کد خبر 1486440
تاریخ انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ - ۱۴:۳۳
‌‌

به گفته کارشناسان تغییر نرخ سود بانکی به‌تنهایی نمی‌تواند میزان نقدینگی کشور را تغییر دهد و به عبارتی برای کاهش نقدینگی و تورم کشور، باید چندین اقدام به‌صورت هم‌زمان انجام شود.

به گزارش مشرق، نرخ سود یکی از متغیرهای کلیدی در اقتصاد است که می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی را در سایر متغیرهای اقتصاد کلان از جمله تورم و نقدینگی بر جای گذارد؛ یکی از بسترهای اصلی اجرای سیاست پولی توسط بانک‌های مرکزی برای کنترل تورم، تغییر در نرخ سود بازار بین‌بانکی و به‌تبع آن نرخ سود سپرده و نرخ سود تسهیلات است.

بر اساس تجربه سایر کشورها، برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند یکی از راهکارهای کاهش تورم در اقتصادهای پیشرفته دنیا، استفاده از ابزار نرخ سود است، به عبارتی افزایش نرخ سود می‌تواند منجر به کاهش رشد نقدینگی و در نتیجه کاهش نرخ تورم شود.

اما در مقابل گروهی دیگر از کارشناسان اقتصادی بر اساس تفاوت‌های ساختاری اقتصاد ایران با سایر کشورها، گزینه نرخ سود را ابزار قدرتمند و دقیقی برای کاهش رشد نقدینگی و تورم نمی‌دانند؛ بلکه از نگاه آنها بر اساس تجربه رشد نقدینگی در کشور در سال‌های گذشته میان رشد نقدینگی و نرخ سود رابطه زیادی وجود ندارد.

* ابلاغ نرخ‌های جدید سود سپرده؛ تغییراتی که هیچکس را قانع نکرد

با وجود اختلاف‌نظر شدید میان کارشناسان اقتصادی در خصوص کارکرد افزایش نرخ سود به عنوان یک سیاست پولی در شرایط فعلی اقتصاد ایران، در نهایت بانک مرکزی در اواسط بهمن‌ سال گذشته طی بخشنامه‌ای، مصوبه شورای پول و اعتبار درباره اصلاح نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی را به شبکه بانکی ابلاغ کرد.

طبق این بخشنامه نرخ سود تسهیلات بانکی ۲۳ درصد و نرخ سود سپرده‌های بانکی ۳ ساله ۲۲.۵ درصد شد؛ پیش از این و طبق مصوبه پیشین شورای پول و اعتبار، نرخ سود سپرده‌های بانکی ۱۸ درصد بود که البته با توافق ضمنی بانک مرکزی و بانک‌ها در همین اواخر و پیش از اتخاذ تصمیم جدید، به ۲۰ درصد نیز رسیده بود.

اتخاذ این تصمیم از سوی شورای پول و اعتبار، البته هر دو گروه موافقان و مخالفان افزایش نرخ سود را قانع نکرد، به طوری که مخالفان، اساساً پیمودن این مسیر برای مهار تورم و نقدینگی را با اشاره به تجربیات برخی کشورها نظیر آرژانتین و زیمباوه (نرخ بهره ۲۰۰ درصدی و ثبت تورم ۲۴۰ درصدی در سال ۲۰۲۲) اشتباه دانستند، از سوی دیگر موافقان نیز ضمن اشاره به مفهوم نرخ سود سپرده واقعی (سود اسمی منهای تورم)، هر چند افزایش نرخ بهره را با توجه انتظارات تورمی موجود در جامعه اقدام مثبتی ارزیابی می‌کنند اما این اندازه افزایش را با توجه به تورم ۴۰ تا ۵۰درصدی ناکافی دانستند.

* آیا افزایش نرخ سود، می‌تواند منجر به کاهش نقدینگی شود؟

در نگاه نخست به موضوع، از آنجا که بانک‌ها با افزایش نرخ سود سپرده موظف هستند سود بیشتری بابت سپرده‌های مشتریان خود پرداخت کنند، شاید این چنین تصور شود که این سیاست قطعاً منجر به افزایش نقدینگی خواهد شد، اما این موضوع روی دیگر سکه‌ای هم دارد که در ادامه به آن اشاره می‌شود.

برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند تعیین نرخ سود تسهیلات در سطوحی بسیار پایین‌تر از نرخ‌های بالای تورم در دوره جاری و تورم مورد انتظار در دوره آتی، با توجه به منفی بودن نرخ سود حقیقی تسهیلات (پس از کسر نرخ تورم از نرخ سود اسمی) و بازدهی انتظاری بالاتر سایر ابزارهای مالی و دارایی به ویژه در شرایط تشدید رفتارهای سوداگرانه و سفته‌بازانه در برخی بازارها، تقاضای بسیار بالایی برای دریافت تسهیلات بانکی (فراتر از توان نظام بانکی برای عرضه تسهیلات) ایجاد می‌کند.

افزایش تقاضای تسهیلات نیز می‌تواند موتور محرک قوی برای خلق پول بانکی و موجب رشد بالاتر نقدینگی و تشدید فشارهای تورمی شود، بنابراین استفاده از ابزار نرخ سود هر چند از کانال افزایش سود متعلق به سپرده‌ها ممکن است بر حجم نقدینگی بیافزاید اما این اقدام به طور توأمان از کانال کاهش تقاضای تسهیلات منجربه کاهش نقدینگی می‌شود.

* تغییر نرخ سود به‌تنهایی نمی‌تواند نقدینگی را کاهش دهد

در همین راستا، علی سرزعیم، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس در مورد رابطه میان نرخ سود بانکی و نقدینگی کشور بیان کرد: سیاست‌های پولی انقباضی نمی‌تواند با نرخ بهره بانکی پایین همراه باشد؛ یعنی زمانی که سیاست پولی کشور انقباضی است، نرخ سود بانکی قطعاً بالاتر خواهد رفت.

وی افزود: با افزایش نرخ سود، میزان پرداخت وام بانک‌ها کاهش می‌یابد و همین مورد میزان پول در اقتصاد را کمتر می‌کند؛ به همین خاطر قیمت نرخ بهره بالاتر می‌رود.

* ۴ راهکار اساسی برای کاهش نرخ تورم

سرزعیم با بیان اینکه برای کاهش تورم باید چندین کار به‌صورت توأمان انجام شود گفت: کنترل نقدینگی همراه با افزایش نرخ سود بانکی (صرفاً در رابطه ‌با سپرده‌ها نه سود وام‌ها) برای کاهش تقاضای وام در اقتصاد انجام شود و به طور هم‌زمان از لحاظ سیاسی نیز چشم‌انداز مثبتی برای کشور ایجاد شود، از طرف دیگر باید بازار ارز نیز به ثبات برسد؛ مجموع این موارد با یکدیگر در کنترل تورم مؤثر خواهد بود.

* بانک‌ها باید پرداخت تسهیلات تکلیفی را کمتر کنند

این کارشناس اقتصادی در رابطه ‌با انضباط مالی بانک‌ها عنوان کرد: ضرورت دارد عمده وام‌ها به بخش تولید برسد، در حال حاضر فشار شدیدی برای دریافت وام‌ وجود دارد به همین دلیل وام‌های جدید به بخش تولید نمی‌رسد؛ بنابراین بانک‌ها باید تسهیلات تکلیفی را کم کنند.

به گفته وی افزایش نرخ ارز، تقاضای سرمایه در گردش را نیز بالاتر برده است؛ یعنی باتوجه‌به اینکه قیمت دلار افزایش یافته است، واردکنندگان برای انجام همان میزان واردات قبلی، به سرمایه در گردش دو برابری نیاز دارد.

سرزعیم اظهار کرد: تغییر نرخ سود به‌تنهایی نمی‌تواند میزان نقدینگی کشور را تغییر دهد و به عبارتی تمام موارد بیان شده در کاهش یا افزایش نقدینگی مؤثر است.

منبع: فارس

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 20
  • در انتظار بررسی: 5
  • غیر قابل انتشار: 3
  • IR ۱۵:۲۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    4 0
    سازمان برنامه وبودجه دولت روحانی 11مرداد1400:درصورت عدم احیای برجام دلارتا1406به 280هزارتومان می رسه ...این پیشبینی سال به سال هم نوشته شده که تاالان درست بوده وحتی ازپیش بینی هم جلوتر!
    • IR ۲۲:۵۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۶
      0 0
      روسیه چرا پول ملیش سقوط نمیکنه تحریمه؟ نکنه دولت روحانی هنوزم داره پشت پرده به اقتصاد ایران ضربه میزنه که پیش بینیش رو عملی کنه! تا وقتی ربا توی بانکداری ما وجود داشته باشه فقر هم توی جامعه وجود داره چون ربا فقر میاره! تا وقتی بانکهای خصوصی وجود داشته باشن و نقدینگی کلیکی ایجاد کنن ارزش پول ملی هر لحظه کمتر میشه !
  • IR ۱۷:۳۲ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    3 0
    چهار اراجیف نه چندان جدید
  • محمد IR ۱۸:۱۸ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    4 0
    چشم بسته غیب گفتنه انگار!
  • IR ۱۸:۵۹ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    2 0
    واگذاری اداره کشور به فرد صلاحیت دار
  • مجید IR ۱۹:۴۹ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    0 0
    افزایش بهره بانکی وقتی تورم‌رو کم می‌کنه که سیستم بانکی سودده باشه نه دلال. بانک وقتی تورم‌رو کم می‌کنه که به تولید کمک کنه. این فرمول‌های اقتصادی که توی کتاب‌ها خونده‌اید برای اقتصاد سالم و منطقیه که درش بانک‌ها سودده هستند. در شرایط فعلی ما افزایش بهره بانکی فقط هزینه تولید رو زیاد می‌کنه و رکود میاره و در موج بعدی بانک برای پرداخت سود مردم مجبوره بدتر خلق پول کنه. در شرایط فعلی ما در وهله اول افزایش کالا (با تولید یا واردات) می‌تونه نقدینگی رو کم و در خودش حل کنه. باید تولید جذاب بشه. راه دوم : باید انواع رقبا برای ارز و‌ طلا ایجاد بشه. مثل همون طرح فروش متری مسکن و ... فقط همین دو راه
  • IR ۲۰:۰۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    0 0
    دولت شعار و مهار تورم مجلس فیدلیتی انقلابی و مهار تورم تشخیص مصلحت و میرسلیم و مهار تورم!!!
  • IR ۲۰:۰۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    3 1
    هنوز شما دنبال کاهش نقدینگی هستید!!!! موتور محرک تورم نرخ دلار است.
  • CA ۲۰:۲۴ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    1 0
    واقعاً این استاد نبوغ بخرج داده: خب اگر نرخ سود سپرده بالا بره و نرخ سود وام پائین باشه، تجار و متنفذین وام با بهره پائین میگیرن و در حساب سپرده با بهره بالا میگذارن و سودش رو میخورن. یعنی از جیب مردم بکام یه مشت دزد....
  • IR ۲۰:۳۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    2 0
    عراق اشغال شده، سوریه جنگزده و افغانستان بدون زیرساختار هیچکدام تورمی را که ما داریم را ندارند ، چرا؟ یکی دلیل را تحریم ها اعلام میکند، دیگر مدعی صادرات عمده نفت و پتروشیمی و بی اثری تحریم ها یکی چاپ پول بی پشتوانه را عامل میداند و دیگر اصل موضوع را رد میکند یکی دزدی و اختلاس را عامل میداند و دیگر میزان آنرا اندک و….. چیزی که مردم میبینند کوچک شدن سفره خالیشان هست و بزرگ تر شدن سفر کسانیکه مردم را به مقاومت و سکوت دعوت میکنند
  • وقار IR ۲۰:۳۶ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    0 0
    جالبه مشرق هم تو دام اقتصاد دانهای نئولیبرال افتاده و فکر می کنه تورم ناشی از نقدینگی است در حالیکه الان بنگاه های اقتصادی و تولیدات ما به خاطر گرانی ناشی از بالا رفتن نرخ ارز دچار کبود نقدینگی شده اند و ایران با نسبت GDP به نقدینگی برابر ۷۴ درصد جز کشورهایی است که پایین ترین میزان نسبت نقدینگی به تولید ناخالص ملی را داراست ، تورم تو ایران ناشی از افزایش نرخ ارز است چون پایه اقتصاد ما از سال ۸۶ با ابزاری به نام هدفمند سازی یارانه ها دلاری چیده شده و با بالا رفتن نرخ ارز قیمت همه چی بالا میره ، اما این افزایش نرخ ارز ذی نفعانی هم دارد از جمله فولادی ها ، پتروشیمی ها ، بورسی ها و.... که به قیمت کوچک شدن سفره مردم به سودهای کلان نا متعارف (۱۰ برابر) رسیده اند لذا این متن هایی که الان مشرق منتشر کرده یا در رسانه های نئولیبرالی همچون اکو ایران ، دنیای اقتصاد منتشر میشه نوعی رد گم کنی از اصل قضیه است و الا همین بیست روز پیش دکتر صمصامی ۶ راهکار کنترل تورم را در برنامه جهان آرا شبکه افق مطرح کردند که کاملا با این چهار راهکار متفاوت بود حتی ایشان گفتند که حاضرند در پیشگاه مردم قسم بخورند که خارج از این چار چوب محال است که تورم کنترل شود ، اگر ادعای بی طرفی دارید اولا این نظر بنده را منتشر کنید و ثانیا راهکار ۶ گانه دکتر صمصامی را هم منتشر کنید تا مردم بین این دو قضاوت کنند
  • وقار IR ۲۰:۴۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    0 0
    اصلاح میکنم نسبت نقدینگی به GDP برابر 74 درصد درست است که درکامنت قبلی گفتم نسبت GDP به نقدینگی
  • سعید IR ۲۱:۳۹ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    0 1
    بهترین راهکار برای کاهش نرخ تورم اجرای پیمانهای منطقه ای و فرا منطقه ای است تا پول کشور در اچتعامل با دیگر اقتصاد ها قرار گرفته و جدش کند .
  • IR ۲۲:۰۸ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    0 0
    بهترین راه،پولطلا میباشد که تورم ندارد توضیحات در سایت پولطلا دات ای ار
  • IR ۲۳:۵۵ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۵
    0 0
    اگر جلوی نقدینگی سرسام آور گرفته بشه باید خیلی از بانک ها ورشکست بشن جمع کنن برن پی کارشون. اینها با رشد نقدینگی زنده ان. سیستم بانک داری ما مشکل داره.
  • IR ۰۰:۴۴ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۶
    0 0
    بانکها و موسسات مالی خصوصی باید تعطیل بشن .. قانون تعیین نرخ سود اجرا میشه به نظرتون؟ سودی که به پولای کلان میدن محرمانه هست بانک مرکزیم خبردار نمیکنن تعیین نرخ سود برای چندرقاز مردم ضعیفه! موسسات مالی و بانکهای خصوصی سر جذب پول های کلان با هم رقابت میکنن رقابتشونم با پرداخت سود بیشتره! برای اینکه بتونن سود بیشتر رو هم پرداخت کنن سرمایه هاشونو میبرن تو ملک و املاک و پاساژ سازی و.. یعنی یه تنه مملکت رو دارن به باد فنا میدن!! خدا میدونه چرا ربا رو حرام کرده کلاه شرعی که ما در میاریم فقط داره خودمونو بدبخت میکنه.. بانهای خصوصی تعطیل بشن و سرمایه های مردم بره تو بانکهای دولتی و پرداخت و دریافت ربا هم ریشه کن بشه همه چیز درست میشه! افسوس که اونقدر گردنشون کلفته که کسی جرعت نداره بهش فکرم کنه
  • کاهش تورم IR ۰۷:۱۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۶
    0 0
    راهکار اساسی برای کاهش نرخ تورم تنها یک راهکار وجود دارد که رانت در ایران از بین برود تا رانت و رانتخواری هست تورم باقی است
  • IR ۰۸:۳۴ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۶
    0 0
    سود بانکی حرام است مصداق بارز ربا است با ربا خواری و ربا دادن جامعه را به فنا دادید خدا همه شمارا نفرین می کند بابت این عمل زشت و قبیح
  • انقلابی منطقی IR ۰۹:۳۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۶
    1 0
    تنها راه رفع تحریم و تعامل منطقی و گسترده با دنیاست... الکی خودتونو به در و دیوار نزنید
  • IR ۲۳:۳۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۶
    0 0
    وقتی میگن مردم معلوم نیست منظورشان کی هست و به کی مردم میگند باید از دست این جماعت به خدا پناه برده

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس