به گزارش مشرق، به هر حال امکانات نخستین سفر فضایی که یوری گاگارین روس در آوریل سال ۱۹۶۱ با فضاپیمای وستوک - یک انجام داد، با امکاناتی که اکنون فضانوردان از آن بهره می برند قابل مقایسه نیست. این رفع خطاها  یا توسعه تکنولوژیک ابزارها در پی بررسی‌های پس از پایان هر ماموریت فضایی، حاصل شده است؛ ماموریت هایی که لزوما همه آن ها موفقیت آمیز نبوده است.

بیشتر بخوانید

خاطرات ترسناک از فضانوردان معروف

با این حال مسافران فضا که به لطف بلندپروازی‌های ایلان ماسک، مالک شرکت اسپیس ایکس و تسلا، تعدادشان رو به افزایش است، همچنان با چالش‌های حل‌نشده یا جدید مواجهند.

در ادامه تعدادی از این چالش‌ها و راهکارهای ارائه‌شده برای رفع آن را می‌خوانید.

دسترسی نداشتن به لوله‌کش در فضا!

شرکت فضایی «اسپیس ایکس» در حالی هفته گذشته چهارمین گروه از فضانوردان را برای ماموریتی شش ماهه به ایستگاه بین المللی فضایی ارسال کرد که کپسول حامل فضانوردان در ماموریت قبلی با نقص هایی در سرویس بهداشتی روبه رو بود. حالا با رفع این اشکال در کپسول «کرو دراگون»، مقامات این شرکت درباره نقص فنی مأموریت سه روزه ای که چند هفته پیش انجام شد، سخن گفته اند. یک مقام اسپیس ایکس به خبرنگاران گفت: «لوله‌ای که ادرار را به داخل مخزن هدایت می‌کند، در مأموریت اینسپریشن ۴ شکست و محتویات آن به داخل فن نشت کرد.

سپس فن، ادرار را به فضایی محصور زیر کف فضاپیما پاشید. به گفته گرستن مایر، چهار مسافر در طول مأموریت متوجه مشکل نشدند. او افزود: «تا وقتی به زمین بازنگشتیم، واقعا متوجه مشکل نشدیم و خدمه نیز اصلا به آن پی نبردند. وقتی فضاپیما را بازگرداندیم، به کف نگاه انداختیم و آلودگی را زیر آن مشاهده کردیم.»، اما حالا در طراحی جدید توالت هیچ لوله‌ای وجود ندارد که مانند پرواز قبلی دچار مشکل نشتی شود.

چسب نواری نجات بخش

چند هفته پیش از پرتاب فضانوردان، شبکه نتفلیکس پخش مستندی به‌نام «شمارش معکوس، مأموریت اینسپریشن ۴ به فضا» را آغاز کرد. این مجموعه‌ چند قسمتی، نگاهی اجمالی به زندگی فضانوردان، چگونگی انتخاب و مراحل لازم به‌منظور آمادگی آن‌ها برای سفر فضایی ارائه داده است. چند روز پیش، کاربران به نکته‌ای جالب در سومین قسمت این مستند پی بردند و آن وجود یک رول نوار چسب درمیان مجموعه متنوع تجهیزات قرارگرفته درون کپسول «کرو دراگون» بود.

نوار چسب ساده ممکن است وسیله‌ای با فناوری پایین به‌نظر آید؛ اما همین ابزار معمولی پیشتر جان فضانوردان را نجات داد. واضح‌ترین مثال از کاربرد چسب نواری، درجریان مأموریت قمری آپولو ۱۳ رخ داد. آن زمان، وقوع انفجار در ماژول سرویس فضاپیما موجب تخلیه اکسیژن خدمه به درون فضا شد. خدمه برای نجات خود در ماژول ماه‌نشین پناه گرفتند؛ اما مشکل این جا بود که این بخش از فضاپیما برای پشتیبانی از دو نفر طراحی شده بود و حضور سه نفر در آن، سطوح دی‌اکسید کربن را به‌طرز خطرناکی افزایش می‌داد.

از این‌رو، فضانوردان باید روی سامانه فیلترکننده، تصفیه‌کننده دی‌اکسید کربن مربعی نصب می‌کردند و در همین‌جا بود که چسب نواری به‌کار آمد. درجریان مأموریت آپولو ۱۷ نیز چسب نواری وسیله‌ای بود که برای تعمیر گلگیر شن‌رو قمری به کار آمد.

معضل لباس‌های کثیف در فضا

در این میان مشکلاتی وجود دارد که متخصصان درحال یافتن راه حلی برای آن هستند. فضانوردان ایستگاه فضایی هر روز برای مقابله با آثار بی‌وزنی بر عضله‌ و استخوان‌هایشان، دو ساعت ورزش می‌کنند. این مسئله باعث می‌شود لباس‌های ورزشی به علت تعریق، بدبو و چسبناک شوند. به گفته للاند ملوین، فضانورد سابق ناسا، لباس های فضانوردان چنان به سرعت کثیف می‌شوند که مجبورند هر هفته از دو عدد جدید استفاده کنند. مشکل این است که در فضا امکانی برای شست و شوی لباس وجود ندارد.

از شروع ماموریت‌های فضایی تاکنون روال این گونه بوده است که فضانوردان لباس‌های زیر، لباس ورزش یا هر لباس و شلوار دیگری را آن قدر می‌پوشند که کثیف و بدبو شوند و دیگر قابل استفاده نباشند. سپس آن‌ها را داخل یک محموله گذاشته و در نزدیکی جو    رها می‌کنند تا بسوزند. مارک سیویک، شیمی دان و متخصص فناوری‌های حفاظت خانگی و ساخت پارچه در شرکت تولیدکننده محصول تاید می‌گوید:«اهمیت این مسئله زمانی مشخص می‌شود که بدانیم یک فضانورد سالانه به ۶۸ کیلوگرم لباس در فضا نیاز دارد.» حالا ناسا می‌خواهد این وضعیت را با کمک شرکت پروتکتر اند گمبل (P&G)، صاحب عنوان تجاری «تاید»  تغییر دهد.

به گفته ناسا، در اواخر سال جاری میلادی، یک جفت شوینده و پاک‌کننده لکه تاید به ایستگاه فضایی بین‌المللی ارسال خواهد شد تا تاثیر آن‌ها بر لباس‌های کثیف و عرق‌آلود آزمایش شود. سپس در ماه مه سال ۲۰۲۲ شماری دستمال‌های مرطوب‌کننده و لکه‌بر برای آزمایش به فضانوردان تحویل داده می‌شود تا تاثیر عملی آن‌ها مشخص شود.

ابزارهای امنیتی برای روز مبادا

اگر ازجمله علاقه‌مندان به سینما باشید، احتمالا در فیلم‌هایی نظیر افق رویداد یا سولاریس، تصویر گردشگران فضایی را دیده‌اید که کنترل خود را ازدست می‌دهند. اما معلوم شده این ایده درواقع به‌قدر کافی برای ناسا و اسپیس ایکس نگران‌کننده بوده است. به‌گفته میریام کرامر، خبرنگار آکسیوم، درمیان تجهیزات فراوانی که دراختیار فضانوردان مأموریت اینسپریشن ۴ قرار گرفت، وسایل محدودکننده همچون بست کمربندی و دارو بود تا اگر فردی به «عامل خطر» تبدیل شود، دیگران از آن‌ها استفاده کنند.

به‌نقل از مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های رسمی ناسا که به‌دست آسوشیتدپرس رسیده است، سازمان فضایی از سال ۲۰۰۱، برای مواجهه با این رویداد برنامه داشته است. به‌همین منظور، به اعضای خدمه آموزش داده می‌شود تا مچ پا و دست فضانورد متخاصم را با چسب نواری ببندند و درصورت نیاز به او آرام‌بخش تزریق کنند.چنین سناریویی بسیار ترسناک به‌نظر می‌آید اما وقوع آن بسیار بعید است. تمام فضانوردان ناسا مدت‌ها پیش از آن که پرتاب شوند، تحت تجزیه‌وتحلیل‌های روان شناختی سخت‌گیرانه قرار می‌گیرند.