به گزارش مشرق، اکبر فتحی روز پنجشنبه، ۱۸ آذرماه در همایش روز جهانی خاک، با تاکید بر این‌که تقابل آب و غذا با یکدیگر، ظلم در حق هر دو و به خصوص ظلم در امنیت عمومی است، اظهار داشت: با وجود کاهش حدود ۳۴ درصدی مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، میزان تولید قبلی کشاورزان تداوم دارد که این امر در راستای تبعیت از اصول علمی بوده ‌و زحمات این کشاورزان قابل تقدیر است.

وی افزود: متاسفانه آب و خاکی که برای بهره برداری و تامین زندگی در اختیار بشر قرار گرفته است، با مرور زمان به سمتی رفته که خود بشر، موقعیت آب و خاک را تهدید می‌کند.

فتحی با تاکید بر این‌که موضوع خاک و آب هیچگاه از همدیگر جدا نیستند، افزود: خاک به عنوان بستر نگهدارنده آب بوده و هر دو به یکدیگر وابستگی دارند و در صورت آلوده بودن آب، خاک نیز آلوده می‌شود.

وی با اشاره به عوامل طبیعی که منجر به فرسایش خاک می‌شود، ادامه داد: در این عوامل نیز به نوعی دست انسان دخیل است. تنها قشری که می‌تواند در استفاده از آب و خاک نسبت به سایر اقشار اهمیت قائل شود، خود استفاده کنندگان هستند که عمدتاً شامل کشاورزان و بهره برداران می‌شود.

فتحی گفت: امروزه کشاورزان به این نتیجه رسیده اند که موضوع آب و خاک، شوخی بردار نبوده و باید از آنها به صورت بهینه استفاده کرد.

کشاورزان در ایجاد بحران دریاچه ارومیه نقشی ندارند

وی با اشاره به تاثیر بالای بحران دریاچه ارومیه بر استان، بیان کرد: شاید در اذهان عمومی چنین تلقی شود که کشاورزان باعث این بحران شده‌اند در حالی که این امر واقعیت ندارد ممکن است ما در برنامه ریزی‌هایمان در این خصوص دچار خطا شویم اما این خطاها تقصیر کشاورزان نیست.

وی با بیان این‌که خاک در معرض انواع تهدیدات به خصوص تهدیدات طبیعی (چون فرسایش بادی و آبی) است، افزود: در طرح نهالکاری که در حوضه دریاچه ارومیه انجام می‌گیرد، همکاران منابع طبیعی با این اقدام، نهایت تلاش و صیانت را برای تثبیت خاک منطقه دارند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی گفت: ممکن است لازم باشد تا در تشخیص نوع فعالیت ‌هایمان تجدیدنظر کنیم و قرار نیست که حتما نهالهای مشخص شده در حوضه دریاچه ارومیه کاشته شوند، بلکه گیاهی چون خارشتر که توسط خود طبیعت رشد می‌یابد، بیشتر از نهال کشت شده به تثبیت خاک کمک می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: باید به معیشت و گذران زندگی کشاورزان منطقه نیز کمک کرد و انگیزه‌ای ایجاد کرد تا بجای اینکه منتظر اعتبارات دولتی باشند، خودشان بر اساس الگوی ارائه شده اقدام کنند برنامه امسال ما کاشت گونه‌های مختلف سازگار با شرایط اقلیمی در کنار توجه به اقتصاد کشاورزان است.

وی در ادامه با اشاره به شخم‌هایی که برخلاف رویه علمی ارائه شده بر زمینها زده می‌شود، افزود: این امر باعث خروج خاک از حالت تثبیتی شده و با کوچک ‌ترین بارندگی یا بادی، خاک دچار جابه جایی و فرسایش می‌شود متاسفانه امروزه بخش کشاورزان به یک بخشی تبدیل شده که به جای رویه‌های علمی هر کس به خود اجازه اظهار نظر می‌دهد و این امر باعث وضعیت کنونی در حوزه آب و خاک شده است.

فتحی با تاکید بر این‌که سختگیری‌های منابع طبیعی برای صیانت از اراضی ملی در راستای توسعه پایدار کشاورزی است، گفت: تغییر کاربری‌های اراضی کشاورزی که قسمتی در اثر توسعه شهری انجام می‌گیرد، ناگزیر بر روی خاک اتفاق می‌افتند اما قسمتی از این تغییر کاربری‌ها قابل مدیریت است.

وی افزود: امروز عطش ویلاسازی که در جامعه به حالت گسترده ایجاد شده است، منجر به خروج آرام خاک از دسترس ما شده و به جای آنکه در اختیار تولید و امنیت غذایی باشد در خوشگذرانی از آن استفاده می‌شود.

وی با تاکید بر لزوم فرهنگ سازی عمومی در این راستا، ادامه داد: قانون حمایت از خاک در سال ۹۸ به تصویب رسیده و در این قانون، وظایف هر دستگاه در حفاظت از خاک مشخص است، ولی عملاً آنچه که باید دستگاه‌های فرابخشی بر اساس این قانون به آن پردازند، انجام نمی‌گیرد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی بر اهمیت حساس سازی عمومی جامعه به خصوص از سوی کارشناسان در رابطه با خاک اشاره کرد و گفت: هنوز به سطحی نرسیده ایم که نگرانی از بابت خاک در عموم جامعه مطرح شود در حالی که باید در راستای کاهش مصرف خاک و راه‌ های بازگرداندن عناصر مهم به خاک همفکری کنیم تا خاک به صورت مادام العمر به عنوان یک بستر تولید برای ما باقی بماند.

وی با بیان این‌که دستگاه‌های فرابخشی (خارج از بخش کشاورزی) به وظیفه خود در این راستا عمل نمی‌کنند، افزود: دفاع از کشور علاوه بر به دست گرفتن اسلحه و حضور در خط مقدم، بایستی با تمام ارکان و اجزا انجام شود که امنیت غذایی و خاک نیز جزو این ارکان هستند.

وی با بیان این‌که کشوری که خاکش از حاصلخیزی بیفتد و کل منابعش را از دست بدهد، ناکارآمد می‌شود، گفت: وظیفه بخش کشاورزی در حفظ خاک، مدیریت مصرف نهاده‌های کشاورزی در واحدهای تولیدی است برای جلوگیری از آلودگی خاک و کنترل موادافزودنی تحت عنوان موادشیمیایی کود و سم که ناگزیر برای استفاده هستیم به وظیفه خود عمل می‌کنیم تا ضمن افزایش عملکرد، صدمه‌ای به خاک وارد نشود.

فتحی ادامه داد: باید از ظرفیت دانش آموختگان کشاورزی در این امر بیشتر مورد استفاده‌ قرار گیرد، زیرا اگر یک کارشناس در کنار مالک زمین باشد، محصول تولیدی مزرعه سالم بوده و آلودگی آب و خاک با کمترین تبعات سپری می‌شود.

وی بیان کرد: صاحبان واحدهای تولیدی کشاورزی در رابطه با بکارگیری کارشناسان، مقاومت داشته و یک هزینه برای خود تلقی می‌کنند در حالی که این امر یک سرمایه گذاری است اگر از کارشناس استفاده نشود، بعد از چند سال محصول بر روی دست مدیر واحد مانده و خاک مزرعه نیز از بین خواهد رفت.

هشدار نسبت ورود شبکه های فاضلاب به اراضی کشاورزی

وی با بیان این‌که منافع بلندمدت ایجاب می‌کند تا به امور زیربنایی نگاه ویژه‌ای داشته باشیم، افزود: برخی شبکه‌های فاضلاب بی مهابا به اراضی عمومی کشاورزی وارد می‌شود باید جلوگیری و ایستادگی در مقابل این امر، به یک مطالبه و فرهنگ عمومی تبدیل شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی گفت: تمام دستگاه‌های مسئول اگر دست به دست هم ندهند، این گونه عوارض در بخش کشاورزی حتی در نسل فعلی افزایش یافته و در امنیت غذایی و سایر موارد مربوط به خاک دچار چالش جدی می‌شویم.