به گزارش مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: نهش الکس فلیپ در نشریه هندی «پرینت» نوشت: یازده ماه پس از حمله روسیه به اوکراین، دولت بایدن در تلاش است تا از ارسال پهپادهای ایران به مسکو جلوگیری کند، این مسئله پس از آن اولویت پیدا کرد که شاهد میزان ویرانی پهپادهای شاهد-۱۳۶ ایرانی- معروف به «موتور چمن‌زن» یا «موپد»- در اوکراین بودند. جنگ نشان داد که چگونه پهپادهای ارزان‌قیمت، به‌ویژه پهپادهایی مانند شاهد-۱۳۶ ساخت ایران، با قابلیت‌های دقیق حمله خود، میدان نبرد مدرن را تغییر دادند.

به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: این اولین‌بار نیست که پهپادها حملات دقیق انجام می‌دهند. قابلیت حمله دقیق همواره مورد توجه ارتش بوده است. اما رسیدن به آن هزینه زیادی دارد. به‌عنوان مثال، مهمات هدایت‌شونده دقیق ۸ درصد از کل مهمات مورد استفاده نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده را علیه رژیم صدام حسین در جنگ اول خلیج‌فارس (۱۹۹۱) تشکیل می‌دادند. اما سهم آنها در هزینه مهمات استفاده شده توسط ائتلاف به رهبری ایالات متحده تقریباً ۸۴ درصد بود.

به گفته اندیشکده امنیت و امور بین‌الملل رویال یونایتد (RUSI) یکی از تسلیحات دقیق آمریکا، موشک کروز مادون‌صوت تاماهاوک با وزن ۱۳۰۰ کیلوگرم است که قیمت هر عدد آن حدود ۲ میلیون دلار است. اندیشکده کارنگی می‌گوید پهپاد شاهد-۱۳۶ ایران اگرچه ارزان است، اما قابلیت‌های مهمی از جمله توانایی فرار از رادار و عملیات تا برد ۱۵۰۰ مایلی را دارد. در مقام مقایسه، پهپادهای یکبارمصرف سوئیچ بلید اوکراین که توسط ایالات متحده عرضه می‌شود، تنها در برد ۲۵ مایلی عمل می‌کنند.

موفقیت برنامه پهپاد ایران در مواجهه با تحریم‌های سنگین، الگویی برای نهادهای دفاعی و امنیتی هند، به‌ویژه سازمان تحقیق و توسعه دفاعی (DRDO) است که دهه‌هاست برنامه پهپادی گسترده‌ای دارد. حسابرس کل هند (CAG) در سال ۲۰۲۰ برنامه پهپاد DRDO را به‌دلیل برنامه‌ریزی ضعیف، عدم آگاهی‌رسانی دقیق به کاربران نهایی و زیر پا گذاشتن رویه‌های عملیاتی استاندارد مورد انتقاد قرار داد.

ایران که از سوی غرب منزوی شده، می‌گوید که پهپادهایی با توانایی حمل موشک‌های هدایت‌شونده دقیق در برد عظیم ۲۰۰۰ کیلومتر، علاوه‌بر استقامت پرواز بیش از ۲۴ ساعت و قابلیت‌های رادارگریز دارد. سازمان غیرانتفاعی اتحاد علیه ایران هسته‌ای (UANI) مستقر در ایالات متحده می‌گوید در حالی که توانایی‌های فنی تهران اغلب برای اهداف تبلیغاتی اغراق‌آمیز است، اما موفقیت برنامه پهپادی آن نماد پیروزی فناوری در جمهوری اسلامی است.

واشنگتن روابط نظامی و دیپلماتیک خود با تهران را پس از انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹ قطع کرد که منجر به سرنگونی شاه مورد حمایت ایالات متحده و متعاقب آن تأسیس جمهوری اسلامی ایران شد. برنامه پهپادهای ایرانی از دهه ۱۹۸۰ آغاز شد و پیشرفت کرد. این برنامه به‌دنبال بهبود قابلیت‌های اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی ناوگان خود و به میدان آوردن پهپادهایی است که قادر به انجام حملات هوایی هستند. UANI می‌گوید ایران در دهه گذشته از سامانه‌های پهپادی جدید متعددی رونمایی کرده است که بسیاری از آنها در جنگ مورد استفاده قرار گرفته‌اند و پیشرفت‌های تهران را در فضای پهپاد نشان می‌دهند. تمرکز تهران بر پهپادها زمانی به وجود آمد که به‌دنبال راه‌هایی برای نظارت کشتی‌ها در خلیج‌فارس بود. سپاه در سال ۱۹۸۵ شرکت صنعت هوانوردی قدس را به‌عنوان شاخه‌ای از سازمان خودکفایی خود راه‌اندازی کرد. در اواخر همان سال، اولین پهپاد خود به نام مهاجر-۱ را آزمایش کرد که مفید بودن خود را در طول جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰-۱۹۸۸) نشان داد.

با شروع دهه ۱۹۹۰، ایران چندین نوع جدید از مهاجر را توسعه داد که آخرین آنها، مهاجر-۶ است. هر یک از این نسخه‌ها، علاوه‌بر قابلیت‌های ضربه دقیق‌تر، برد و استقامت پرواز را افزایش می‌داد. در اواسط دهه ۲۰۰۰، ایران نیز تمرکز خود را بر ساخت پهپادهای تهاجمی تغییر داد و اکنون مجموعه کاملی از این پهپادها را در اختیار دارد.

کرار که در سال ۲۰۱۰ رونمایی شد، اولین پهپاد تهاجمی از این دست بود. رسانه دولتی ایران در آن زمان اعلام کرد که «قابلیت‌های متفاوتی از جمله حمل بمب برای انهدام اهداف» دارد و می‌تواند برای «بردهای دور با سرعت بالا» پرواز کند. دو سال بعد، در سپتامبر ۲۰۱۲، ایران از شاهد-۱۲۹ رونمایی کرد که گام مهمی در تلاش‌های تهران برای توسعه یک پهپاد با قابلیت حمله بود.

در دسامبر سال گذشته، دولت بایدن یک کارگروه بزرگ راه‌اندازی کرد تا بررسی کند که چگونه قطعات ساخته شده در غرب، از جمله میکروالکترونیک‌های ساخت آمریکا، به هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی راه یافته‌اند. گزارش نیویورک‌تایمز حاکی از آن است که کاخ‌سفید پس از انتشار عکس‌هایی از مدار پهپادهای سرنگون‌شده ایرانی در اوکراین- که به وضوح مملو از تراشه‌های تولیدشده توسط شرکت‌های مستقر در ایالات متحده بود، با تولیدکنندگان آمریکایی آنها تماس گرفته است.

تقریباً همه تولیدکنندگان پاسخ مشابهی داشتند: تراشه‌ها نامحدود هستند، اقلام «دو کاربرد» و ردیابی یا توقف گردش آنها تقریبا غیرممکن است. منابع امنیتی خارج از کشور خاطرنشان می‌کنند که ایران بر هنر فعالیت در شرایط تحریم مسلط شده است. ایران برای پهپادها و سایر برنامه‌های نظامی خود، موفق شده قطعات خارجی مانند موتور را از دلالان تسلیحات یا از طریق شرکت‌هایی که قطعات مورد نیاز را تامین می‌کردند، دریافت کند.