به گزارش مشرق، ظاهراً حواشی پرونده قتل وحشیانه جمال خاشقجی، پایانی ندارد. امروز(جمعه) هم یک بار دیگر، چندین روزنامه چاپ آنکارا و استانبول در صفحه نخست، به موضوع توقف روند پیگیری قضائی قتل خاشقجی در استانبول واکنش نشان داده و آن را برجسته کردند. حالا بسیاری از تحلیلگران ترکیه معتقدند که توقف روند پیگیری قضائی قتل وی در استانبول، نشان دهنده عزم دولت اردوغان برای اعطای امتیاز به منظور عادی سازی روابط است.
قوه قضائیه ترکیه تصمیم گرفته علاوه بر توقف روند پیگیری قضائی قتل روزنامه نگار مخالف سعودی، کل پرونده را به ریاض ارسال کند تا به قول روزنامه های ترکیه، خود عاملین قتل، در مورد مجازات، تصمیم بگیرند!
این در حالی است که ۳ سال پیش اردوغان گفته بود: «عربستان سعودی از ما خواسته پرونده را برایشان بفرستیم تا خودشان حکم دهند. من نمی دانم اینها مردم جهان را چه فرض کرده اند؟ آیا فکر می کنند دیگران تا این اندازه ساده لوح هستند تا پرونده را برای آنها بفرستند. خیر. از این خبرها نیست. محل جنایت، استانبول است و بنابراین محل محاکمه نیز استانبول خواهد بود و لازم است عاملین را به اینجا بفرستند تا در دادگاه صالحه ترک، محاکمه شوند.»
خانواده خاشقجی چه می گوید؟
یکی از اقدامات زیرکانه محمد بن سلمان شاهزاده سعودی این است که هر دو پسر جمال خاشقجی را به قصر خود فراخوانده و مرگ نابهنگام پدرشان را به آنها تسلیت گفت!
او همچنین اعلام کرد که ریاض، با تمام توان و امکانات خود، در تلاش است تا مقصرین را شناسایی و مجازات کند! گفته می شود که پسران خاشقجی که شهروند و مقیم عربستان سعودی هستند، اقدام آشکاری برای پیگیری پرونده انجام نداده اند اما همسر ترک او، هنوز هم دست از پیگیری برنداشته است.
خانم خدیجه چنگیز دانشجوی رشته پزشکی اهل استانبول که پیش از اتمام تحصیلات، با خاشقجی آشنا شده و به عقد او درآمده بود، دیروز به طور آشکار از دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه گلایه کرده و اعلام کرد: «شما دست برداشتید و ظاهراً کاری به این پرونده ندارید. اما من دست بردار نیستم و همچنان ادامه خواهم داد.»
سیاستمداران ترکیه چه می گویند؟
تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت گفته است:« تصمیم قوه قضائیه برای متوقف کردن روند پیگیری قتل خاشقجی، غیرقابل قبول است. شما پرونده مربوط به قتلی که در ترکیه انجام شده را به چنین نقطه ای می رسانید و سپس با در نظر گرفتن تبعات سیاسی و بدون توجه به زمینه حقوقی، آن را به خود عربستان ارجاع می دهید؟ این یعنی چه؟ این تصمیم، با جدیت و قاطعیت کار قضا سازگار نیست. این رفتار شما، نشان می دهد که اردوغان تا چه اندازه می تواند گردش کند و چند زیگزاگ عجیب انجام دهد. متاسفانه، این رفتارهای شماست که آبرو و اعتبار ما را متزلزل می کند. آبروی ترکیه با این زیگزاگ ها بیشتر نمی شود، متأسفانه آسیب می بیند.»
گلتکین اویسال رهبر حزب دموکرات:«این دیگر چه نوع قضا و عدالتی است؟ عدالت از بین برود. شما پرونده را به خاطر چهار پنج میلیارد دلار به عربستان فروختید. این تابلویی از اوج تباهی حزب عدالت و توسعه است. شما با تمام ادعاهای خود مورد امتحان و آزمون قرار گرفته اید و رد شدید.»
اوز کان سالیچی، معاون رهبر حزب جمهوری خلق معتقد است:«طبق معمول، آن که مدعی آرمان های بزرگ بود، کوتاه آمد! وقتی که پای پول در میان باشد، هیچ کاری وجود ندارد که از انجام آن، ابایی داشته باشند. این یعنی تبدیل شدن قانون به ابزاری در دست نهاد سیاست. با این روند، اعتماد به ترکیه در عرصه بین المللی رو به اتمام است.
کانی تورون، دبیر کل حزب آینده نیز گفته است:«پرونده جمال خاشقجی به همان کسانی ارجاع شده است که او را به طرز وحشیانه ای به قتل رساندند! این دولت، هیچ آرمان و مبارزه ای ندارد. هیچ ارزشی وجود ندارد که حزب حاکم، برای حفظ آن مبارزه کند. حاضرند هر چیزی را بفروشند. دوستان آک پارتی که می گویند برای آرمان خود از این دولت دفاع می کنند. واقعاً می توانید بگویید تا کی از این ننگ دفاع خواهید کرد؟ دست از فریب دادن خود بردارید.»
بهادر اردوم معاون رهبر حزب خوب نیز گفته است:«انتقال پرونده جمال خاشقجی به عربستان سعودی به این معنی است که ترکیه به عنوان دولتی که در محل وقوع قتل، از اقتدار و صلاحیت برخوردار است، به طور آشکار، از حق صلاحیت و حاکمیت خود، صرف نظر می کند. حزب عدالت و توسعه که کشور را ویران کرده است، با انتقال این حق به عربستان سعودی در ازای دریافت پول، از حاکمیت ترکیه دست می کشد. شرم بر شما.»
روزی که رئیس سیا، ضجه های مقتول را شنید
یکی از معماهای مرتبط با قتل جمال خاشقجی در ترکیه، این است که هنوز هم مشخص نیست که صدای ناله های دردناک جمال خاشقجی در هنگام قتل، چگونه ضبط شد. ترکیه به طور قاطعانه در همان ساعات نخست مفقود شدن خاشقجی، موضوع را اعلام نکرد. اما بعدها مشخص شد که دقیق در همان زمام، خبردار شده اند. چرا؟
چون بعدها سرویس اطلاعاتی میت ترکیه، رئیس وقت سازمان سیا را به استانبول دعوت کرده و برای او یک فایل صوتی پخش کرد. رئیس وقت سیا که اتفاقاً قبلاً در آنکارا کار کرده و بر زبان ترکی و عربی تسلط دارد، بعدها اعلام کرد که فایلی که برای او پخش شده که نشان می دهد خاشقجی در همان اثنای ورود به کنسولگری، مورد حمله قرار گرفته و به شکلی وحشیانه او را به قتل رسانده اند.
رئیس سیا، پس از بازگشت به واشنگتن، اطلاعات دقیقی به دونالد ترامپ ارائه داد که نشان می داد تیم امنیتی تحت امر ولیعهد سعودی، به شکل عیان در این جنایت دست داشته است. اما نتیجه چه شد؟ هیچ. ترامپ، نه تنها اقدام خاصی علیه عربستان انجام نداد، بلکه به خاطر حفظ منافع اقتصادی و زنده نگه داشتن قرارداد تسلیحاتی چند صد میلیارد دلاری، از کنار این ماجرا گذشت. شاید همین بی اعتنایی و سازش آمریکا بود که باعث شد ترکیه هم نتواند جبهه خاصی علیه ریاض تشکیل دهد.
مشاور عرب اردوغان چه گفت؟
پروفسور یاسین اکتای جامعه شناس و آکادمیسینی که عضو شورای عالی سیاستگذاری حزب عدالت و توسعه شده و همواره به عنوان یک مشاور امین اردوغان شناخته شده، ارتباط مهمی با پیگیری پرونده خاشقجی دارد.
خدیجه چنگیز، نامزد ترک خاشقجی گفته است: «وقتی که جمال را تا مقابل کنسولگری عربستان همراهی کردم، او به من گفت: اگر من دیر بیرون آمدم یا مشکل خاصی پیش آمد، حتماً به یاسین اکتای زنگ بزن و از او بخواه پیگیری کند.»
در واقع یاسین اکتای همان کسی است که خاشقجی را به ترکیه دعوت کرده و حتی از نزدیک او را با اردوغان نیز آشنا کرده بود. اما او دو روز پیش در مورد تصمیم جدید دستگاه قضای ترکیه، تنها به بیان این جملات بسنده کرد: «نمی‌خواهم در این مورد چیزی بگویم. من ۴ سال است که با این پرونده زندگی می کنم. من واقعاً ناراحتم. شاید چیزهایی در میان است که من هیچ اطلاعی از آنها ندارم.»
۱۸:۱۴ - ۱۴۰۱/۰۱/۱۹
۱۱:۵۰ - ۱۴۰۱/۰۱/۲۰
