به گزارش مشرق، روز گذشته طوفان بزرگی ۲۶ استان کشور را در برگرفت و وضعیت بسیاری از شهرهای کشور را در شرایط خطرناک قرار داد. غلظت این گرد و غبار در تهران به حدی بود که این شهر را با شاخص آلودگی بی‌سابقه ۴۱۶ به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان معرفی کرد!

به گفته مسئولان سازمان هواشناسی و سازمان محیط زیست, منشأ این گرد و غبار در کشورهای همسایه و برخواسته از مرزهای غربی کشور بوده است.

شرایط پرخطر آلودگی هوا که امروز نیز در ۱۸ استان کشور ادامه دارد و سبب نگرانی شهروندان شده است اما کارشناسان محیط زیست معتقدند که این طوفان گرد و غبار تنها نمونه‌ای از طوفان‌های گرد و غبار با منشأ خارجی است که کشور در آینده با آن بیشتر روبه‌رو خواهد شد چرا که باتکمیل پروژه‌های سدسازی ترکیه موسوم به پروژه "گاپ" و قطع حق‌آبه رودخانه‌های دجله و فرات باید منتظر رخ دادن طوفان‌های بدتر از این هم باشیم!

ببینید:

فیلم/ گرد و غبارتا چه زمانی ادامه دارد؟

جدای از کارشناسان محیط زیست, مدیران سازمان محیط زیست و اعضا فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی نیز درباره تبعات گسترده و شدید مخرب بودن این پروژه هشدار داده‌اند و خواستار پیش گرفتن دیپلماسی قوی و اقدام بین‌المللی وزارت خارجه و وزارت نیرو در رابطه با این موضوع از طریق مجامع بین‌المللی شده‌اند.

بیشتر بخوانید:

ردپای ترکیه در گرد و غبار تهران

پیش از این مجتبی ذوالجودی, سرپرست معاونت محیط زیست دریایی سازمان محیط زیست درباره این پروژه مخرب زیست محیطی هشدار داده و گفته بود: تأثیرات سوء پروژه سدسازی ترکیه موسوم به "پروژه گاپ" در ایران و به‌خصوص تالاب هورالعظیم بسیار زیاد است و سد ایلیسو که که از ورود ۵۶ درصد از آب دجله به عراق جلوگیری می‌کند, خطری برای کل منطقه محسوب می‌شود! برای پیگیری پروژه گاپ کشور ترکیه نیاز به دیپلماسی آب داریم که وزارت نیرو و وزارت امور خارجه متولی انجام آن هستند و سازمان محیط زیست نیز تا رسیدن به عملکرد مطلوب بر روند کار آن‌ها را نظارت می‌کند.

بیشتر بخوانید:

آتشبار ۶ حزب مخالف حزب حاکم ترکیه

داریوش گل‌علیزاده, سرپرست مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست نیز با اشاره به سدسازی‌های ترکیه بر افزایش شدت طوفان گرد و غبار اخیر در کشورمان گفت:  این پروژه عملاً بخش اعظمی از حق‌آبه دجله و فرات را قطع می‌کند و زمین‌هایی که بر اثر قطع حق‌آبه به منشأ گرد و غبار تبدیل شده‌اند, با  وزش ضعیف‌ترین بادهای عمودی و افقی گرد و غبار را به کشور ما می‌آورند؛ این سد خطر تشدید گرد و غبار در ایران را به‌شدت افزایش می‌دهد و لازم است با دیپلماسی درست هرچه سریع‌تر از طریق مجامع بین‌المللی در رابطه با این سدسازی‌ها اقدام کنیم و ترکیه را ملزم کنیم حق‌آبه را تأمین کند.

پروژه سدسازی ترکیه موسوم به "گاپ"  که شامل ۲۲ سد و ۱۳ نیروگاه بر روی سرشاخه‌های دجله و فرات است، عراق، سوریه و ایران را سرزمین های غیرقابل سکونت تبدیل خواهد کرد! این دزدی آب توسط ترکیه باعث خشک شدن اراضی کشاورزی عظیم عراق می‌شود که این خشکی زمین‌های عراق دلیل ایجاد توده‌های گسترده گرد و غبار در ایران است.

در ادامه تکمیل این پروژه طی سالیان اخیر که در غفلت مسئولان وزات خارجه کشور در حال پیشروی است, در آبان ماه سال ۱۴۰۰ سد ایلیسو آبگیری شد!

سد "ایلیسو" که بر روی رود دجله در استان "ماردین" در جنوب شرق ترکیه ساخته شده است، گنجایش ۴۳ میلیارد متر مکعب آب را دارد و پس از سد آتاتُرک، دومین سد بزرگ ترکیه محسوب می‌شود؛ رودخانه‌های دجله و فرات از ترکیه سرچشمه می‌گیرند و این سد یکی از ۲۲ سد و مخزنی است که ترکیه قصد دارد تحت پروژه "گاپ" روی رودخانه‌های دجله و فرات بسازد.

احداث این سد برای ایران و سایر کشورهای منطقه تهدیدی جدی در زمینه کم‌آبی, از بین رفتن تنوع زیستی و بحران ریزگردها باشد و همچنین از رونق افتادن کشاورزی و به دنبال آن، مشکلات اقتصادی را نیز در پی داشته باشد. با توجه به قرار گرفتن این سد در جنوب شرق ترکیه و احداث آن بر روی رود دجله که به خاک عراق سرازیر می‌شود,‌ این سد محیط زیست کشور ایران را نیز به خود وابسته کرده و برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است.

دجله مستقیماً از ترکیه وارد عراق می‌شود و عراق را آبیاری می‌کند و سرانجام به تالاب هورالعظیم می‌رسد؛ با احداث این سد از ورود ۵۶ درصد منابع آب دجله به ایران و عراق جلوگیری می‌شود که در نتیجه باید منتظر مرگ قریب‌الوقوع تالاب هورالعظیم و یک فاجعه بزرگ زیست‌محیطی در ایران و تشدید شرایط وخیم گردوخاک در کشورمان باشیم!

با احداث این سد، حق‌آبه رود دجله توسط دولت ترکیه نادیده گرفته خواهد شد و خشک شدن تالاب‌های مرکزی عراق و سوریه، تبدیل تالاب هورالعظیم به بزرگترین کانون بحرانی ریزگرد در منطقه، درگیری ۲۵ استان غربی و مرکزی کشورمان با معضل ریزگردها و افزایش چشمگیر این مسأله نمونه‌ای از اثرات حذف حق‌آبه دجله توسط ترکیه خواهد بود.

همچنین نابودی بیش از ۶.۵ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی عراق و سوریه، ایجاد کانون‌های فرسایش بادی و تولید گرد و خاک، خشکی عراق و گرد و غبار برخاسته از این کشور بر روی ایران از دیگر آسیب‌های جبران‌ناپذیر اقدام دولت ترکیه با احداث سد ایلیسو خواهد بود.

در گذشته نیز ساخت سد آتاتورک در ترکیه که ۷۵ درصد آب فرات را ذخیره می‌کند و با ظرفیت ۵۰ میلیارد مترمکعب معادل ۶۵۰ سد ایران و معادل نیمی از ظرفیت تمام آب‌های ایران است, سبب خشک شدن بخشی از تالاب هورالعظیم در عراق شده بود و ریزگردهای ناشی از آن ایران را درگیر بحران ریزگردها کرده است.

تکمیل تمام ۲۲ سدی که قرار است طی این پروژه بر روی رودخانه‌های دجله و فرات ساخته شود, علاوه بر تشدید بحران آب منطقه, کشورهای منطقه از جمله ایران را با بحران‌های زیست محیطی بیشتر و گسترده‌تر, بحران‌های اقتصادی و بحران ریزگردها مواجه خواهد کرد؛ با این وجود همچنین شاهد غفلت و خواب مسئولان کشور در موضوع دیپلماسی آب هستیم!