سرویس جهان مشرق - تعطیلات سال نوی میلادی در کشورهای مختلف جهان با سنت‌های مختلفی همراه است که برخی از آن‌ها مشترک و برخی از آن‌ها منحصربه‌فرد هستند. یکی از سنت‌های منحصربه‌فردی که چندین دهه است در فرانسه ادامه دارد، سنت سوزاندن ماشین است. در گزارش پیش رو بیش‌تر درباره‌ی این سنت عجیب‌وغریب خواهید خواند.

خودروهای سوخته‌ای که در اولین روز از سال جدید میلادی (۲۰۲۲) در شهر استراسبورگ فرانسه جمع‌آوری شده‌اند؛ گفته می‌شود سنت ماشین‌سوزی اولین بار درون یا حوالی استراسبورگ در فرانسه اجرا شد (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› سنت نژادپرستانه «لینچ کردن» سیاهان در آمریکا

›› اشتهای سیری‌ناپذیر بلژیکی‌ها برای «دست بریده»

›› سنت‌های غیرانسانی؛ کشتن صدها دلفین در دانمارک و کشتن هزاران مار در آمریکا

امسال «فقط» ۸۷۴ ماشین خاکستر شدند

گزارش‌ها نشان می‌دهد فرانسوی‌ها امسال ۸۷۴ ماشین را در جریان «جشن»های سال نوی میلادی به آتش کشیده‌اند[۱]. این سنت ماشین‌سوزان، که صدالبته مقامات رسمی و صاحبان ماشین از آن متنفر هستند، امسال هم به‌رغم موج شیوع کرونا و اعمال محدودیت‌های اجتماعی از سوی دولت، برگزار شد. خبری که شاید بتوان آن را «خبر خوب» تلقی کرد، این‌که این رقم نسبت به سال‌های گذشته کاهش پیدا کرده است. به عنوان نمونه، سال ۲۰۱۹ در مجموع ۱۳۱۶ خودرو به آتش کشیده شده بودند. در عین حال، ارقامی که پلیس فرانسه منتشر کرده نشان می‌دهد، امسال ۴۴۱ نفر در رابطه با این آتش‌سوزی‌ها بازداشت و بازجویی شدند که نسبت به سال گذشته، با آمار ۳۷۶ نفر، بیش‌تر بوده است. با توجه به قرنطینه و محدودیت‌های شدید کرونایی در سال گذشته، درباره‌ی ماشین‌سوزی در تعطیلات سال نوی آن سال آماری منتشر نشده است.

خبرگزاری فرانسوی «فرانس۲۴» طی گزارشی (مربوط به سال‌های قبل) این سنت را «شمردن ماشین‌های سوخته» توصیف می‌کند[۲] و در توضیح بیش‌تر این سنت، این‌گونه توضیح می‌دهد:

ماشین‌سوزی (که عمدتاً محدود به مناطق محروم نزدیک شهرهای بزرگ است) به یکی از سنت‌های زشت همزمان با ورود به سال جدید در فرانسه تبدیل شده است. علاوه بر این، افکار عمومی «انتظار دارد» که با خبر شود دقیقاً چند خودرو به آتش کشیده شده است؛ که اگر از بیرون [کشور] نگاه کنید، ممکن است یک سنت سالیانه‌ی منحصربه‌فرد و عجیب به نظرتان برسد.

در همین‌باره بخوانید:

›› جمعه سیاه در آمریکا: صف‌های کوتاه و تخفیف‌های ناچیز

›› خشونت و وحشیگری به خاطر یک مشت تخفیف/ در «جمعه سیاه» چه گذشت؟

علاقه‌ی عجیب فرانسوی‌ها به ماشین‌سوزی

سنت ماشین‌سوزی در فرانسه ابعاد عجیب‌تری هم دارد. مثلاً این‌که این سنت فقط منحصر به تعطیلات سال نوی میلادی نیست. آمارها نشان می‌دهد فرانسوی‌ها در جشن‌های روز ملی کشورشان، موسوم به «روز باستیل»، نیز اقدام به سوزاندن ماشین می‌کنند. پلیس فرانسه اعتقاد دارد جوانان این کشور در برخی مناطق دچار یک «رقابت ناسالم» شده‌اند و تلاش می‌کنند نسبت به محله‌های دیگر، ماشین‌های بیش‌تری را در محله‌یشان به آتش بکشند[۳].

خودروهای در حال سوختن در منطقه‌ی ۲۰ پاریس، پایتخت فرانسه، در سال ۲۰۱۷ (+)

نکته‌ی دیگری که در این‌جا لازم به ذکر است این‌که مقامات فرانسوی تأکید دارند آمار ماشین‌سوزی طی دو سال گذشته با توجه به محدودیت‌های کرونایی کاهش پیدا کرده و انتظار می‌رود با فروکش کردن بحران شیوع این ویروس و لغو محدودیت‌ها، آمار ماشین‌سوزی نیز دوباره رو به افزایش بگذارد. طی روزهای گذشته، همزمان با تعطیلات سال نوی میلادی، حدود ۹۵,۰۰۰ نیروی پلیس و ژاندارم، شامل ۳۲,۰۰۰ آتش‌نشان و پرسنل امنیتی، برای مقابله با این سنت به خیابان‌های فرانسه اعزام شدند[۴].

در همین‌باره بخوانید:

›› سابقه کلیسای کاتولیک فرانسه؛  هر ۲ ساعت تجاوز به یک کودک در ۷۰ سال گذشته

›› جستجوگرهایی که نمی‌یابند و اندیشکده‌هایی که نمی‌اندیشند!

چرا فرانسوی‌ها ماشین‌سوزی می‌کنند؟

سابقه‌ی ماشین‌سوزی در فرانسه را مربوط به دهه‌ی ۱۹۸۰ و شهر «استراسبورگ» در شمال شرق این کشور می‌دانند. البته گفته می‌شود این سنت در دهه‌ی ۱۹۹۰ گسترش پیدا کرد و سال ۱۹۹۷ نقطه‌ی عطف آن بود. آن سال، رسانه‌های ملی فرانسه به صحنه‌ی ماشین‌سوزی‌ها هجوم آوردند و اخبار این حوادث را به طرز گسترده‌ای مخابره کردند. عده‌ای معتقدند همین توجه رسانه‌ای عامل رقابت میان محله‌های مختلف فرانسه بر سر «بیش‌تر بودن تعداد ماشین‌های سوخته» شد.

خودروهای سوخته در جریان سنت ماشین‌سوزی در جشن‌های شب سال نوی میلادی در شهر استراسبورگ فرانسه (+)

اما چرا فرانسوی‌ها اقدام به ماشین‌سوزی می‌کنند؟ پاسخ‌های مختلفی به این سؤال داده شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: اعتراض اجتماعی، خوش‌گذرانی، کلاه‌برداری از شرکت‌های بیمه، یا صرفاً خلاص شدن از ماشینی که در ارتکاب یک جرم از آن استفاده شده است[۵]. در عین حال، با توجه به این‌که ماشین‌سوزی معمولاً در مناطق محروم حاشیه‌ی شهرهای بزرگ اتفاق می‌افتد، به نظر می‌آید مهم‌ترین انگیزه‌ی جوانان فرانسوی از سوزاندن ماشین، اعتراض به اوضاع اجتماعی باشد. نشانه‌هایی هم برای تقویت این نظریه وجود دارد: مثلاً این‌که ماشین‌سوزی طی اعتراضات دهه‌های اخیر در فرانسه به‌شدت رواج پیدا کرده است؛ تا جایی که در جریان اعتراضات سال ۲۰۰۵ به پروژه‌های ناکام تأمین مسکن، پلیس فرانسه اعلام کرد طی کم‌تر از سه هفته دست‌کم ۸۸۱۰ ماشین به آتش کشیده شده‌اند[۶].

ماشین‌سوزی در فرانسه به روشی برای خوش‌گذرانی، شادی از فرا رسیدن سال نو، و اعتراض اجتماعی تبدیل شده است (+)