سرویس جهان مشرق _ فتنه، آشوب، درگیری مسلحانه و ... واژه هایی است که از ۲ سال گذشته یعنی از زمان آغاز اعتراضات اکتبر ۲۰۱۹ در لبنان، در اخبار مربوط به تحولات این کشور به شکل قابل توجهی به چشم می خورد.

موج تازه فتنه های لبنان از کجا کلید خورد؟

استعفای دولت «سعد حریری» نخست وزیر پیشین لبنان در جریان اعتراضات ۲۰۱۹ در این کشور طبق یک برنامه سازماندهی شده، شروع پروژه ای بود که نتایج آن امروز در خیابانهای لبنان دیده می شود. لبنانی ها به دلیل ساختار سیاسی وابسته به کشورهای خارجی هرگز حتی در مسائل ملی و حیاتی خود نیز قادر به تصمیم گیری مستقل نبوده اند و همواره چشم امید به خارجی ها دوخته اند.

بارزترین طرفهای خارجی که بیشترین تاثیر را در تصمیمات و امور داخلی لبنان دارند کشورهای غرب به سرکردگی آمریکا و فرانسه هستند. این دو کشور با تکیه بر سیاست «چماق و هویج» برنامه های خود را در لبنان پیش می برند و بر همین اساس فرانسه در ظاهر سیاست نرم تری در قبال لبنان اتخاذ کرده و ایالات متحده برعکس آن عمل می کند. پرواضح است که اصلی ترین هدف آمریکا و متحدانش در منطقه تامین منافع رژیم صهیونیستی است که لازمه آن نابودی و یا دست کم تضعیف محور مقاومت می باشد. این استراتژی آمریکا در همه کشورهای منطقه که به نوعی تحت اشغال نظامی واشنگتن قرار دارند همچون سوریه و عراق دیده می شود. اما این تقابل ایالات متحده با مقاومت در لبنان ابعاد گسترده تری دارد؛ چرا که بعد از جنگ ۲۰۰۰ و ۲۰۰۶ حزب الله و رژیم صهیونیستی و شکست خفت بار اسرائیل، تل آویو و واشنگتن به خوبی متوجه شدند که گزینه نظامی مقابل مقاومت لبنان کارساز نیست.

جنگ نرم آمریکا ضد مقاومت

از همین جا بود که «جنگ نرم» محور آمریکایی ضد مقاومت در لبنان آغاز شد؛ جنگی که مجریان آن ابزارهای داخلی واشنگتن در لبنان از جمله سیاستمداران، فعالان اجتماعی، اصحاب رسانه و چهره های معروف هستند. این برنامه ایالات متحده علیه حزب الله تحت عنوان پروژه ۵ مرحله ای واشنگتن که طراح آن «مایک پامپئو» وزیر خارجه دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا بود از اکتبر ۲۰۱۹ و چند روز قبل از آغاز اعتراضات مردمی در این کشور به اجرا درآمد. نخستین مرحله این طرح با عنوان خلاء سیاسی بعد از استعفای سعد حریری تحت فشار مستقیم آمریکا و عربستان سعودی اجرا شد که ۲ مرحله بعدی آن یعنی فروپاشی مالی و اقتصادی را به دنبال داشت تا به مرحله چهارم که انفجار اوضاع امنیتی و اجتماعی لبنان است برسد و زمینه را برای مرحله آخر یعنی حمله همه جانبه رژیم صهیونیستی علیه لبنان فراهم کند؛ آن هم در شرایطی که مقاومت طبق برنامه آمریکا تضعیف شده و قادر به دفاع از کشور نباشد.

ایستگاه انفجار بیروت؛ دستاویز جدید واشنگتن علیه حزب الله

البته آمریکایی ها ایستگاه های مختلفی در روند اجرای این پروژه داشتند که انفجار بندر بیروت در ۴ آگوست ۲۰۲۰ مهم ترین آن بود. چند ساعت بعد از انفجار بیروت بود که مانورهای آمریکا و متحدانش علیه حزب الله و متهم کردن آن در این انفجار آغاز شد. بعد از اینکه هیچ یک از اتهامات ضد حزب الله در این پرونده ثابت نشد طرفهای غربی به سرکردگی آمریکا پیشنهاد بین المللی شدن تحقیقات انفجار بیروت را مطرح کردند؛ یعنی همان اتفاقی که در پرونده ترور «رفیق حریری» نخست وزیر فقید لبنان افتاد و حقیقت ترور هرگز روشن نشد.

پیشنهاد سپردن تحقیقات انفجار بیروت به تیم های بین المللی در وهله نخست مورد انتقاد خانواده های قربانیان این انفجار قرار گرفت و بعد از آن گروه ها و احزاب مختلف لبنانی به آن اعتراض کردند. در این میان نکته مهمی که احزاب لبنانی و به ویژه حزب الله درباره آن هشدار می دادند احتمال سیاسی کاری در پرونده انفجار بیروت بود؛ چیزی که در عملکرد «فادی صفوان» نخستین قاضی این پرونده دیده شد و همین امر عامل برکناری او بود.

سیاست زدگی پرونده انفجار بیروت و هشدارهای سید حسن نصرالله

با عوض شدن بازپرس قضایی پرونده انفجار بیروت و سپرده شدن این مسئولیت به «طارق البیطار» لبنانیها امیدوار بودند که تحقیقات در این زمینه در مسیر درست خود سپری شود اما اقداماتی که قاضی البیطار انجام داد مغایر با نظر و خواست مردم لبنان بود. روشن است که ورود ۲۷۵۰ تن نیترات آمونیوم به لبنان که موجب انفجار بیروت شد، در سال ۲۰۱۳ و در زمانی که اعضای جریان غربگرای ۱۴ مارس در دولت لبنان روی کار بودند وارد این کشور شد و عملیات مربوط به ذخیره و نگهداری آن نیز در طول سالهای حضور ۱۴ مارسی ها از جمله سعد حریری در عرصه قدرت لبنان بود. اما قاضی البیطار روند رسیدگی به این پرونده را از ضعیف ترین مهره و شخصی مانند «حسان دیاب» نخست وزیر سابق لبنان که تنها چند ماه قبل از انفجار بیروت روی کار آمده بود آغاز کرد.

این درحالی است که سخنی از مسئولان سابق لبنان که در عملیات ورود و ذخیره مواد منفجره به بندر بیروت نقش داشتند به میان نمی آید. سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله در سخنرانی اخیر خود به همین موضوع اشاره کرده و با انتقاد شدید از بازپرس پرونده انفجار بیروت از او خواست تا اگر قادر به اجرای عدالت و اجتناب از سیاست زدگی در این پرونده نیست کنار برود. موضوعی که به شک و شبهات در خصوص سیاسی کاری در این پرونده دامن می زند، حمایت کنگره آمریکا از قاضی البیطار بعد از فشار مردم لبنان برای برکناری وی است.  

شاید مسئله ای که دراین میان بسیار جلب توجه می کند شباهت دو پرونده انفجار بیروت و ترور رفیق حریری باشد؛ جایی که آمریکا و مهره های داخلی آن در لبنان سعی کردند در هر دو پرونده، حزب الله و سوریه را متهم کنند و هدف اصلی آن نیز کاملا روشن است: حذف حزب الله از صحنه لبنان.

سرنوشت پرونده ترور رفیق حریری در انتظار انفجار بیروت؟

به همین دلیل نگرانی های زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه سرنوشت پرونده ترور رفیق حریری برای انفجار بیروت نیز تکرار شود. در جریان ترور رفیق حریری در فوریه ۲۰۰۵ ورود تیم تحقیقاتی سازمان ملل به پرونده موجب شد تا در وهله نخست تکمیل این پرونده ۱۵ سال طول بکشد و علاوه بر آن نتیجه پرونده نیز آنگونه که آمریکا و رژیم صهیونیستی و موسسات بین‌المللی می‌خواستند رقم بخورد و صحبتی از مقصران اصلی ماجرا به میان نیاید.

در پرونده ترور رفیق حریری هدف محکوم کردن سوریه و حزب‌الله بود و در نهایت سال گذشته دادگاه بین المللی ویژه لبنان حکم ۵ بار حبس ابد را برای «سلیم عیاش» عضو حزب‌الله لبنان را که هیچ یک از اتهامات علیه او درباره ترور رفیق حریری ثابت نشده بود صادر کرد. با توجه به این موارد و درحالی که هشدار و تذکرات برای برکناری قاضی البیطار جهت جلوگیری از سیاست زدگی پرونده انفجار بیروت سودی نداشت، حزب الله و جنبش امل و جریان مسیحی «المرده» اعلام کردند که در تاریخ پنجشنبه ۱۴ اکتبر تجمع اعتراض آمیزی مقابل کاخ دادگستری لبنان برگزار خواهند کرد. البته هیچ فراخوانی از جانب این ۳ حزب منتشر نشد  همه مردمی که برای تظاهرات به منطقه «الطیونه» لبنان در اطراف کاخ دادگستری آمدند به ویژه خانواده های قربانیان انفجار بیروت برای دفاع از حق طبیعی خود در این تجمع مشارکت کردند؛ تجمعی که با یک حادثه خونبار همراه شد.

درحالی که مردم به سمت ساختمان دادگستری در حرکت بودند افراد مسلحی از پشت بام های اطراف شروع به شلیک به سمت مردم کردند و این جنایت ۷ کشته و بیش از ۶۰ زخمی بر جای گذاشت؛ مشابه اتفاقی که چند ماه قبل در منطقه «خلده» بیروت رخ داد و افرادی ناشناس، مردم حاضر در مراسم تشییع یکی از عناصر حزب الله که در حادثه ای مشکوک به شهادت رسیده بود را هدف گرفتند.

جنایت الطیونه و بازی تازه آمریکا در آستانه انتخابات پارلمانی لبنان

جالب توجه است که هم زمان با اعلام حزب الله و جنبش امل برای تجمع مقابل کاخ دادگستری، «سمیر جعجع» رئیس حزب نیروهای لبنانی و از سرکردگان جریان ۱۴ مارس در یک کنفرانس خبری از طرفداران خود خواسته بود تا برای مقابله با حزب الله آماده شوند و به خیابانها بیایند. حتی روز بعد از حادثه نیز جعجع درحالی که سعی میکرد خود را بی گناه جلوه دهد با اشاره به اینکه اگر حزب الله دست از تحریکات خود بر نمیداشت این اتفاق نمی افتاد، در واقع اعتراف کرد که جنایت الطیونه به دستور او و متحدانش برای ضربه زدن به حزب الله صورت گرفته است.

البته وقوع چنین حادثه ای در لبنان هم زمان با نزدیک شدن به انتخابات پارلمانی این کشور آن هم توسط شخصی مانند سمیر جعجع و حزب وی موضوع عجیبی نیست و تاریخ زندگی این شخصیت سرسپرده به آمریکا مملو از جنایت های گوناگون است. لبنانیها سمیر جعجع را با حزب مسیحی فالانژها در جنگ داخلی ۲۰ ساله لبنان (۱۹۷۵-۱۹۹۵) می‌شناسند. سمیر جعجع و حزب فالانژها عموما یادآور کشتار و جنایت‌های متعدد در جنگ داخلی و همچنین همکاری گسترده با رژیم صهیونیستی در دوره اشغال لبنان هستند.

- کشتار «عین الرمانه»؛ شلیک به سوی اتوبوس حامل اعضای جبهه آزادیبخش فلسطین در ۱۳ آوریل ۱۹۷۵ با ۲۷ کشته

- یورش به شهرک «اهدن» در ۱۳ جولای ۱۹۷۸ با ۳۳ کشته

- جنایت صبرا و شتیلا  با یورش به اردوگاه صبرا و شتیلا و کشتار آوارگان فلسطینی به دستور رژیم صهیونیستی که از ۱۶ الی ۱۸ سپتامبر ۱۹۸۲ طول کشید و بین ۷۰۰ الی ۳۵۰۰ مرد و زن و پیر و کودک در این جنایت سلاخی شدند. آریل شارون به عنوان وزیر جنگ وقت رژیم صهیونیستی (معروف به قصاب صبرا و شتیلا) دستور این کشتار را صادر کرده بود.

- جنایت روستای الصفره، در ۷ جولای ۱۹۸۰ با ۸۳ کشته.

مواردی که گفته شد بخشی از جنایتهای جعجع و حزب وی ضد لبنانیهاست و همچنین نقش او در جنایت الطیونه کاملا آشکار است. اما ۲ هدف عمده از این جنایت که آمریکا و متحدان آن دنبال میکنند؛ یکی جلوگیری از افشای هویت واقعی عاملان انفجار بیروت است؛ زیرا در حالت خوشبینانه و در صورت روی کار آمدن یک قاضی عادل در این پرونده، پشت پرده انفجار بیروت و ردپای ۱۴ مارسی ها و حتی آمریکا و رژیم صهیونیستی در این جنایت افشا خواهد شد.

مسئله دوم مربوط به هدف اصلی واشنگتن ضد حزب الله است تا در آستانه انتخابات پارلمانی با کشاندن این حزب به جنگ داخلی در لبنان، یا مانع برگزاری انتخابات لبنان شود و یا با تضعیف جایگاه مردمی حزب الله وزنه نمایندگان آمریکا را در پارلمان لبنان بالا ببرد؛ به ویژه بعد از ابتکار حزب الله با واردات سوخت از ایران و نجات مردم لبنان از این بحران.

به همین دلیل تکرار حوادثی مانند جنایت مناطق خلده یا الطیونه شاید تا مارس آینده و زمان برگزاری انتخابات پارلمانی لبنان دور از انتظار نباشد تا مسئولان لبنانی یا تحقیقات  در پرونده انفجار بیروت را به دست تیم های بین المللی بسپارند و همان نتیجه ای که در پرونده ترور رفیق حریری حاصل شد به دست بیاید و یا اینکه اگر تحقیقات در دستگاه قضایی لبنان انجام میگیرد، در نهایت به نتیجه دلخواهد آمریکا برسد.