطراتی که موقعیت این کشور را تهدید می‌کند به آنها ارائه داد.

انگلیسی ها در لبنان چه می خواهند؟

«کیت کلارنبرگ» نویسنده غربی در مقاله ای به اسناد افشا شده از وزارت خارجه انگلیس اشاره کرده که نشان می‌دهد مهره‌های این کشور چگونه عملیات‌های نفوذی را  برای هدف قرار دادن جوانان و جامعه مدنی در لبنان انجام داده‌اند تا اعتراضات گسترده‌ای در این کشور در خدمت منافع انگلیس شکل بگیرد.

بر اساس اسناد افشا شده از وزارت خارجه انگلیس، این کشور قبل از شروع اعتراضات لبنان کمپینی برای نظر سنجی و تجزیه و تحلیل دیدگاه مردم و به ویژه جوانان و گروه‌های مدنی به راه انداخت که هدف از آن شناسایی طرف‌هایی بود که می‌توانستند به طور موثر برای اجرای برنامه‌های انگلیس جهت ایجاد تغییرات اجتماعی و سیاسی در لبنان بسیج شوند.

این عملیات نظرسنجی توسط شرکت  "ARK"  که یک شرکت مشاوره‌ای مبهم بوده و مسئول انجام عملیات‌های روانی بی ثبات کننده در کشورهای مختلف به نیابت از آمریکا و انگلیس است صورت گرفت. این شرکت در نهایت بعد از تحلیل و ارزیابی لبنانی‌ها به این نتیجه رسید که ۱۲ درصد از مردم این کشور از جمله گروه‌های مدنی می‌توانند برنامه‌های مورد نظر انگلیس را اجرا کنند.

شرکت مذکور به منظور جلب مخاطبان لبنانی یک کمپین ارتباطات استراتژیک در مقیاس وسیع آغاز کرد و هزینه‌ای که برای این پروژه در نظر گرفته شده بود از آوریل ۲۰۱۹ تا مارس ۲۰۲۱ حدود ۲.۱ میلیون پوند تخمین زده می‌شود.

شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک و اینستاگرام ابزارهای مهم این شرکت برای اجرای پروژه انگلیس در لبنان  به شمار می‌روند که جوانان را تشویق به مشارکت در تجمعات و کمپین‌های مختلف علیه طبقه سیاسی و شرایط اجتماعی می‌کنند.

این عملیات با جذب و آموزش تعداد زیادی از خبرنگاران که حداقل ۵۰ درصد آنها زن هستند و می‌توانند ارتباط موثر با مخاطب برقرار کنند با هدف پررنگ کردن نقش زنان در تغییرات اجتماعی و سیاسی انجام شد.

این شرکت متعهد شده بود که این برنامه‌ها مستقیماً به انگلیس نسبت داده نمی‌شود و در قالب پروژه‌ای به عنوان یک برنامه انسجام اجتماعی در لبنان طراحی و ارائه گردیده و می تواند هرگونه اتهام علیه انگلیس در خصوص نقش داشتن در این برنامه‌ها را رد کند.

عملیات ویژه وزارت خارجه انگلیس در لبنان نشان می‌دهد که از نظر انگلیسی‌ها جوانان لبنانی مهمترین ابزار برای تغییر نظام در این کشور و اجرای پروژه‌های انگلیس هستند و هدف از این برنامه‌هایی که از آوریل ۲۰۱۹ تا مارس ۲۰۲۱ ادامه داشت تحریک جوانان برای به چالش کشیدن انتخابات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی لبنان بود.

اهداف اصلی ذکر شده در این برنامه نیز شامل دانشجویان، گروه‌های جوانان، جنبش‌های اجتماعی، نمایندگان پارلمان و احزاب سیاسی بود و با توجه به اوضاع  سیاسی آشفته لبنان شرکت ARK  موقعیت مناسبی برای دسترسی به این عناصر داشت.

تلاش لندن برای تاثیرگذاری بر انتخابات پارلمانی لبنان

پرواضح است که همه پروژه هایی که کشورهایی همچون آمریکا و فرانسه و انگلیس در جریان اعتراضات اکتبر ۲۰۱۹ و حتی پیشتر از آن سازماندهی کرده بودند برای یک هدف مهم بود: پیروزی مهره های غرب در انتخابات پارلمانی لبنان.

درواقع این هزینه های نجومی برای تاثیرگذاری بر انتخابات پارلمانی لبنان با هدف افزایش وزنه سیاستمداران وابسته به غرب انجام شد و کمرنگ شدن حضور حزب الله و یا حذف آن از صحنه سیاسی لبنان صرف شده است؛ انتخاباتی که اکنون در آستانه آن قرار داریم و هرچه به زمان برگزاری آن نزدیک میشویم ابعاد تازه تری از برنامه های غربی برای تاثیرگذاری بر این انتخابات فاش می شود.

گذشته از برنامه هایی که آمریکا با تحرکات متعدد از جمله جنایت منطقه «الطیونه» بیروت توسط ابزارهای داخلی خود درلبنان به سرکردگی «سمیر جعجع» رئیس حزب نیروهای لبنانی برای تضعیف جایگاه مردمی مقاومت در آستانه انتخابات دنبال میکند، از نقش آرام و مرموز لندن نباید غافل شد. به ویژه اینکه انگلیس عقب نشینی آمریکا از خاورمیانه و شکست این کشور در افغانستان را فرصت مناسبی برای خودنمایی در منطقه میداند و این امر را در تحرکات لندن برای تحت تاثیر قرار دادن روند انتخابات اخیر عراق و نتایج آن دیدیم.

پیش از این اخباری در رسانه ها منتشر شد مبنی بر اینکه یک اتاق عملیات مشترک با حضور نمایندگانی از انگلیس، آمریکا، امارات و عربستان سعودی برای مدیریت انتخابات لبنان و تأثیرگذاری بر نتایج آن، تضعیف حزب‌الله و متحدانش و کسب اکثریت پارلمانی برای متحدانش و نمایندگان سازمان‌های غیردولتی تشکیل شده است. یکی از اعضای ارشد این اتاق، «ایان کولارد» سفیر انگلیس در لبنان است. او که بعد از خروج ناگهانی و مشکوک «مارتین لانگدن» سفیر سابق انگلیس در بیروت بعد از افشای اطلاعات مربوط به مداخلات این کشور در آشوبهای لبنان، این منصب را بر عهده گرفت بعد از جنایت الطیونه طی ۲ هفته گذشته شروع به اظهار نظر درباره اوضاع لبنان کرده و گفت که اصلاحات در این کشور توسعه نیافته و ما نگران اتفاقات بیروت و تاثیر آن بر زنان و کودکان هستیم! واضح است که انگلیسیها با سیاستهای استعماری خود نگران زندگی مردم لبنان نیستند؛ بلکه همانند سایر طرفهای غربی فتنه الطیونه را فرصتی برای مانور دادن ضد حزب الله در آستانه انتخابات میدانند تا برنامه طولانی خود را که از اکتبر ۲۰۱۹ آغاز کردند تکمیل کنند.

ناظران معتقدند اینکه انگلیس مهره پررنگی همچون ایان کولارد را جایگزین سفیر قبلی خود در بیروت کرده نمی تواند اتفاقی و بی هدف باشد. کولارد بیش از دو دهه در کار خارجی و روابط دیپلماتیک تجربه داشته است. وی از ماه مارس ۲۰۲۰ سمت معاون سفیر سفارت انگلیس در کابل را بر عهده داشت.

سفیر جدید انگلیس در لبنان از سال ۲۰۰۲ رئیس اداره مبارزه با تروریسم در دفتر امور خارجه و مشترک المنافع (FCO) در لندن بوده و  مسئولیت هدایت اهداف ضد تروریسم برون مرزی انگلیس و نظارت بر شبکه جهانی ائتلاف های  ضد تروریسم در این کشور را بر عهده داشته است.

او همچنین در وزارت خارجه انگلیس ریاست وزارت آمریکای شمالی را بر عهده داشت و در مورد منافع سیاست خارجی و امنیتی انگلیس در خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین مشاوره سیاسی ارائه میکرد. کولارد پیش از این از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ به عنوان سفیر ملکه انگلیس در جمهوری پاناما خدمت کرد و بر روابط تجاری کشورش با پاناما و مبارزه با جرایم جدی و سازمان یافته تمرکز داشت.

وی علاوه بر کار در شورای امنیت سازمان ملل متحد در نیویورک و سفارت انگلیس در واشنگتن دی سی، منافع انگلیس را در مراودات با دولت ایالات متحده نمایندگی می کرد. کولارد همچنین نماینده انگلیس در مذاکرات بین المللی در مورد موضوعاتی از جمله دزدی دریایی، درگیری و تروریسم بود. زمانی که لندن در سال ۲۰۱۲ میزبان المپیک بود، او فعالیت های امنیتی و مبارزه با تروریسم را در وزارت امور خارجه رهبری می کرد.

همانطور که گفته شد او بعد از برکناری لانگدن که به طرز مشکوکی بعد از افشای اسناد وزارت خارجه انگلیس در خصوص نقش این کشور در آشوبهای لبنان، به بیروت آمد. بر همین اساس به نظر می رسد دولت انگلیس، کولارد را مهره توانمندتری یافته و همین موضوع زنگ خطر را برای گسترش پروژه های جدید لندن درلبنان به صدا درمی آورد.

البته چه انگلیس و چه آمریکا و چه هر طرف خارجی دیگری که قصد مداخله در لبنان را داشته باشد، کار سختی پیش روی خود ندارد؛ چرا که مهره هایی همچون ۱۴ مارسی ها همواره آماده خدمت به آنها هستند. پیش از این «سعد حریری» نخست وزیر پیشین لبنان و سرکرده اصلی این جریان ماموریت اجرای پروژه های غرب را بر عهده داشت و به نظر می رسد بعد از کنار رفتن از صحنه قدرت لبنان فعلا در تلاش برای پرداخت بدهی های خود به عربستان بوده و سمیر جعجع، جایگزین وی شده است.