به گزارش مشرق، با شیوع بحران کرونا در دنیا بسیاری از متخصصان توصیه کردند که مصرف مکمل‌ها می‌تواند نقش بسزایی در پیشگیری از ابتلا به کووید داشته باشد از همین رو کمتر نسخه‌ای را مشاهده می‌کردیم که مکملی در آن وجود نداشته باشد، رویه‌ای که هنوز هم ادامه دارد و برخی از پزشکان ترجیح می‌دهند به جای دارو فقط مکمل غذایی برای بیماران تجویز کنند. شیوع کرونا منجر شد تا خیلی‌ها در کنار درمان، سراغ ویتامین‌ها و مکمل‌های افزایش‌دهنده سیستم ایمنی بدن بروند؛ آن هم در شرایطی که ابتلا به کرونا با عوارضی مانند ریزش مو و تضعیف بدن همراه است. اما همچنان آمارها حکایت از افزایش مصرف این مکمل‌ها و ویتامین‌ها دارد.

بر اساس اعلام کارشناسان آمار تولید مکمل‌هایی مثل ویتامین D که برای تقویت سیستم دفاعی بدن بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، رشد چهار تا پنج برابری داشته است. مشابه همین ‌وضعیت برای مکمل‌های حاوی ویتامین C یا روی هم ایجاد شده است، با این که تاکنون بارها از طرف مقامات بهداشتی گفته شده که هیچ مکمل تغذیه‌ای قادر به پیشگیری یا درمان بیماری کووید- ۱۹ نیست اما به‌ دلیل سابقه‌ای که ویتامین‌های D و C و همچنین زینک در افزایش توانایی دفاع بدن در برابر بیماری‌ها دارند، مصرف مکمل‌های حاوی این مواد در بسیاری از کشورها از جمله ایران افزایش چشمگیری پیدا کرده است.

بازار این روزهای مکمل‌های دارویی بازار عجیب و غریبی است، مکمل‌هایی که قیمت‌های آن‌ها از ۵۰ هزار تومان شروع می‌شود و تا بالای یک میلیون تومان هم می‌رسد. بازار بدون نظارتی که دست سودجویان و افراد متقلب را برای جولان دادن کاملا باز گذاشته است و در این بازار بی در و پیکر تنها بیماران هستند که از لحاظ مالی و در مواقعی از لحاظ روحی و جسمی آسیب می‌بینند و عده‌ای هم سود هنگفتی از این بازار می‌برند.

برخی مکمل‌ها قیمت‌های خودسر دارند!

چندی پیش سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو در پاسخ به پرسشی درباره قیمت‌گذاری مکمل‌های غذایی گفته بود «مکمل‌ها را سازمان غذا و دارو قیمت گذاری نمی‌کند و سندیکای آن‌ها قیمت گذاری می‌کند. مشکلی که داریم این است که یک سری از آن ها قیمت‌های خودسر دارند. مکمل‌ها باعث می‌شود پرداختی از جیب مردم افزایش یابد. زیرا بخشی از نسخه، مکمل است که همه مکمل‌ها آزاد و با قیمت‌های بالا هستند. این یکی از مشکلات ما است که مکمل‌ها نه بیمه هستند نه قیمت گذاری صحیحی دارند.»

مکمل‌ها پرداختی از جیب مردم را افزایش می‌دهد

سید علی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان ایران با اشاره به افزایش چشمگیر مکمل‌های غذایی پس از دوران کرونا توضیح می‌دهد: متاسفانه بازار مکمل‌ها وضعیت خوبی ندارد، فروش مکمل به داروخانه با خریداران عمده مکمل‌ها که به صورت مجازی فعالیت می‌کنند تفاوت قیمت فاحشی دارد که از همین رو انجمن داروسازان در نامه‌ای موضوع را به سازمان غذا و دارو مطرح کرده است و درخواست بازنگری قیمت مکمل‌ها را داشتیم.

وی افزود: مکمل‌ها با قیمت‌های زیاد در فروشگاه‌های اینترنتی با تخفیف عرضه می‌شود که همین موضوع نیز جای سوال دارد. برخی از این فروشگاه‌ها ۵۰ الی ۶۰ درصد تخفیف می‌دهند اما داروخانه مکمل را با قیمت مشخص از شرکت‌های پخش می‌خرد و با سود مشخص به دست متقاضی می‌رساند.

فروش اینترنتی مکمل‌ها ممنوع است

فاطمی با بیان اینکه فروش اینترنتی مکمل‌ها ممنوع است اظهار داشت: درخواست ما از سازمان غذا و دارو سامان‌دهی قیمت مکمل‌ها است و فروش بی ضابطه مکمل‌ها مردم را به داروخانه بی‌اعتماد می‌کند و مردم تصور می‌کنند داروخانه گران فروش است.

نایب رئیس انجمن داروسازان ایران اظهار داشت: متاسفانه انواع مکمل‌های تقلبی در بازار وجود دارد خصوصا فروش مکمل‌های تقلبی و محصولات آرایشی تقلبی در فضای مجازی رواج یافته است. لذا به مردم توصیه می‌شود از خرید محصولات در فضای مجازی خودداری کنند. در محصولات سلامت به وفور تقلبی وجود دارد. بارها در داروخانه همکاران ما شاهد فروش مکمل‌های تقلبی بودند. بر اساس قانون همه مکمل‌های غذایی و ورزشی دارو محسوب می‌شوند و باید در داروخانه به فروش برسد، در اسنپ و دیجی کالا بارها مکمل‌های تقلبی به دست مردم رسیده است.

وی خاطرنشان کرد: تجربه شخصی من نشان می‌دهد همه نسخ پزشکان شامل مکمل است، متاسفانه مکمل‌ها تحت پوشش بیمه نیست و همین موضوع پرداختی از جیب مردم را افزایش می‌دهد. زمانی که ما کپسول آنتی بیوتیک نداشتیم همان شرکت‌ها مکمل‌ها را با تخفیف به فروش می‌رساندند. متاسفانه امروز شاهدیم برخی ویتامین‌ها هم برای تقویبت مو، برای تقویت پوست و حتی چشم به فروش می‌رسند که این موضوع نشان دهنده بازار سوداگری مکمل‌ها است. بازار مکمل‌های تقلبی ورزشی که دیگر جای خود دارد همچنین در موارد زیادی شاهدیم که مکمل‌های لاغری تقلبی نیز در این بازار بدون نظارت به فروش می‌رسد.

زد و بند پزشکان با فروشندگان مکمل‌ها

برای بررسی ابعاد این موضوع راهی یکی از داروخانه‌های تهران شدیم، مسوول فنی داروخانه در این خصوص توضیح می‌دهد: بعضی داروخانه‌ها با پزشک‌ها توافقاتی دارند و مثلا می‌گویند مکمل «فلان» که تقویتی است را زیاد نخریده‌اند. درصدی به پزشک می‌دهند و از او می‌خواهند این دارو را برای بیماران بنویسد که بتوانند دارویشان را بفروشند.

آقای دکتر برایمان درمورد این پدیده توضیح می‌دهد که، برخی از پزشکان سرشناس نیز اقدام به این کار می‌کنند برخی پزشکان که مطبشان نزدیک داروخانه است سود بیشتری از این کار می‌برند؛ همچنین برخی متخصصان تغذیه برای تجویز برخی مکمل‌ها ماهانه مبلغی را دریافت می‌کنند، در مواقعی مشاهده می‌کنیم که مکملی برای بیمار تجویز شده که بیمار نیازی به آن نداشته و وقتی این موضوع را برای بیمار توضیح می‌دهیم به دلیل اعتماد بیمار به پزشک اصرار دارد که دارو را تهیه کند.

داروخانه به طور مستقیم حق ارائه دارو به بیمار را ندارد و بیمار باید دارو را با نسخه تهیه کند، از سوی دیگر پزشک نیز حق فروش دارو را ندارد و باید بیمار را به داروخانه بفرستد این چرخه به این دلیل که همین تخلفات صورت نگیرد به وجود آمده اما می‌بینیم که برخی با این زد و بندها به دنبال کسب درآمد نامشروع و تحمیل هزینه به بیماران هستند.

قراردادهای نانوشته پزشکان با شرکت‌ها

این داروساز در بین صحبت‌هایش به نکات جالب و قابل تأمل دیگری اشاره می‌کند؛ برخی از پزشکان علاوه بر اینکه با داروخانه‌ها قرارداد دارند با شرکت‌های تامین‌کننده و پخش دارو هم قراردادهای نانوشته دارند، به طور مثال یک شرکت مکملی را وارد کرده که در بازار هنوز جایگاهی ندارد، با پرداخت درصدی به پزشک از او می‌خواهد که کالای مد نظر را تجویز کند تا در بازار شناخته شود.

گویا ابعاد این سودجویی فقط به همین زد و بندها ختم نمی‌شود و ماجرا وقتی جالبتر می‌شود که بنا به گفته این داروساز پزشکانی که اسم و رسمی دارند سهامدار شرکت‌های واردکننده محصولات پزشکی و تجهیزات پزشکی و دارویی هستند و محصولات شرکت خود را برای برای بیمار تجویز می‌کنند، یا اینکه دارویی را به صورت امانی در مطب نگهداری می‌کنند و به ازای فروش آن درصدی را دریافت می‌کنند.

آقای دکتر به خدمات ویژه شرکت‌ها برای پزشکان اشاره می‌کند؛ از تورهای مسافرتی خارجی تا پرداخت هدایای ویژه، البته این خدمات علاوه بر حق پزشک در قبال تجویز مکمل‌ها ارائه می‌شود! شرکت‌های واردکننده به داروخانه‌هایی که فروش خوبی داشته باشند نیز همین خدمات را ارایه می‌کنند و علاوه بر این امکاناتی مانند مبل صندلی و ست‌های اداری را برای داروخانه تامین کند.

اعضای نظام پزشکی خودشان ذی‌نفع هستند

صحبت از نحوه رسیدگی به این تخلفات به میان می‌آید؛ داروساز توضیح می‌دهد: این موضوع نوعی تحمیل هزینه‌های اضافی به بیمار است. در موضوع حقوق بیمار رسیدگی به تخلفات پزشکان بر عهده سازمان نظام پزشکی است و از سوی دیگر رسیدگی به تخلفات داروخانه‌ها در حیطه اختیار وزارت بهداشت است. اما نباید از این نکته غافل شویم که اعضای نظام پزشکی خودشان ذی‌نفع هستند و برخورد جدی با پزشکان متخلف صورت نمی‌گیرد. همچنین در حوزه داروسازان نیز برخی پرسنل سازمان غذا و دارو که خودشان داروساز هستند همزمان یک یا چند داروخانه دارند و در این بازار سهیمند.

نسخه نویسی سفارشی و گران قیمت توسط برخی پزشکان و ارجاع بیماران به داروخانه‌های خاص که به نوعی با منافع مادی پزشکان در ارتباط است، موضوعی است که در جامعه دیده می‌شود؛ اگرچه نمی‌توان این نوع سود جویی را به همه پزشکان کشور تعمیم داد اما باید به این نکته توجه کرد که وجود اندک پزشکانی که با این شیوه سودجویانه نسخه‌های گران قیمت را نوشته و بیماران را به داروخانه‌های خاص ارجاع می‌دهند، امری غیر قابل قبول است و ضرورت توجه و نظارت بر آن، موضوع مهمی است که باید وزارت بهداشت به آن توجه کرده و برنامه مشخصی برای رفع آن داشته باشد.