به گزارش مشرق، «بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده ضلع اروپایی مذاکرات وین طی مصاحبه‌ای با روزنامه «کرونن» اتریش در پاسخ به این سوال که «بحران کرونا بزرگتر است یا بحران انرژی؟»» گفت: «این (بحران انرژی) بزرگترین بحرانی است که اروپا تا به حال داشته است.»

مدیرعامل آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) نیز گفت: «جهان در حال تجربه اولین بحران انرژی واقعی در تاریخ است.» خبرگزاری CNN آمریکا نیز تیتر زد: «بحران انرژی در انگلیس بزرگتر از بحران پاندمی کروناست».

اتحادیه اروپا تا قبل از جنگ اوکراین مقصد نیمی از صادرات نفت خام روسیه بود امّا پس از آغاز جنگ در اسفند ۱۴۰۰ واردات نفت خام و محصولات نفتی روسیه را ممنوع کرد. آمارهای آژانس بین المللی انرژی (IEA) نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۱ روزانه ۲.۲ میلیون بشکه نفت خام وارد کرده است.

آلمان با واردات روزانه ۶۸۷ هزار بشکه بزرگترین واردکننده از روسیه در اروپا بود. هلند با واردات ۴۱۴ هزار بشکه در جایگاه دوم قرار دارد.  لهستان (۳۷۲ هزار بشکه)، فنلاند (۲۰۱ هزار بشکه) یونان (۱۹۱ هزار بشکه) بلژیک (۱۸۳ هزار بشکه)، ایتالیا (۱۸۰ هزار بشکه)، لیختن‌ اشتاین (۱۷۳ هزار بشکه)، ترکیه (۱۴۱ هزار بشکه) و اسپانیا (۱۳۴ هزار بشکه) نیز در رده‌های بعدی قرار گرفته بودند. نمودار زیر میزان واردات نفت خام (قرمز) و نفت پالایش شده (نارنجی) روسیه توسط اعضای اتحادیه اروپا را نشان می‌دهد.

لیتوانی (۸۳%)، فنلاند (۸۰%)، اسلواکی (۷۴%)، لهستان (۵۸%)، مجارستان (۴۳%) تا قبل از جنگ اوکراین بیشترین وابستگی را به منابع نفت خام روسیه داشتند و کشورهای استونی، آلمان، یونان، نروژ و لتونی در رده‌های بعدی بودند.

جایگزین؟

ده کشور ونزوئلا، سعودی، ایران، عراق، کویت، امارات، روسیه، آمریکا، لیبی و نیجریه به ترتیب دارنده بالاترین ذخایر نفتی شناسایی شده جهان هستند. عربستان، امارات، عراق و کویت با حداکثر توان تولید در حال استخراج هستند. توان تولید نفت کویت در صورت فعال بودن تمامی چاه‌ها به ۲.۹ میلیون بشکه در روز است.  لیبی نیز درگیر جنگ است. آمریکا (بایدن) نیز در پی نفت به سعودی آمد که به در بسته خورد. روسیه هم که خود یک طرف منازعه است.

کشورهای دارنده بالاترین ذخایر نفتی شناسایی شده جهان| *اعداد: میلیون بشکه

ایران و ونزوئلا جمعاً صاحب یک-سوم از  ۱.۵۵ تریلیون بشکه نفت شناسایی شده جهان هستند.دو کشور روابط نزدیکی با یکدیگر دارند و تحریم‌های آمریکا نقطه اشتراک اصلی آنان است.

رئیس جمهور فرانسه خواهان بازگشت تهران و کاراکاس به بازار نفت شد امّا ونزوئلا با وجود اینکه دارنده بیشترین ذخایر نفتی شناسایی شده جهان است، به دلیل ضعف در زیرساخت‌های نفتی توان افزایش تولید در حجم بالا را تا آینده نزدیک ندارد. ونزوئلا در سال ۲۰۲۱ با کمک ایران توانست به تولید روزانه ۷۵۵ هزار بشکه در روز دست پیدا کند.

بلومبرگ (bloomberg) روز ۳۰ مرداد در گزارشی نوشت که ایران قریب به ۱۰۰ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی در اطراف سواحل خود ذخیره کرده است که به محض توافق می‌تواند روانه بازارهای جهانی کند.[۵] فایننشنال تایمز (FT) انگلیس نوشت که توافق هسته‌ای می‌تواند ۱.۳ میلیون بشکه صادرات روزانه نفت ایران را احیا کند.[۶] شبکه سی‌.جی‌.تی‌.ان (CGTN) چین برآورد کرده است که ایران می‌تواند حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه در روز تولید اضافی به بازارهای جهانی صادر کند.

ارتباط زمستان سرد اروپا با جنگ یمن چیست؟

چهار کشور یونان، ایتالیا، آلمان و فرانسه را در نظر بگیرید. آمار ذیل به نقل از اداره آمار اتحادیه اروپا (Eurostat) و مربوط به سال ۲۰۲۰ است و درصدها "در سال منتهی به جنگ اوکراین" دارای نوساناتی بوده است.

یونان: این کشور از روسیه ۱۷.۷ درصد و از قراقستان  ۱۷.۳ درصد نفت خام مورد نیاز خود را وارد کرده است. از طرفی ۴۳.۵ درصد از کیک واردات نفت خام این کشور از غرب آسیا و دو کشور عراق و عربستان است.

ایتالیا:‌ این کشور از روسیه ۱۱.۱ درصد و از قراقستان ۶.۹ درصد نفت خام مورد نیاز خود را وارد کرده است. از طرفی ۳۰.۵ درصد از کیک واردات نفت خام این کشور از غرب آسیا و دو کشور عراق و عربستان است.

آلمان: این کشور از روسیه ۳۴ درصد و از قراقستان ۹ درصد نفت خام مورد نیاز خود را وارد کرد. از طرفی ۵.۴ درصد از کیک واردات نفت خام این کشور از غرب آسیا و دو کشور عراق و عربستان است.

فرانسه: این کشور از روسیه ۸.۸ درصد و از قراقستان ۱۶.۲ درصد نفت خام مورد نیاز خود را وارد کرده است. از طرفی ۱۴.۷ درصد از کیک واردات نفت خام این کشور از غرب آسیا و دو کشور عراق و عربستان است.

واردات نفت خام یونان، ایتالیا، آلمان و فرانسه به تفکیک کشورها |منبع: ‌Eurostat

قزاقستان تحریم نیست امّا برای صادرات بخش عمده‌ای از نفت خود به شبکه روسیه متکی است. اگر مسکو مانع ایجاد کند و یا به دلیل تحریم بنادر روسیه نتواند به نحو مطلوب نفت صادر کند،‌ صادرات حداقل دو-سوم نفت قزاقستان با اخلال مواجه خواهد شد.

نکته فوق به این معناست که ۳۵% منبع واردات یونان، ۱۸% منبع واردات ایتالیا،‌ ۴۳% درصد منبع واردات آلمان و ۲۵% منبع واردات فرانسه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این نکته برای تمام کشورهای اروپایی طرف قرارداد با قزاقستان صادق است.

به اعداد و ارقام مذکور، نفتی که از غرب آسیا صادر می‌شود را نیز اضافه کنید. فرض را بر این می‌گیریم که عراق و جمهوری آذربایجان بدون مشکل نفت خود را صادر کنند. فقط عربستان را مدنظر قرار می‌دهیم.

اکنون در آستانه سالگرد بزرگترین حمله زیرساخت‌های نفتی در تاریخ جهان هستیم. شهریور ۱۳۹۸ بود که یمن در پاسخ به جنایات ائتلاف سعودی به تاسیسات بزرگترین شرکت نفتی جهان (آرامکو) حمله ترکیبی انجام داد و صادرات نفت سعودی را در یک ثانیه به نصف کاهش داد. اکنون بین دولت صنعا و رژیم سعودی یک آتش بس متزلزل حکمفرماست. با ادامه روند کارشکنی ریاض در توقیف کشتی‌های سوخت اعزامی به بنادر یمن و نقض آتش بس، دور نیست که مجاهدان انصارالله پاسخ جدی به حکام سعودی بدهند.

«محمد علی الحوثی» رئیس کمیته عالی انقلاب یمن روز ۵ شهریور گفت: «اگر محاصره و حملات ادامه یابد، آتش‌بس ارزشی ندارد و یمنی‌ها دست بسته نخواهند ماند.» وی در ادامه گفت که دولت یمن سلاح‌هایی در اختیار دارد که می‌تواند موازنه بازدارندگی برقرار و پیروزی نزدیک در جنگ را محقق کند.

پاسخ سخت یمن به عربستان حداقل ۲ اثر بین‌المللی خواهد داشت: اول؛ کاهش صادرات سعودی. دوم؛ افزایش قیمت نفت. هر دو برای اروپایی‌ها مرگبار خواهد بود.

بلوک غرب برای کاهش درد ناشی از خلاء نفت روسیه روی شیوخ حاشیه خلیج فارس حساب باز کرده است. اگر جهان غرب با «عدم توافق با تهران» و «عدم اتمام جنگ یمن» درصدد دور زدن محور مقاومت برآیند، پاسخ آن را دریافت خواهد کرد. پاسخ مقاومت زمستان سرد اروپا را به زمستان یخ‌بندان منجر خواهد کرد.