به گزارش مشرق، حالا بیش از دو سال از ورود ویروس منحوس تاجدار به کشور می‌گذرد، ۳۰ بهمن ماه سال ۱۳۹۸ بود که وزارت بهداشتی‌ها پس از اعلام اخبار ضد و نقیض از ورود کرونا به کشور با اعلام خبر دو مورد قطعی ابتلا به کووید در قم این اخبار را تایید کردند. همین خبر کافی بود تا راه این بیماری به کشور ما باز شود و آهسته آهسته به سایر استان‌ها شهرها و روستاها برسد و قربانی بگیرد.

آن دوران هنوز هیچکس نمی‌دانست که چگونه می‌توان در برابر این بیماری ایستاد و مقابله کرد و تنها تصویری که از این بیماری در ذهنمان بود تصاویر منتشر شده از ووهان بود که به جهان مخابره می‌شد، پزشکانی با لباس‌های عجیب و غریب یا همان لباس‌های فضایی معروف بالای سر بیماران بودند و اخبار ضد و نقیض از جان باختن بیماران کرونایی و انتشار ویدئوهایی از بیماران مبتلا به کرونا که بر زمین می‌افتادند و می‌مردند دلهره و ترس ما را از این بیماری بیشتر می‌کرد.

*اجرای اولین دستورالعمل‌های بهداشتی در کشور

اولین دستورالعمل‌های بهداشتی در کشور ما با تاکید بر شستن دست‌ها و ضدعفونی کردن وسایل روزمره و رعایت بهداشت فردی و اجتماعی کلید خورد، هرچند در آن دوران تاکید زیادی بر استفاده از ماسک نبود اما رفته رفته استفاده از ماسک در همه جا اجباری شد. ستاد ملی مقابله با کرونا تشکیل شد و در نهایت طرحی با عنوان فاصله‌گذاری اجتماعی در دستور کار مسئولان قرار گرفت و بر اساس همین طرح بود که تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، مراکز فرهنگی، کاهش ساعات اداری کارکنان، محدودیت در برگزاری تجمعات مذهبی، فرهنگی و... کلید خورد و به صورت مرحله‌ای به اجرا درآمد.

با اوج گیری شیوع بیماری در کشور، با دستور ستاد ملی مقابله با کرونا مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شدند و بازار آموزش مجازی داغ شد، ساعت اداری کارکنان کاهش یافت و به تدریج بحث دورکاری کارمندان مطرح و اجرا شد، همچنین همه مشاغل و اصناف در سامانه وزارت بهداشت ثبت‌نام کردند و محدودیت‌هایی برای فعالیت اصناف و مشاغل مختلف طراحی شد تا زندگی در این دوران در سایه قرنطینه هوشمند قرار گیرد.

در ماه‌های اول شیوع بیماری بود که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد که استفاده از ماسک نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به بیماری دارد اما معضل کمبود ماسک از جمله مشکلاتی بود که کشور با آن مواجه شد، هرچند در آن دوران توزیع ماسک در داروخانه‌ها به صورت سهمیه بندی انجام می‌شد اما بسیاری از داروخانه‌ها ماسک نداشتند اما بازار ماسک فروشی دستفروشان آن هم با چند برابر قیمت خیلی داغ بود!

*کشف انبارهای احتکار ماسک و محلول‌های  ضدعفونی‌کننده

بر همین اساس بود که در تاریخ ۱۰  اسفند ماه ۱۳۹۸ سعید نمکی- وزیر بهداشت وقت در نامه‌ای خطاب به رییس جمهور وقت، از ممنوعیت صادرات و خروج ماسک تا اطلاع ثانوی خبر داد و اعلام کرد "همکارانم را مأمور کردم تا با قیمت مناسب ماسک‌های تولید داخل را خریداری و جهت روز مبادا ذخیره کنند. متأسفانه علیرغم پیگیری فراوان مقدار اندکی خریداری و بقیه تولیدات کشور وارد بازار سیاه شد. متأسفانه پس از حدود ۱۰ روز فقط یک میلیون عدد ماسک تحویل و بقیه نمی‌دانم در کجا انباشته شده". در واکنش به این نامه، رییس‌جمهور وقت،  وزارت اطلاعات را مأمور رسیدگی سریع به موضوع احتکار اقلام بهداشتی کرد و بر همین اساس بود که انبارهای احتکار ماسک و محلول‌های  ضدعفونی‌کننده یکی پس از دیگری کشف شد.

آن روی سکه، تحریم‌های آمریکایی که اجازه ورود ماسک، گان، کیت‌های تشخیصی، دارو و... را به کشور نمی‌داد و مسئولان بهداشت و درمان بارها اعلام کردند که علی‌رغم دروغ بزرگ آمریکایی‌ها مبنی بر تحریم نبودن دارو و تجهیزات پزشکی، اما با توجه به بسته بودن کانال نقل و انتقال مالی و در عین حال تهدید سایر کشورها از سوی آمریکا درباره عدم معامله با ایران، راه ورود این تجهیزات به کشور بسته است. همان موقع بود که استفاده از ماسک پارچه‌ای توسط مسوولان توصیه شد و مردم گروه‌های جهادی پای کار آمدند تا به هر طریقی شده کمبود ماسک را رفع کنند. اقدام بزرگی که باعث شد در مدت زمان کوتاهی نه تنها کمبود ماسک رفع شود که ایران بخشی از این محصول را صادر یا در قالب کمک‌های بشر دوستانه به سایر کشورها اهدا کرد.

*از تحریم تا خودکفایی

طبق آمارهای سازمان غذا و دارو که میزان تولید ماسک سه لایه از روزانه ۴۰۰ هزار عدد در سال ۱۳۹۸ به روزانه ۴۲ میلیون عدد رسید. همچنین میزان تولید ماسک فیلتردار از روزانه ۵۰۰۰ عدد در سال ۱۳۹۸ به روزانه ۵۰۰ هزار عدد در سال ۱۳۹۹ رسید. همچنین بر اساس گزارش های ارایه شده از سوی سازمان غذا و دارو میزان تولید دستکش از سالانه ۴۵۰ میلیون جفت در سال ۱۳۹۸ به روزانه ۴۲ میلیون عدد در سال ۱۳۹۹ افزایش یافت و در زمینه لباس غیر استریل محافظتی کادر درمان در کشور در سال ۱۳۹۸ روزانه ۱۰۰۰ عدد تولید می‌شد، در سال ۱۳۹۹ به روزانه ۱۰۰ هزار عدد رسید. همچنین در زمینه تولید کیت‌های تشخیصی PCR  نیز در کشور موفق عمل کردیم. به طوری که برای اولین بار در کشور اقدام به تولید این کیت‌ها شد و به گفته وزارت بهداشتی‌ها اکنون ظرفیت انجام روزانه بیش از ۱۰۰ هزار تست کرونایی در کشور وجود دارد.

*پیک اول و دوم مرگ!

با رسیدن نوروز ۱۳۹۹، برنامه‌های مقابله‌ای با کرونا در قالب طرح فاصله‌گذاری اجتماعی تشدید و بسیج ملی مقابله با کووید ۱۹ جایگزین طرح سلامت نوروزی شد. بر این اساس وزیر بهداشت وقت هشدار داد که مردم از مسافرت درون شهری و بین شهری خودداری کنند. همچنین اعلام شد غربالگری در مبادی خروجی استان‌ها برای شناسایی مبتلایان احتمالی به کووید ۱۹ انجام شود.اقداماتی نظیر تب‌سنجی و بررسی علائم انجام و اعلام شد که افراد دارای علائم کووید ۱۹ به مدت دو هفته در شهر محل غربالگری، قرنطینه می‌شوند.

خوشبختانه این موج با آموزش، رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت آن از سوی مردم، توانایی شناسایی کرونا از طریق افزایش کیت‌های تشخیصی تست PCR، ارتقاء مهارت کادر درمانی و... روند کاهشی به خود گرفت و این روند تا اواخر اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ ادامه داشت. اوضاع آرام شد و همه گمان کردند که اپیدمی پایان یافته است و همین بهانه‌ای شد برای برداشته شدن محدودیت‌ها، خیابان‌ها شلوغ شد و سفرها آغاز. همین موضوع باعث شد تا با گذشت دو هفته از رها کردن محدودیت‌ها کرونا روی دیگر خود را نشان دهد و آمار مبتلایان و فوتی‌ها روند افزایشی بگیرد و کشور وارد پیک دوم بیماری شود. پیک دوم با موارد ابتلا و فوتی‌های بیشتری همراه شد و تقریبا تا اوایل شهریور ماه ۱۳۹۹ به طول انجامید.

*مرگ‌های ۴۰۰ تایی در پیک سوم

هرچند مسوولان وزارت بهداشت و رسانه‌ها به صورت ۲۴ ساعته بر استفاده از ماسک تاکید داشتند اما عده‌ای گوششان بدهکار نبود و آمار رعایت پروتکل‌های بهداشتی روز به روز کاهش یافت، همان موقع بود که سعید نمکی وزیر بهداشت اعلام کرد که پاییز سختی را پیش رو خواهیم داشت!   پاییز از راه رسید؛ هوا به تدریج رو به سرد شدن گذاشت و پیک سوم کرونا با شدت بیماری‌زایی بیشتر آغاز شد. کرونا در پیک سوم خود تاخت و قربانی گرفت. به طوری که مرگ‌های ۴۰۰ تایی در روز را رقم زد و خانواده‌های زیادی داغدار شدند و آرزوهای زیادی در زیر خاک مدفون شد. طی پاییز و زمستان ۱۳۹۹ با تلاش کادر بهداشت و درمان کشور و البته رعایت پروتکل‌ها از سوی مردم موج سوم بیماری نیز به تدریج فرو نشست و وزیر بهداشت وقت، در ۱۶ دی ماه ۱۳۹۹ از دو رقمی شدن مرگ‌های کرونایی در کشور پس از یک پاییز پرمرگ، خبر داد.

*طغیان چهارم

روز (۱۶ دی ماه ۱۳۹۹) وزیر بهداشت ورود گونه انگلیسی کرونا به کشور را هم تایید کرد و نسبت به خطرات آن هشدار داد. ویروسی با قدرت سرایت و انتشار چند برابری نسبت به کرونای ووهان. بنابراین کرونا طغیان چهارمش را در کشور کلید زد. کاهش شدید رعایت پروتکل‌ها، از سر گیری سفرها و بی‌توجهی برخی مسئولان به وضعیت کرونا،  موج چهارم کرونا را طوفانی آغاز کرد. پیکی که با نوع انگلیسی ویروس، از برخی استان‌های جنوبی آغاز شد و تنها طی چند روز تمام مراکز استان‌ها را قرمز و بیمارستان‌ها را از بیماران بدحال کرونایی مملو کرد.

در آستانه تعطیلات نوروزی ۱۴۰۰، با وجود اعلام نگرانی‌های شدید وزارت بهداشتی‌ها و وزیر وقت بهداشت مبنی بر محدودیت در سفرها و جدیت در رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اما نه گوش مردم بدهکار بود و نه دولتی‌ها. سفرهای نوروزی به راه افتاد و همین موضوع باعث شد که هنوز از شر مرگ‌های پیک چهارم کرونا آسوده نشده بودیم، کرونای هندی رخ بنماید و پیک پنجم بروز یابد. پیکی که از استان‌های جنوبی و جنوب شرق کشور شروع شد، سیستان و بلوچستان، کرمان، بوشهر و... را درنوردید و روند بیماری در این استان‌ها را به سرعت صعودی کرد و بعد هم شهر به شهر پیش رفت تا حکمرانی‌اش را در کل کشور تثبیت کند، به ویروس غالب در کشور بدل شود و قربانی بگیرد. پیکی که هم از نظر قدرت سرایت و هم از لحاظ شدت بیماری بسیار سریع و شدید بود و در اوج ناباوری مرگ‌های کرونایی‌مان را به ۷۰۹ نفر در طول یک شبانه روز رساند.

* نیاز به تامین ۱۲۰میلیون دز واکسن

پیک چهارم کرونا اینبار با ویروسی انگلیسی در آستانه نوروز ۱۴۰۰ آغاز شد که همین موضوع بر نگرانی‌ها افزود و جنا بسیاری از هموطنان را گرفت. هرچند خبرهای خوبی از تولید واکسن کرونا در کشورهای مختلف به گوش می رسید و حتی برخی از آنها تزریق آن را هم آغاز کرده بودند. در همین راستا وزارت بهداشت سه مسیر را برای دسترسی به واکسن کرونا پیش گرفت؛ تولید داخلی واکسن کرونا با توان دانشمندان ایرانی، تولید مشترک آن از طریق انتقال دانش فنی و در نهایت واردات. با توجه به شرایط کشور و نیاز به تامین ۱۲۰میلیون دز واکسن، پیش بینی وزارت بهداشت آن بود که حداقل دو سوم واکسن مورد نیاز کشور از محل تولید داخل تامین شود و بر همین اساس هم با تشکیل کمیته ملی واکسن، تولید واکسن کووید در پلتفرم‌های مختلف از بهار و تابستان سال گذشته در دستور کار قرار گرفت.

*وعده‌هایی که محقق نشدند

در همین راستا وزیر وقت بهداشت قول داد که در خرداد ماه اولین واکسن ایرانی کرونا روی میز است؛ به این ترتیب بود که در دهم خردادماه نمکی از ارایه مجوز مصرف اضطراری به واکسن کووایران برکت خبر داد و چندی بعد نیز واکسن پاستوکووک،کووپارس و اسپایکوژن هم مجوز مصرف دریافت کردند، اما سهم واکسن‌های ایرانی در سبد واکسیناسیون ملی علیه کرونا همچنان ناچیز بود.

تاخت و تاز کرونا ادامه داشت و دولت هم به روزهای پایانی عمرش می رسید اما وعده‌های مسوولان دولت قبل از رییس جمهور تا وزیر بهداشت برای تامین واکسن در موعد مقرر محقق نشد و آنها به کرات اعلام کردند که دلیل محقق نشدن وعده‌ها تحریم‌ها و بدعهدی کشورهای سازنده بوده است و از سوی مسوولان وقت وزارت بهداشت نیز مکررا اعلام  شد که در مورد واکسن وارداتی آنچه از جانب طرف ایرانی باید انجام می شد، به رغم تمام مشکلات، در زمان خود انجام شده است.

*واردات ۱۸۰ میلیون دز واکسن کرونا

انتخابات ریاست جمهوری در بحبوحه شیوع کرونا برگزار شد و دولت سیزدهم با ریاست آیت‌الله رییسی روی کار آمد و مجلس نیز بهرام عین‌اللهی را به عنوان وزیر بهداشت جدید انتخاب کرد. با نشستن عین‌اللهی بر مسند وزارت بهداشت وی اولویت برنامه‌ کاری‌اش را تامین سریع واکسن عنوان کرد و وعده افزایش سرعت واکسیناسیون را داد. وعده‌ای که چندی نپایید که محقق شد.

روند ورود محموله‌های پنج میلیونی واکسن به کشور آغاز شد و آمار تزریق روزانه واکسن از یک میلیون دُز فراتر رفت و برای شبانه‌روزی شدن مراکز تزریق، برنامه‌ریزی شد. درحالی که تا پایان دولت دوازدهم تا ۱۵ مردادماه  سال ۱۴۰۰ به ۱۹ میلیون و ۹۰۴ هزار دُز می‌رسید میزان واردات واکسن کرونا در مدت زمانی کوتاهی در دولت جدید به بیش از ۱۸۰ میلیون دز رسیده است.

*تولید ۳۸ میلیون دز واکسن داخلی

همچنین از سوی دیگر مقایسه میزان تولید واکسن کرونا در دولت قبل و دولت جدید نیز چشمگیر است به طوری که تولید واکسن های داخلی تا ۱۵ مردادماه سال ۱۴۰۰ به ۱ میلیون و ۷۷۶ هزار دُز می‌رسید و این رقم در دولت جدید اکنون به بیش از تولید واکسن های داخلی تا ۱۵ مردادماه: ۱ میلیون و ۷۷۶ هزار دُزرسیده است و با تولید انبوه واکسن پاستوکووک و واردات گسترده سینوفارم شرط سنی از واکسیناسیون حذف شد و برای واکسیناسیون فراخوان عمومی داده شد. پس از آن نیز واکسیناسیون دانش‌آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال با دو واکسن سینوفارم و پاستوکووک کلید خورد.

همچنین دولت سیزدهم توانست با تزریق ۱۳۰ میلیون و ۲۷۴ هزار دُز واکسن کرونا در بین دولتهای پیشرو در تزریق واکسن کرونا قرار گیرد این اتفاق درحالی رخ داد که در دولت قبل تنها  ۱۲ میلیون و ۵۸۹ هزار دُز معادل ۲۰ درصد جمعیت هدف دز اول واکسن را دریافت کرده بودند و میزان تزریق دز دوم واکسن نیز به ۳ میلیون و ۷۲ هزار دُز معادل ۵ درصد جمعیت هدف رسیده بود اما امروز بیش از ۷۵ درصد جمعیت هدف کشور دز اول واکسن، ۷۸ درصد جمعیت هدف دز دوم واکسن و ۳۴ درصد جمعیت هدف دز سوم واکسن کرونا را دریافت کرده اند.

هرچند میزان واکسیناسیون کرونا در کشور به خوبی درحال انجام است اما نباید از این موضوع غافل شویم که تنها  ۲۶ میلیون نفر از جمعیت کشور دز سوم واکسن کرونا را دریافت کرده و نباید از تزریق دز یادآور و رعایت پروتکل های بهداشتی غافل شویم، کاهش رعایت پروتکلهای بهداشتی در تعطیلات نوروزی و حذف تدریجی محدودیت های کرونایی این نگرانی را در پی دارد که ممکن است وضعیت شهرهای کشور دوباره رنگ قرمز به خود بگیرد لذا باید کماکان رعایت دستورالعملهای بهداشتی مد نظر قرار داشته باشد.