به گزارش مشرق، عدم وجود قوانین داخلی برای مدیریت حیوانات ولگرد و مقابله با رشد روز افزون سگ های بدون صاحب به یک معضل جدید در محیط های شهری و حتی مناطق بکر طبیعی منجر شده است.

اخیرا رسانه ها بر روی نحوه مدیریت این حیوانات بخصوص سگ ها که تبدیل به یک گونه مهاجم در محیط های طبیعی شده اند و مخاطراتی را برای امنیت تردد به وجود آورده اند تمرکز کرده اند.اما به دلیل سکوت قانون، کنترل جمعیت این حیوانات با اشتباهات و چالش های جدی مواجه شده است.

برخی مدیران شهری به هیچ‌وجه به منشأ حضور سگ‌ها در کشور توجه نکرده و فقط برای حذف فیزیکی سگ‌ها دستورالعمل صادر کرده‌اند. در حالیکه  افزایش جمعیت سگ‌های بدون صاحب یک معضل فراگیر و در ابعاد جهانی بوده و هست.

کشتار سگ های ولگرد منجر به جایگزین شدن سگ های جوانتر می شود

اخیراً خبر رسید که یک فرد گرگ وارد شهر جوانرود شده است و در بازار مرکزی شهر به چند نفر از شهروندان حمله کرده است که وضعیت یکی از آنها که از ناحیه سر و صورت مورد حمله واقع شده است ناخوشایند است.این درحالی است که از چند سال پیش برخلاف مخالفت فعالان حقوق حیوانات و حتی مسئولین وقت اداره محیط‌زیست جوانرود شهرداری این شهر اقدام به کشتار گسترده‌ سگ ها کرده بود. از آن جایی که سگ‌ها نیز همچون دیگر حیواناتی که به صورت گروهی زندگی می‌کنند برای خود تشکیل قلمرو می‌دهند بنابراین هر گونه خالی کردن قلمرو سگ‌ها خواه از طریق کشتار باشد خواه انتقال به پناهگاه یا حتی قبول سرپرستی، منجر به جایگزین شدن جمعیت سگ های قبلی با سگ‌های جوانتر، قلمروطلب‌تر و خشن‌تر می‌شود، و به جز مدت بسیار کوتاهی هیچ کمکی به کاهش جمعیت نمی‌کند.

پسماندهای شهری و روستایی عامل ایجاد کلونی سگ ها

فرزاد علیزاده فعال محیط زیست و حقوق حیوانات  در واکنش به این خبر در گفت و گو با خبرنگار فارس، با اشاره به اینکه وجود اندک منابع غذایی از طریق پسماند مدیریت نشده در شهرها و روستاها کافی است تا کلونی سگ‌ها تشکیل شود و پس از آن فقط غذارسانی مسئولانه در کنار واکسیناسیون، عقیم سازی و رهاسازی در کلونی قبلی می‌تواند در عرض چند سال جمعیت را مدیریت کند. گفت: در شهرهای کوهستانی مثل اکثر شهرهای کردستان و یا شهرهایی که در مجاورت مناطقی واقع شده‌اند که دارای حیات وحش هستند، حذف این زنجیره‌ سگ‌ها در قلمرو مساوی است با ورود حیات‌ وحش به شهر و آسیب رساندن به شهروندان، در حالی که با وجود سگ‌ها و بوی سگ‌ها در قلمرو حیوانات وحشی از ورود به آنجا اجتناب می‌کنند.

وی ادامه داد: هرچند دستورالعمل‌های مدیریت حیوانات شهری که اتفاقا مورد تایید سازمان بهداشت جهانی حیوانات نیز هست و برای کشورهای عضو هم لازم الاجراست در این زمینه وجود دارد، اما کشور ما اصرار دارد با نادیده انگاشتن این روش‌های کارشناسی و اثبات شده با تخلف از این دستورالعمل جهانی به شیوه‌های مردود کشتار و حذف فیزیکی سگ‌ها ادامه دهد.  درنتیجه دوراز انتظار نیست که ما با جمعیت زیاد سگ‌های پرسه‌زن روبرو شویم.

این فعال حقوق حیوانات  با اشاره به اینکه در ۳ سال گذشته در شهر کابل افغانستان سگ‌ها زنده‌گیری و عقیم‌سازی شده و در منطقه خودشان رهاسازی شدند. ابراز داشت: سگی که عقیم‌سازی می‌شود معمولا آن خلق‌وخوی وحشیگری‌اش را از دست می‌دهد و اگر غذاسازی درست و اصولی هم صورت بگیرد احتمال درگیری با انسان و حیات وحش، و ورود به مناطق چهارگانه به شکل معناداری کاهش می‌یابد.

وی ادامه داد: این اتفاق با همکاری چند جانبه شامل: سازمان‌های کشاورزی، دامپزشکی، بهداشت تشکل‌های مردمی غیر دولتی پس از آمارگیری دقیق از تعداد سگ های پرسه زن با مشاوره انجمن میهیو(Mayhew) انگلستان انجام شد آنها در عرض ۲.۵ سال ۲۰هزار سگ را عقیم کردند و ۷۵ هزار سگ را در برابر هاری واکسیناسون کردند.

به گفته این فعال محیط زیست در نتیجه‌ این اقدامات، در طی دو سال، نمودارهای جمعیت سگ ها نزولی شد، هاری به طور کامل کنترل شد و تلفات هاری به صفر رسد و تلفات سگ گزیدگی در سطح قابل توجهی کاهش یافت. و با وجود اینکه حال پس از روی کار آمدن دولت طالبان  این نگرانی وجود داشت که تمامی این اقدامات متوقف شود اما خوشبختانه طالبان هم اجازه‌ ادامه‌ فعالیت‌ها را داده است.

سنندج  با روش های علمی، در عرض ۳ سال جمعیت سگ های ولگرد را کاهش داد

وی ادامه داد: ناگفته نماند درست در طی این سال‌ها که جوانرود مشغول کشتار و حذف فیزیکی سگ‌ها بود در شهرداری شهر سنندج  و با کمک تشکل‌های مردم نهاد این شهر، شیوه‌ اصولی مدیریت حیوانات شهری در جریان بود، سگ ها واکسیناسیون ،عقیم‌سازی و در محل قبلی رها شدند فرهنگ‌سازی در خصوص بی‌خطر بودن سگ‌های عقیم شده و آموزش به کودکان  تا حد ممکن (با وجود بیماری کرونا) اجرا شد و اکنون با گذشت  حدود سه سال ما شاهد کاهش جمعیت و مدیریت سگ های شهر سنندج هستیم.

شیوه‌ (CNVR) یعنی زنده‌گیری، واکسیناسیون، عقیم‌سازی و رهاسازی  فقط در کنار قانون اشاعه مالکیت مسئولانه و فرهنگ سازی قابل طرح و پیاده‌سازی است و متاسفانه به دلیل فقدان قوانین حمایت از حیوانات تا مدیریت یکپارچه در خصوص مدیریت حیوانات شهری کشور ما فرسنگ‌ها با این شیوه ها فاصله دارد.

شهرداری‌های شهرهای مختلف می‌توانند با استفاده از این روش‌های علمی و اخلاقی در مدیریت حیوانات شهری پیشرو و پیشقدم باشند، همچنان که شهرهای سنندج، نیشابور و به تازگی شماری از دیگر شهرها در حال اجرای این شیوه های علمی و موثر هستند.