به گزارش مشرق به نقل از خبرگزاري دانشجو، استفاده عملی و کاربردی از قرآن به عنوان کتاب راهنما و دستورالعمل کاربردی برای بشریت در همه زمان ها، به نوبه خود با مهجوریت مواجه بوده است و این روند تا آن جا ادامه داشته است که متاسفانه در جامعه کنونی شاهد آن هستیم که جایگاه استفاده از قرآن به عنوان کلام خداوند برای صحبت با انسان ها به مرتبه ای نازل و کلیشه ای تبدیل شده است.

تلاوت قرآن در زندگی روزمره، محدود به مواقع قبل از اذان یا مجالس ختم و سوگواری می شود و یا حضور فیزیکی قرآن را به عنوان امری مقدس بر سر سفره های عقد و عروسی شاهد هستیم. این نوع استفاده از کتاب الله را می توان استفاده ای کلیشه ای و غیرکاربردی در سطح عام جامعه دانست.

استفاده قالبی از قرآن، کتاب خدا را از کارکرد اصلی خویش خارج می کند

آفت استفاده کلیشه ای و قالبی از قرآن آن است که انسان ها را نسبت به مفاهیم قرآن و دستور العمل های کاربردی آن بیگانه می کند؛ تا آنجا که قرآن از کارکرد اصلی خود خارج خواهد شد.

کارکرد اصلی قرآن را می توان مکتوبی دانست که از طرف خداوند برای هدایت و زندگانی بشر فرستاده شده است اما با توجه به قالب های غیرکاربردی رواج یافته نه تنها مفید و قابل استفاده در سطح جامعه نیست، بلکه قرآن را از اهداف اصلی نازل شدن دور کرده است؛ تا آنجا که می توان ادعا کرد زندگانی هر فرد مسلمان در جامعه به نحوی طراحی نشده است که در طول عمر خویش حداقل یک دوره با مفاهیم و معانی قرآن به طور کامل آشنا شود و در نتیجه بسیاری از مشکلات تفکری و اخلاقی و شخصیتی فرد که می تواند با آیه ای از قرآن و یا حدیثی نبوی، علوی حل و فصل شود تا آخر عمر لاینحل می ماند.

در حقیقت، قرآن و احادیث را می توان منبع معرفتی از حکمت دانست که مردم عادی جامعه حتی اطلاع حداقلی از محتوا یا موضوعات آن ندارند. تصور شکل گرفته در ذهن آن دسته افرادی که نسبت به دین مطالعه جدی ندارند تصوری مبهم و در بیشتر مواقع اشتباه است؛ به عنوان نمونه در کتب حدیثی دست دادن با مومن و دوست داشتن و محبت کردن به مومنین جزو مصادیق ایمان بر شمرده شده است اما مردم نه تنها از محتوای اخلاقی بلکه از محتوای حکمی موضوعات دین بی خبر هستند.
 
حرکتی قابل ستایش که عموم مردم را مخاطب خود قرار داده است

در راستای همین کمبود و نقصانی که در جامعه امروزی شاهد آن هستیم، حرکتی قابل ستایش در جامعه شکل گرفته که به صورت عمومی و ناخود آگاه تمامی مردم را مخاطب خود قرار داده است تا بتواند عموم جامعه را با برخی دستورات خداوند با بشر مواجه کند و بدان ها آگاهی هر چند حداقلی ببخشد.

نوشتن آیات قرآنی و احادیث با محوریت مفهومی

این حرکت مثبت و قابل ستایش را می توان در نوشتن آیات قرآنی و احادیث نبوی بر روی در و دیوار شهر و مترو به صورت موضوعی و مفهومی دانست.

خوشبختانه نکته مثبت این روند فرهنگی را می توان در این دانست که در تابلو ها و بنر های نصب شده موضوعیت و مفهوم آنان مورد توجه قرار گرفته است و نه مسئله دیگری. بدین معنا که مخاطب با دیدن بیست تابلو آیات قرآنی که محوریت هر کدام به طور مجزا آیه و مفهومی از قرآن یا احادیث مي باشد، متوجه معانی خواهد شد که شاید تا به حال با آن در طول زندگانی خویش رو به رو نشده یا اگر هم شده به فراموشی سپرده شده است.

تابلوهای محتوی آیات قرآنی و احادیث نه تنها فرصتی است که مردم در خلال شلوغی زندگی روزمره با آن مواجه شوند، بلکه باعث می شود گاه یک فرد در طول روز چند بار در مترو یا دیوارهای بیرونی اداره یا سازمان متوجه آیات و احادیث متعدد شود.

از جهت دیگر، این مواجه امری است که ناخودآکاه و بی زحمت برای مخاطب صورت می پذیرد؛ بدان معنا که فرد بدون نیت و قصد قبلی نه تنها متوجه آیه و یا حدیثی می شود بلکه مفهوم و معنی آن در حد مقدور به شخص انتقال داده می شود.

تابلو های مفهومی بستری مناسب برای ترغیب مردم به سمت قرآن
 
نکته مثبت و قابل تامل در عمومی کردن و رواج دادن احادیث و آموزه های دینی در سطح شهر و جامعه آن است که افراد اهل فکر و اهل دانایی را راغب به جریان آموختن و یادگیری می کند؛ بدان معنا که جمعیت کثیری از افراد جامعه اطلاعات حداقلی درباره مفهوم حتی 100 آیه از قرآن کریم را ندارند ولی افرادی که مستعد یادگیری هستند با دیدن این تابلو های قرآنی و حدیثی متوجه این موضوع خواهند شد که قرآن و احادیث حرف ها و نکات بسیاری برای گفتن و طرح کردن دارد که دوا و درمان دردهای اخلاقی و رفتاری جامعه است.

به عنوان نمونه، کسی که در فشار زندگی روزمره با این آیه برخورد می کند که «خداوند صابران را دوست دارد» یا «خداوند روزی دهنده شما است» و یا احادیثی که بر رابطه خوش خلقی و ایمان تاکید می کنند و یا روایات و آیاتی که از ظلم کردن به بندگان خدا نهی می کنند و انذار می دهند و قیامت را یاد آوری می کنند، تاثیرات شگرفی بر روی روحیات و حتی تفکر مردم دارد.

پلاکاردهای ادارات عاری از هرگونه مفهوم

اما با وجود این جریان مثبت در جامعه، متاسفانه شاهد آن هستیم که برخی از ادرات دولتی در مناسبت های مذهبی مانند محرم و اعیاد یا ماه مبارک رمضان به نوشتن پلاکاردهایی با مضامین تبریک و تسلیت بسنده می کنند! آیا بهتر نیست به جای عرض تسلیت همگانی بر روی پلاکاردها حدیثی از اهل بیت درباره امام حسین (ع) یا ارزش عزاداری از ایشان نقل شود؟ بدين ترتيب نه تنها فضای شهر به سمت ماه مبارک رمضان یا محرم سوق پیدا کرده است، بلکه این جهت گیری، مفهومی و معنایی بوده و دارای ارزش دو صد چندان است.

در کل می توان در و دیوارهای شهر یا مترو را داری پتانسیل و ظرفیتی دانست که متصدیان امر با متوجه شدن این موضوع سعی در استفاده بهینه در فضاسازی شهر برای ماه های محرم و رمضان و اعیاد مذهبی کرده اند اما باید این موضوع را مد نظر داشت که محتوای داستانک ها در مترو باید از لحاظ مفهومی و ساختاری در مرتبه ای قابل قبول باشد؛ چرا که بسیاری از مردم وقت قابل توجهی را در مترو سپری می کنند و این یک فرصت طلایی برای انتقال مفاهیم است.