به گزارش مشرق، امروز ۲۹ دیماه، روز هوای پاک است؛همان هوایی که حالا برای کلانشهرهای کشور و به ویژه تهران و بسیاری شهرهای دیگر به یک آرزو تبدیل شده و به ندرت می‌توان در طول سال شاهد هوای پاک بود!

۹۰ درصد مردم دنیا در آلودگی هوا زندگی می‌کنند

البته بحث آلودگی هوا فقط محدود به کشور ما نیست، بلکه بیش از ۹۰ درصد جمعیت دنیا در مناطقی زندگی می‌کنند که غلظت آلاینده‌های هوای آنها بالاتر از حد مجاز سازمان جهانی بهداشت است.

آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ زودرس

آلودگی هوا به عنوان مهم ترین فاکتور خطر محیطی بر سلامت انسان و چهارمین عامل مرگ زودرس و دومین عامل مرگ ناشی از بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری‌های ایسکمیک قلبی، سکته مغزی و سرطان ریه در جهان شناخته شده است.

۲۲ درصد سکته‌های مغزی و قلبی بر اثر آلودگی هواست

مطابق آخرین گزارش موسسه بار بیماری‌ها، به ترتیب ۲۲ درصد از مرگ‌های ناشی از سکته مغزی، ۲۱ درصد از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های ایسکمیک قلبی IHD) ۲۲) درصد از مرگ‌های ناشی از سرطان ریه، ۲۲ درصد از مرگ‌های ناشی از دیابت و ۲۴ درصد از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های مزمن انسداد ریوی (‎(COPD در کشور ایران به دلیل مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ هوای آزاد است.

۱۲ درصد مرگ‌ها در جهان بر اثر آلودگی هواست/مرگ سالیانه ۶.۷ میلیون نفر در جهان بر اثر آلودگی هوا

طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت بیش از ۹۲ درصد از مردم جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که میزان غلظت آلاینده‌های موجود در هوا در این مناطق از رهنمود این سازمان بالاتر است و سالیانه ۶.۷ میلیون انسان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و به طور میانگین ۱۲ درصد از مرگ‌های سالیانه در جهان منتسب به آلودگی هواست.

آلودگی هوا، عموم مردم، به خصوص کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کودکان جزو نسل آینده کشور و از جمله گروه‌های آسیب پذیر هستند و عوارض آلودگی هوا بر آنها از جمله کاهش وزن هنگام تولد، افزایش اختلالات طیف اوتیسم، بیش فعالی، کاهش رشد مغز، افزایش عفونت‌های حاد دستگاه تحتانی تنفسی، تشدید علائم آسم و افزایش بروز سرطان خون (لوسمی) کاملا شناخته شده است.

هزینه ۷  میلیارد دلاری مرگ در اثر آلودگی هوا

علیرغم تلاش‌های صورت گرفته توسط سازمان‌های متولی، غلظت سالیانه ذرات معلق PM۲.۵ در کشور به طور میانگین شش برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت است و فقط به طور میانگین ۱۴ درصد از روزهای سال غلظت ذرات معلق PM۲.۵ در شهرهای کشور پایین تر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت است و از طرفی هزینه‌های مرگ ناشی از آلودگی  هوا‏ در کشور بالغ بر ۷ میلیارد دلار برآورد شده ده است.

کاهش آلودگی هوای آزاد و داخل خانه و شناسایی مهمترین آلاینده‌ها به منظور حذف یا کاهش  آن می‌تواند نقش ویژه‌ای در کاهش میزان مرگ و میر و بروز بیماری‌های مرتبط داشته و موجبات کاهش هزینه‌های سرسام آور درمان بیماری‌ها و بهبود شاخص‌های بهره وری شود.

مرگ سالانه ۵۴۰ هزار کودک در اثر آلودگی هوا در جهان

سالیانه به طور تقریبی ۵۴۰ هزار کودک زیر پنج سال در دنیا به علت مواجهه با آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.

کاهش آلودگی هوای آزاد و داخل خانه و شناسایی مهمترین آلاینده ها به منظور حذف یا کاهش  آن می تواند نقش ویژه ای در کاهش میزان مرگ و میر و بروز بیماری های مرتبط داشته و موجبات کاهش هزینه های سرسام آور درمان بیماری ها و بهبود شاخص های بهره وری شود.

۶۹ درصد مرگ‌های به علت عوامل محیطی در دنیا مربوط به آلودگی هواست

تقریبا ۶۹ درصد مرگ‌های که به علت عوامل محیطی است، مربوط به آلودگی هواست.عوامل محیطی یعنی آلودگی آب، هوا و موارد دیگر که حدود ۷۰ درصد اینها مربوط به آلودگی هوا در دنیاست.

آلودگی هوا در کشور ما آلودگی هوا براساس آخرین مطالعه صورت گرفته هفتمین علت مرگ در کشور است. اکنون میانگین غلظت آلودگی هوا در ایران سه برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت است.

غلظت آلاینده‌های هوا در ایران سه برابر استاندارد سازمان جهانی بهداشت

باید ۱۰ میکروگرم غلظت سالانه  پی ام  دو در طول سال باشد؛ در حالی که اکنون این عدد ۳۰ میکروگرم؛ یعنی سه برابر میزان رهنمود بهداشت جهانی است.

مرگ سالانه ۴۱ هزار و ۷۰۰ ایرانی در اثر آلودگی هوا

در کل، تقریبا ۲۸ درصد از روزهای سال را در کشور هوای خوب یا پاک و حدود ۵۰ درصد هوای قابل قبول داریم؛ بقیه درصد باقیمانده، هوای ناسالم برای گروههای حساس و ناسالم برای همه است.

درباره مرگ‌های ناشی از آلاینده‌های هوا براساس آخرین گزارش این طور  برآورد شده که در ایران سالانه ۴۱ هزارو ۷۰۰ نفر در اثر آلودگی هوا و ذرات معلق پی ام دو جان خود را از دست می‌دهند.

در دنیا ۲۰ درصد از مرگ‌هایی که به علت دیابت هستند منتسب به آلودگی هوا بوده؛ یعنی آلودگی هوا باعث تشدید دیابت و مرگ فرد می‌شود.

آخرین برآوردی که از سالهای از دست رفته عمر در اثر آلودگی هوا داشتیم این بوده که به طور میانگین در دنیا ۱.۸ دهم سال عمر از دست رفته به علت مواجهه با ذرات معلق است. در کشور ما این عدد ۱.۱۵ صدم سال است؛ یعنی یک سال و ۴۵ روز است.

هدر رفتن ۴۸۶ هزار سال  از عمر مردم ایران در اثر آلودگی هوا

تعداد کل سالهای عمر از دست رفته در کشور ما به طور میانگین ۴۸۶ هزار سال  است؛یعنی بیش از ۴ هزار و ۸۰۰ قرن از عمر مردم ایران در اثر آلودگی هوا از دست رفته است؛البته ما در میانگین جهانی پایین تر هستیم.

 

مرگ ۱۱ هزار نفر در اثر آلودگی هوا در سال گذشته

عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس،بیان داشت: بر اساس قانون هوای پاک وزارت بهداشت اطلاعات مربوط به مرگ سالانه بر اثر آلودگی هوا را از سال ۹۵ در اختیار دولت و محیط زیست قرار می‌دهد.

وی اضافه کرد:وظیفه دیگر ما در وزارت بهداشت تعیین درصد روزهای هوای پاک است که آن به صورت سالانه منتشر می‌شود. براساس آخرین آمار سال گذشته بیش از ۱۱ هزار مرگ در اثر آلودگی هوا در کل کشور یعنی در ۲۵ شهری که ایستگاه سنج هوا دارند به وقوع پیوسته است.

وزارت بهداشت مسؤول اعلام شرایط اضطرار هوا

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ادامه داد: وظیفه دیگر ما در وزارت بهداشت اعلام شرایط اضطراری است که با توجه به رصد داده‌های کنترل کیفیت هوا اعلام می‌شود که در صورت به خطر افتادن سلامت جامعه اعلام می‌شود تا کمیته اضطرار آلودگی هوا تشکیل و تصمیمات لازم گرفته شود. 

شاهسونی متذکر شد: براساس شاخص سنجش هوا اگر این شاخص بین صفر تا ۵۰ باشد هوا پاک، ۵۰ تا ۱۰۰ وضعیت قابل قبول، ۱۰۰ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۰ تا ۲۰۰ ناسالم برای همه گروه‌ها و از شاخص ۲۰۰ تا ۳۰۰ خیلی ناسالم و در نهایت اگر شاخص سنجش هوا از عدد ۳۰۰ به بالا باشد خیلی خطرناک محسوب می‌شود که این موضوع را وزارت بهداشت با کمک محیط زیست تهیه کرده است.

در سال گذشته تنها ۱۶ درصد از روزهای سال هوا پاک بود

وی یادآور شد: در سال گذشته ۱۶ درصد از روزهای سال در کل کشور هوای پاک داشتیم، اما این میزان در تهران بسیار کمتر بوده است. همچنین در سال گذشته ۱ درصد از روزها میزان غلظت ذرات معلق پائین‌تر از رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت بوده، ضمن اینکه هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا در کشور در سال گذشته ۷ میلیارد دلار بوده است. 

افزایش میزان مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا در ایران

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ابراز داشت: آمار مرگ و میرها از سال ۹۵ به مدت چهار سال روند کاهشی داشت اما از سال ۹۹ با توجه به روند افزایشی میزان آلودگی شاهد افزایش مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا بوده‌ایم.

شاهسونی بیان داشت:‌ قانون هوای پاک از سال ۹۶ ابلاغ شد. در سال ۹۷ روند کاهشی در میزان آلودگی هوا داشتیم که البته این به علت اقدامات اجرایی از سوی دستگاه‌های مختلف نبود بلکه در سال ۹۷ از نظر هواشناسی و میزان بارش وضعیت خیلی خوب بود اما در بقیه این سالها اینطور نبوده است.

بسیاری از تکالیف قانون هوای پاک اجرا نشده است

وی متذکر شد: البته در برخی سالها وارونگی هوا کمتر بوده، اما این نشان می‌دهد اقدامات اجرایی صورت نگرفته است. بسیاری از تکالیف قانون هوای پاک انجام نشده و یکی از دلایل آن این است که ردیف اعتباری خاصی برای قانون هوای پاک نداریم که امیدواریم در بودجه سال ۱۴۰۱ دولت به این موضوع توجه کند. 

۲۳ دستگاه مسؤول هوای پاک

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت تصریح کرد: ۲۳ دستگاه در اجرایی کردن قانون هوای پاک وظیفه دارند که تعداد وظایف دستگاه‌ها متفاوت است. با توجه به اینکه تا پایان پائیز امسال وضعیت کیفیت هوا بدتر بوده است.

شاهسونی ادامه داد: یکی از دلایل این موضوع این است که تعداد خودروهای فرسوده افزایش پیدا می‌کند و منابع آلودگی هوا بیشتر می‌شود. البته وزارت بهداشت براساس وظایفی که به آنها محول شده مکاتبات زیادی با وزارت نفت و صنعت داشته تا استفاده از مازوت ممنوع شود. در بحث افزایش سن فرسودگی خودروها نیز باید توجه لازم صورت گیرد.

قانون هوای پاک بی پول است

وی تأکید کرد: در اجرای قانون هوای پاک مواردی وجود دارد که یکی از آنها این است که هیچ ردیف اعتباری برای آنها دیده نشده، با توجه به اینکه وقتی در دستگاهی وظایفی در نظر گرفته می‌شود باید بودجه‌ای برای آن درنظر گیریم؛ ضمن اینکه دستگاه‌های مربوطه به وظایفی که خود آن را می‌نویسند عملی می‌کنند و آئین‌نامه‌هایی که نوشته می‌شود در اجرا به مشکل برمی‌خورد به این دلیل که دستگاه‌ها توان لازم برای اجرای آن را ندارند. 

اثر تحریم بر آلودگی هوا

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: موضوع دیگری که به خوبی اجرا نشده بحث ورود تکنولوژی مقابله با آلودگی هواست؛ به طوری که تحریم‌ها باعث شده تکنولوژی روز دنیا در این حوزه وارد کشور نشود یا با هزینه بسیار بالایی وارد شود.

شاهسونی گفت: برای نمونه اگر قرار است پالایشگاه‌ها را به دستگاه‌های کنترل هوا مجهز کنیم نیاز به بودجه زیادی است؛ ضمن اینکه دستگاه ناظر که سازمان محیط زیست است نمی‌تواند نظارت خوب و لازمی داشته باشد.

تنها ۵۰ موتور در تهران معاینه فنی دارند

وی اظهار داشت: توصیه ما به مردم این است که معاینه فنی خودروها را جدی بگیرند. تعداد زیادی موتورسیکلت در سطح شهرها در حال تردد است،‌اما از ۳ میلیون موتورسیکلتی که در تهران در حال تردد است، براساس آمارها بین ۵ تا ۵۰ عدد معاینه فنی شده‌اند یا خودروهای زیادی وجود دارد که معاینه فنی نمی‌شوند و این کار باید توسط مردم صورت گیرد.

بهترین دمای خانه و محل کار

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت افزود:نکته دیگری که مردم باید به آن توجه کنند، موتورخانه‌های منازل است که این موتورخانه‌ها منابع آلاینده هوا هستند و نیاز است هر سال سیستم احتراق آنها بازرسی شود؛ ضمن اینکه باید دمای محیط خانه و ادارات بین ۱۸ تا ۲۱ درجه باش؛چرا که هر چه مصرف انرژی را کم کنیم به کاهش آلودگی هوا کمک کرده‌ایم.

آب و میوه زیاد بخورید

شاهسونی اضافه کرد: به مردم توصیه می‌کنیم در روزهای آلودگی هوا آب بیشتری بنوشند. مرکبات و میوه‌ها را مصرف کنند به ویژه میوه‌هایی که ویتامین سی دارد چون ویتامین سی می‌تواند تا حدی آلودگی را از بدن دور کند.

وی یادآور شد: مردم سعی کننند کمتر بیرون از خانه بیایند به خصوص کودکان، سالمندان و زنان باردار. البته کرونا کمک کرده است تا مردم از ماسک استفاده کنند که این موضوع در کاهش میزان آلودگی هوا نیز مؤثر است.

مردم در آلودگی هوا ماسک بزنند

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت افزود: البته همین ماسک‌های جراحی معمولی نیز مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد در کاهش آلودگی هوا و ایجاد خطر برای بدن بسیار مؤثر است. سردرد، سرفه، عصبی بودن، سوزش چشم، تنگی نفس و افزایش فشار خون نیز از جمله علائم مربوط به آلودگی هوا در افراد است.

دقت کنیم!

علت بروز و ایجاد آلودگی هوا تابع پارامترهای متعددی است و در مسیر مقابله با آلودگی هوا دستگاه‌های مختلفی طبق قانون موظف به اعمال قانون هستند،اما متاسفانه آنچه در طول سالهای گذشته شاهد دیدیم عدم اقدام موثر و ملموس آنها در جهت کاهش میزان آلاینده‌های هواست.

لازمه تغییر در کیفیت هوا تغییر در احساس مسئولیت دستگاههای مرتبط است.باید عزم جدی در دولتمردان و موتولیان مدیریت بهبود هوا ایجاد شده و  با جدیت قانون هوای پاک اجرایی شود.