به گزارش مشرق، با گذشت حدود یک سال از آغاز گفت‌وگوهای احیای توافق هسته‌ای سال۲۰۱۵و برگزاری ۸دور مذاکره میان جمهوری اسلامی ایران و ۱+۴، اکنون شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده که به‌نظر می‌رسد با تعلل آمریکا برای تصمیم‌گیری سیاسی، مذاکرات وین در مرز «از هم گسیختن» و «توافق خوب» قرار گرفته‌است؛ روندی که اکثر ناظران معتقدند تأخیر در دستیابی به نتیجه در آن، بیش از هر چیز به‌دلیل چندصدایی و تناقض‌های موجود در ساختار حاکمیتی آمریکا در این زمینه بوده‌است.
این درحالی‌است که مقام‌های سیاسی جمهوری‌اسلامی در روزهای اخیر بارها اعلام کرده‌اند درصورت اتخاذ رویکرد عمل‌گرایانه از سوی واشنگتن نسبت به مذاکرات وین، ایران برای رسیدن به یک توافق «خوب»، «قوی» و «پایدار» مصمم است.
بر همین اساس هم بود که وزیر امورخارجه کشورمان در آخرین موضع‌گیری خود پیرامون روند گفت‌وگوهای هسته‌ای، در تماس تلفنی با همتای صربستانی خود باردیگر براین نکته تأکید کرد که طرف آمریکایی باید به جای زیاده‌خواهی و ایجاد مانع در مسیر کار و کند کردن روند توافق، با رویکردی واقع‌بینانه رفتار کند.
حسین امیرعبداللهیان در این گفت‌وگوی تلفنی علاوه بر اینکه مواضع چین، روسیه و ۳کشور اروپایی را در مسیر رسیدن به توافق سازنده ارزیابی کرد، نقش اتحادیه اروپا و به‌ویژه تلاش‌های جوزپ بورل، مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا و مورا مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا را فعال دانست.
روزنامه همشهری گزارشی از آخرین وضعیت برجام را منتشر کرد که در ادامه آن را می‌خوانید:
کارزار دمکرات‌ها در مواجهه با مذاکرات وین
مواضع وزیر امورخارجه کشورمان در روزهای اخیر بیش از هر چیز نشان‌دهنده این نکته کلیدی است که درحال‌حاضر دستیابی به توافق مثبت در مذاکرات وین دست‌یافتنی‌تر از هر زمانی‌است، مشروط براینکه واشنگتن در این زمینه از اراده و توانایی لازم برای تصمیم‌گیری برخوردار باشد، اما به‌نظر می‌رسد آمریکا همچنان آمادگی لازم را در این زمینه ندارد و اختلاف‌های داخلی، دولت بایدن را وادار به اتخاذ رویکردی منفعلانه دراین حوزه کرده که نمود آن در فرافکنی‌ها و فضاسازی‌های اخیر این کشور در قبال جمهوری‌اسلامی ایران و مقصر جلوه دادن سپاه‌پاسداران قابل مشاهده است.
در مقابل اما نوع مواجهه جریان‌های سیاسی داخلی آمریکا با مذاکرات وین عیان‌کننده شکاف‌های عمیق به‌وجود آمده در ساختار حاکمیتی آمریکا در این حوزه است. در هفته‌های گذشته چهره‌های جمهوریخواه بارها مخالفت خود را با گفت‌وگوهای هسته‌ای با ایران اعلام کرده بودند، اما در روزهای اخیر چهره‌های دمکرات مجلس نمایندگان آمریکا نیز وارد این کارزار شدند و با برگزاری یک نشست‌خبری، مخالفت خود را با روند مذاکرات وین اعلام کردند.
-آنگونه که از خبرها برمی‌آید، ۱۸عضو دمکرات کنگره آمریکا «با هم متحد شده‌اند تا نگرانی‌های مهم خود را درباره توافق آینده با ایران مطرح کنند. گزارش‌ها حاکی از آن است که ایالات متحده به آخرین مرحله از مذاکرات وین با ایران رسیده‌است.» گاتهایمر در این کنفرانس مطبوعاتی به اتهام‌زنی علیه ایران روی آورد و ادعای بی‌اساس آمریکا و متحدانش علیه سپاه پاسداران را تکرار کرد.
او ادعا کرده‌است که «در شرایطی که مذاکرات وین در حال پایان است، نمی‌توانیم فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی را که یکی از قدرتمندترین ابزارهای دیپلماتیک ماست، به‌عنوان یک ابزار ارزان‌قیمت چانه‌زنی در نظر بگیریم. اگر ایران، چیزی را ثابت کرده باشد، این است که نمی‌توان به آنها اعتماد کرد.»
طرح مطالبات فرابرجامی
دونالد نورکراس، دیگر نماینده دمکرات مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت نیوجرسی هم در بخشی از این نشست‌خبری ادعاها درباره «بندهای غروب» توافق هسته‌ای برجام را تکرار کرد؛ «بندهای غروب فقط توانایی رژیم برای غنی‌سازی اورانیوم یا توسعه زرادخانه اتمی را به تأخیر می‌اندازد و این غیرقابل‌قبول است. هرگز نباید اجازه داد ایران به یک تهدید اتمی برای جهان تبدیل شود. نه امروز، نه ۱۰یا ۱۵ سال دیگر، هیچ وقت».
علاوه‌بر اینها به‌نظر می‌رسد مقام‌های سیاسی آمریکا قصد دارند با هدایت دولت بایدن به مسیر مذاکراتی جدید، روند گفت‌وگوهای هسته‌ای را تحت‌تأثیر قرار دهند. با توجه به این موضوع هم بود که سوزان لی، قانونگذار کنگره آمریکا از ایالت نوادا ضمن تکرار ادعاهای بی‌اساس درباره «حمایت ایران از تروریسم»، درباره برنامه موشکی ایران هم اظهارنظر کرد و خواستار مهار این برنامه و تقویت امنیت رژیم صهیونیستی شد؛ «درحالی‌که برجام دوباره درحال مذاکره است، به همکارانم پیوستم تا از یک توافق قوی‌تر درخصوص محدودیت‌ها و مفاد اتمی قابل اعتماد حمایت کنیم که مانع از تأمین مالی تروریسم بین‌المللی و پیشبرد برنامه موشکی ایران می‌شود.»
واکنش چین به مواضع برجامی آمریکا و تروئیکای اروپایی
وزرای خارجه آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه ادعا می‌کنند برای سناریوهای دیگر در مورد ایران، درصورت لزوم آماده هستند. آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه آمریکا بامداد پنجشنبه در دیدار با لیز تراس، وزیر امور خارجه انگلیس، ژان ایو لودریان، وزیر امورخارجه فرانسه و آنالنا بائربوک، وزیر امورخارجه آلمان درباره مسائل مختلفی ازجمله ایران و اوکراین گفت‌وگو کرد. وزارت امورخارجه آمریکا در بیانیه‌ای با اعلام اینکه «بلینکن و همتایانش در تروئیکای اروپایی، آمادگی خود را برای سناریوهای دیگر در مورد ایران، درصورت لزوم اعلام کردند»، تصریح کرده‌است که «بلینکن و وزرای امورخارجه انگلیس، فرانسه و آلمان توافق کردند که راه‌حل دیپلماتیک بهترین نتیجه برای مذاکرات هسته‌ای ایران است». درمقابل اما بیانیه آمریکا و تروئیکای اروپایی با واکنش وزارت امورخارجه چین مواجه شد و سخنگوی وزارت امورخارجه این کشور در نشستی خبری تأکید کرد که آمریکا، به‌عنوان مقصر وضعیت فعلی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران، باید هرچه سریع‌تر تصمیم‌های سیاسی خود را اتخاذ کند و به‌صورت فعالانه به نگرانی‌های مشروع طرف ایرانی پاسخ دهد.
ژائو لیجیان با بیان اینکه مذاکرات برسر احیای پایبندی به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) وارد مرحله نهایی شده‌است، افزود: همه طرف‌ها درخصوص بیشتر قسمت‌های متن توافق برای از سرگیری پایبندی به برجام به اجماع رسیده‌اند و تعداد اندکی از موارد باقی مانده‌اند که باید حل شوند. وی به این نکته هم اشاره کرد که چین معتقد است جایگزین بهتری برای برجام وجود ندارد؛ «در مرحله نهایی مذاکرات، این مسئله که همه طرف‌ها به تقویت اعتماد، تشدید تلاش‌های دیپلماتیک، تسهیل رسیدن به یک جمع‌بندی بدون اشکال از مذاکرات پرداخته و مانع از هدر رفتن تلاش‌های قبلی شوند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند». لیجیان همچنین عنوان کرد که چین به مشارکت سازنده در مذاکرات، کمک به بازگرداندن برجام به مسیر قبلی، تداوم برپایی نظام منع گسترش سلاح‌های اتمی و ترویج صلح و ثبات در خاورمیانه، ادامه خواهد داد.
۱۶:۱۵ - ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
