سرویس سیاست مشرق- روز سوم از هشتمین دور از مذاکرات وین در هتل کوبورگ در حالی پیگیری می‌شود که با افزایش احتمال دست‌یابی به توافق برای رفع تحریم‌های و راست آزمایی آن، هیئت‌های مذاکره‌کننده بر تداوم گفت‌وگو تا رسیدن به نتیجه نهایی تأکیددارند.

در این دور از گفتگوها، فرمت مذاکرات تعیین‌شده و برای محتوای آن تصمیم‌گیری خواهد شد. هیئت دیپلماتیک ایران شاخص‌ها؛ ملاک و چهارچوب را در پیش‌نویس افزوده است که طبق آن احتمال خروج مجدد آمریکایی‌ها از توافق به کمترین مقدار خود رسیده و مسیر رفع تحریم‌ها مشخص گردیده است. فضای کلی مذاکرات به‌رغم برخی اظهارنظرهای کلیشه‌ای و جهت‌دار تروئیکای اروپایی مثبت و روبه‌جلو است. شانس دست‌یابی به توافق نهایی به میزان قابل‌توجهی افزایش‌یافته و پیشرفت گفت‌وگوها به تعبیر مذاکره‌کننده ارشد روسیه تردیدناپذیر است.

 میخائیل اولیانوف مذاکره‌کننده ارشد روسیه در وین؛ دیروز در گفت‌وگو با نشریه فارن پالیسی این‌گونه بیان داشت: صادقانه بگویم، در این مرحله (نسبت به دست‌یابی به توافق) خوش‌بین هستم و هیچ دلیل عینی برای شک و تردید نمی‌بینم. وی بابیان اینکه نمی‌تواند در این زمینه ضمانتی بدهد اما افزود: معتقدم که شانس بسیار زیاد است زیرا پیش‌نیاز اصلی موفقیت (مذاکرات) وجود دارد. همه کشورها، همه شرکت‌کنندگان، ازجمله ایران و ایالات‌متحده، به دنبال احیای توافق هسته‌ای هستند.

اولیانوف در همین حال بابیان اینکه زمان تهدید ایران به‌رغم پیشرفت‌های هسته‌ای این کشور نیست، از تعیین ضرب‌الاجل‌های مصنوعی آمریکا و سه کشور اروپایی انتقاد کرد. این دیپلمات روسی افزود؛ احساس فوریت از سوی طرف‌های غربی کمی اغراق‌آمیز است. مسئله فوری است، اما بیایید محتاط باشیم و ضرب‌الاجل‌های مصنوعی تعیین نکنیم.

 روز گذشته سه کشور اروپایی با انتشار بیانیه‌ای ادعا کردند که برای نجات توافقات سال ۹۴ تنها چند هفته فرصت مانده‌اند. در این بیانیه بدون محتوا و تکراری ادعاشده که پیشرفت‌های هسته‌ای ایران کار را به‌تدریج به نقطه‌ای رسانده که ماهیت برجام در حال نابودی است. دیپلمات‌های ارشد انگلیس، فرانسه و آلمان به‌رغم طرح این ادعا که ضرب‌الاجل مصنوعی برای مذاکرات تعیین نمی‌کنند ادعا کردند که برای دست‌یابی به توافق وین تنها چند هفته باقی‌مانده است.

به نظر می‌رسد که این بیانیه و تعیین ضرب‌الاجل از سوی تروئیکای اروپا با دستور واشنگتن به نگارش درآمده است. پیش از انتشار این بیانیه یک مقام آمریکایی بدون اشاره به اقدام غیرقانونی کاخ سفید در نقض برجام و خروج یک‌جانبه از آن و نیز نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد به فارن پالیسی گفت: یا ما به‌سرعت به توافق می‌رسیم یا ایران برنامه اتمی خود را کاهش می‌دهند. در غیر این صورت، سخت است که برجام پس‌ازاین دوره دوام بیاورد.

تعین ضرب‌الاجل با هدف برای نشان به بن‌بست کشیدن مذاکرات و سوق دادن مذاکرات به سمت توافق موقت صورت گرفته است. توافق موقت همان وعده ای است که جیک سالیوان در سفر به سرزمین‌های اشغالی قول آن را به نفتالی بنت داده است. پیش‌ازاین یک‌بار در ژنو مزه توافق موقت با غربی‌ها را چشیده‌ایم در آن زمان ایران پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیک خود را متوقف کرد؛ در برابر این حسن نیت آمریکایی‌ها گامی در جهت انتفاع اقتصادی ایران برنداشتند. این بار نیز آمریکایی‌ها همان نقشه را دوباره طراحی کرده‌اند.

آمریکایی‌ها با تاکتیک توافق موقت می‌توانند با یک تیر چند نشان بزنند: واشنگتن با توافق موقت می‌توانند هم زمان بخرد و هم هزینه خروج از برجام را کاهش داده و هزینه مذاکره را در داخل کشور را بالا ببرد. از سویی توافق موقت با جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته‌ای کشور، نظام تحریم و نظارت آژانس را بازیابی می‌کند.

توافق موقت به‌صورت قطعی چهارچوب توافق سال ۲۰۱۵ را بر هم خواهد زد؛ در صورتی جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در این مسیر قدم بردارد که «توافق متقابل موقت» را به حریف در مذاکرات دیکته کند. در این مدل تهران ادامه غنی‌سازی را روی ۶۰ درصد متوقف کرده اما به عقب بازنخواهد گشت؛ پس از آن هر مقدار که آمریکایی‌ها به تعهدات خود پایبند باشند ایران نیز ایفای نقش می‌کند.

چه زمانی توافق می‌شود؟

در برابر توطئه اروپایی‌ها برای انحراف در مذاکرات، علی باقری کنی رئیس هیئت دیپلماتیک ایران شرط و زمان توافق را به‌صورت صریح بیان کرد. باقری در جمع خبرنگاران داخلی گفت: هرچقدر طرف مقابل آمادگی جدی‌تری برای لغو تحریم‌ها و اراده جدی‌تری برای پذیرش سازوکارهای مدنظر جمهوری اسلامی ایران در لغو تحریم‌ها داشته باشد در مدت‌زمان کوتاه‌تری می‌توانیم به توافق دست پیدا کنیم.

 وی بر همین اساس تأکید کرد که در صورت حصول توافق وین، طرف نقض‌کننده برجام باید تحریم‌ها را بردارد، این اقدام توسط ایران راستی آزمایی و سپس اقدامات هسته‌ای ایران در چارچوب توافق برجام انجام شود. مذاکره‌کننده ارشد ایران اعتقاد دارد که رمز موفقیت گفت‌وگوهای وین دستیابی به توافق درزمینهٔ لغو مؤثر تحریم‌های ظالمانه علیه ایران است. او می‌گوید اگر این موضوع پیشرفت کند به نظر ما می‌تواند مسیر دست‌یابی به توافق را در آینده تسهیل کند.

مذاکرات تا فردا پنجشنبه ادامه دارد و پس از تنفس سه‌روزه به دلیل تعطیلات سال نو میلادی روز دوشنبه ازسر گرفته می‌شود. هیئت‌ها در این دور بر لزوم سرعت بخشیدن به روند گفت‌وگوهای نتیجه محور، برای دست‌یابی به توافق تأکیددارند.

آلن جورج وابسته مطبوعاتی اتحادیه اروپا در وین دیروز به خبرنگاران گفته است که مذاکرات در جریان است و در روزهای جمعه، شنبه و یکشنبه به این دلیل که تسهیلات هتل کوبورگ (محل برگزاری جلسات) در تعطیلات سال نو از دسترس خارج است متوقف می‌شود. وی خاطرنشان کرد که هیچ‌یک از هیئت‌ها خواستار توقف مذاکرات نیستند.