سرویس سیاست مشرق- یکی از جریان‌ها و گروه‌هایی که تصمیم خود را برای حضور در انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری در اسفندماه سال جاری قطعی کرده، حامیان دولت روحانی و معروف به اعتدالیون می‌باشد.
حامیان دولت روحانی که شامل وزرا، معاونین، مدیران و استانداران دولت‌های یازدهم و دوازدهم می‌باشند به همراه حزب اعتدال و توسعه پس از پایان کار دولت اعتدال علاوه بر تعریف جلسات مستمر و منظم اقدام به کنش‌های سیاسی- رسانه‌ای میکنند.
اعتدالیون که تلاش دارند خود را یک جریان مستقل و دارای گفتمان هویتی به نام اعتدال تعریف کنند، گرچه انتقاداتی را ذیل کلیدواژه‌هایی همچون «حکومت اقلیت بر اکثریت»، «دیوارکشی‌های اقلیت» و...خطاب به دولت مستقر طرح وبیان میکنند اما علی‌رغم برخی همراهی‌ها با اصلاح‌طلبان در موضوعاتی همچون مسئله سبک زندگی، مسائله حجاب، طرح صیانت، انتخابات رقابتی و آزاد و...بنای حضور در انتخابات رادارند.
بررسی کنش‌های حسن روحانی به‌عنوان لیدر جریان اعتدال بیانگر آن است که وی در بحبوحه اعتراضات سال گذشته و در نقطه‌ای میان سید محمد خاتمی (که اصلاحات درون قانون اساسی را پیشنهاد کرده بود) و میرحسین موسوی (که خواهان تأسیس مجلس مؤسسان تغییر قانون اساسی شده بود) بر ضرورت «تقدم همه‌پرسی بر انتخابات» تأکید کرده بود تا در فضای رادیکال اعتراضات سال گذشته سیگنال‌هایی دال بر لزوم برخی تغییرات در سیاست‌ها و راهبردهای نظام را گوشزد کند.
وی در این رابطه گفته بود که «قانون اساسی بن‌بست ندارد. با همین قانون اساسی میشود همه‌پرسی بر پا کرد و مستقیماً از مردم درباره چند مسئله مهم کشور سؤال کرد».در آن مقطع مشاوران روحانی به او توصیه کرده بودند با توجه عملکرد دولت رئیسی، شکل‌گیری اعتراضات در سال ۱۴۰۱ و فعال شدن بیش‌ازپیش اپوزیسیون، وی محور «تقدم همه‌پرسی بر انتخابات» باشد.
بر اساس طراحی‌های صورت گرفته راهبرد انتخاباتی روحانی در میانه پیشنهادهای ۱۵ گانه خاتمی و تأسیس مجلس موسسان میرحسین موسوی بود و می‌کوشید تا جمیع مطالبات اصلاح‌طلبان ساختاری، عبور کرده از ساختار و معترضین را نمایندگی کند. بر همین اساس روحانی با طرح کلی همه‌پرسی در سیاست داخلی، سیاست خارجی، فضای اجتماعی و فرهنگی، اقتصاد، زمینه را برای طرح مصداق‌های سخنانش در فضای مجازی از طریق تیم رسانهایش را فراهم ساخت.
بر همین اساس، تیم رسانه‌ای و چهره‌های نزدیک به روحانی بنا دارند در رسانه‌ها تأکید کنند که مقصود روحانی مسئله «احیای برجام و رابطه با آمریکا» در سیاست خارجی، مسئله «نظارت استصوابی» در سیاست داخلی، مسئله «گشت ارشاد» در مسائل اجتماعی و مسئله «یارانه‌های پنهان» در اقتصاد بوده و لازم است که نظام حکمرانی در این رابطه دست به همه‌پرسی بزند.
تیم مشاوران روحانی با اشاره به اینکه رئیس‌جمهور سابق به‌منظور نشان دادن پیشرو بودن خود نسبت به اصلاح‌طلبان و نیز کسب اعتبار برای محور قرا ر گرفتن می‌بایست کنش جدیدی خلق کند؛ بنابراین، به وی پیشنهاد همه‌پرسی را داده بودند تا وی تأکید کند که فعالان سیاسی باید قبل از شرکت در انتخابات به شرایط شرکت در انتخابات بیندیشند که این مسئله موکول به همه‌پرسی است.
گفتنی است از سوی دیگر تیم رسانه‌ای روحانی در آن مقطع به‌منظور تعریف رئیس‌جمهور سابق و جریان اعتدال به‌عنوان راه سوم، وی را محل رجوع سیاست‌مداران اصلاح‌طلب و اصولگرا تعریف کرده و مطالبه نقش‌آفرینی از وی را برای محور قرار گرفتن راهبرد و گفتمان تازه که همان «تقدم همه‌پرسی بر انتخابات» است، مطالبه کنند.
بررسی‌ها نشان میدهد که روحانی و تیم رسانه‌ای وی در آن ایام ضمن تعریف برجام به‌عنوان یگانه راه‌حل مشکلات، به‌نقد سیاست خارجی در ماجرای اوکراین، انتقاد در خصوص شکل‌گیری دوقطبی در ماجرای حجاب و شکست ایده حاکمیت یکدست پرداخته و تأکید میکردند که حاکمیت باید با برداشتن گام‌های بلند در سیاست داخلی، خارجی، اجتماعی و اقتصادی از برجام تا حجاب، ملت را به رأی دادن به تحولات در چارچوب همین قانون در همه‌پرسی یا انتخابات فراخواند.
تعامل با افکار عمومی و بازخورد گیری از آن
بررسی کنش‌های حسن روحانی و اعتدالیون نشان میدهد که روحانی و برخی مدیرانش معنا دهی به فضای سیاسی کشور را با طرح برخی مطالب از سویی و تعامل با افکار عمومی و بازخورد گیری آن را از جانب دیگر در دستور کار خود داشته‌اند. در این زمینه فعال شدن کلاب هاوسی محمدجواد ظریف نشان میدهد وی تلاش دارد تا ضمن برجسته‌سازی برجام به‌عنوان یکی از دستاوردهای بزرگ سیاست خارجی، از سویی اقدام به پاسخگویی به منتقدان دولت روحانی برآمده و از سوی دیگر، آورده‌های دیپلماتیک دولت سیزدهم را معطوف به دولت روحانی نماید.
از سوی دیگر اما علی جنتی از اعضای حزب اعتدال و توسعه نیز با فعال شدن در فضای رسانه‌ای و توییتری تلاش دارد در حوزه سیاسی و فرهنگی کلیدواژه‌هایی همچون «اصلاح حکمرانی»، «ضرورت درک تحولات جامعه»، «ضرورت به پیشواز تحولات رفتن»، «توجه به خواست عمومی و خواست نسلی و عصری» و...لازم بودن پذیرش تغییرات در برخی مسائل همچون حجاب و ...را اجتماعی سازی نماید.
از سوی دیگر فعالیت‌های توییتری یکی از وزرای سابق روحانی نیز نشان میدهد وی در چارچوب تلاش برای ادراک سازی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی از سویی به شبکه‌سازی در این زمینه پرداخته و از دیگر سو، مدیریت محتواها در دگرسازی از اعتدالی‌ها در برابر آنچه حاکمیت یکدست می‌خوانند را بر عهده دارد.
سازمان‌دهی نیرویی با ثبت‌نام مدیران و استانداران دولت اعتدال در انتخابات
از جانب دیگر، اما پس از تصویب قانون جدید انتخابات و نیز مسئله پیش ثبت‌نام‌ها گرچه اعتدالیون به بیان برخی انتقادات در خصوص میدان دادن بیش‌ازاندازه به هیئت‌های نظارت پرداختند اما آنان در فعالیت‌های بدون تبلیغات خود اقدام به ساماندهی نیروهای خود در سطح استان‌ها در قالب مدیران، فرمانداران و استانداران دولت‌های یازدهم و دوازدهم کرده و برخی از دولتمردان سابق و اعضای حزب اعتدال و توسعه همچون محمدباقر نوبخت دبیر کل حزب حامی روحانی، علوی وزیر سابق اطلاعات و جمشید انصاری رئیس سابق سازمان اداری و استخدامی کشور و تنی چند از استانداران سابق در انتخابات مجلس شورای اسلامی ثبت‌نام به عمل‌آورده‌اند.
از دیگر سو، اعتدالیون با برگزاری کنگره حزب اعتدال و توسعه و دیدار روحانی با کمیته سیاسی حزب کارگزاران سازندگی عزم خود برای حضور در انتخابات را به نمایش گذاشته و از جانب دیگر رگه‌هایی از علاقه و برنامه خود با بخش‌هایی از جریان اصلاحات برای ائتلاف انتخاباتی را آشکار ساختند.
روحانی و تیم رسانه‌ای وی طی هفته‌های گذشته تلاش میکنند که محورهای زیرا را در فضای افکار عمومی معنا دهی و اجتماعی سازی نمایند؛
- تعریف «اعتدال» به‌عنوان یک گفتمان موردپسند اکثریت جامعه
- تلاش برای تعریف تبار برای گفتمان اعتدال
- تلاش برای تعریف گفتمان اعتدال به‌عنوان ناجی کشور
بررسی‌ها اما نشان میدهد باوجود بروز کنش‌هایی مبنی بر احتمال شکل‌گیری ائتلاف انتخاباتی میان اعتدالیون، حامیان علی لاریجانی و بخش‌هایی از جریان اصلاحات طیف اصلاح‌طلبان ساختاری با مدیریت حزب اتحاد ملت به میدان آمده و با اشاره به اظهارات روحانی در دیدار با اعضای کمیته سیاسی حزب کارگزاران سازندگی که تأکید کرده بود که «صندوق رأی راه‌حل نهایی است»، «سکوت منفعلانه و اعتراض خیابانی چاره‌ساز نیست» و «کنار کشیدن در شرایط فعلی به نفع آینده کشور و نظام ما نیست»، تصریح کنند که اتفاقاً در این شرایط صندوق رأی، راه‌حل نیست!
در این رابطه اتحاد ملتی‌ها با طرح ادعای عدم میدان دادن به دیدگاه‌های مختلف در انتخابات مدعی شدند زمانی از صندوق رأی راه‌حلی بیرون می‌آید که اساساً راه‌حلی در آن در هنگامه انتخابات به مردم عرضه شود. وقتی اجازه عرضه راهکارهای آلترناتیو امکان انتخاب از بین راه‌حل‌های متنوع به مردم داده نمی‌شود، چه خروجی را باید از آن متوقع باشیم. اینکه شما یک راه‌حل را به انتخابات وارد کرده و می‌گویید؛ مردم راه‌حل را از صندوق بیرون بیاورند! بی‌معنی است. ما معتقدیم که این صندوق، معنادار نیست؛ به‌عبارت‌دیگر، راه‌حل‌های متنوعی در درون این صندوق وجود ندارند که مردم از میان آن‌ها دست به انتخاب بزنند!
تحرک برای انتخابات خبرگان رهبری با لیست «یاران اعتدال»
این اما همه ماجرا نیست. گرچه اعتدالیون برای انتخابات مجلس شورای اسلامی برنامه داشته و مشغول تهیه لیست برای این انتخابات می‌باشند اما از سوی دیگر، تحرکاتی را نیز برای مجلس خبرگان رهبری آغاز کرده‌اند.
اعتدالی‌ها در این زمینه و در گام نخست با تأکید بر ۳ ضلع اثرگذار در انتخابات مجلس پنجم خبرگان رهبری یعنی «جامعه مدرسین حوزه علمیه»، «جامعه روحانیت مبارز» و «یاران اعتدال» (لیست آیت‌الله هاشمی رفسنجانی) به برجسته‌سازی لیست «یاران اعتدال» و موفقیت آن در شکل‌دهی به جریان سوم در خبرگان رهبری پرداخته و تلاش میکنند تا بر ضرورت ادامه مدل کنشگری هاشمی رفسنجانی برای انتخابات آتی مجلس خبرگان رهبری تأکید کنند.
این طیف اما در گام دوم مسئله رد صلاحیت حسن خمینی در انتخابات مجلس پنجم خبرگان رهبری را برجسته ساخته و می‌کوشند تا این مسئله را به‌عنوان یک خبط و خطای غیرقابل موجه برجسته سازند.
اعتدالی‌ها اما در گام سوم با طرح این سؤال که «آیا مسیری که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات خبرگان شکل داده بود در ادامه امکان تداوم را خواهد داشت یا نه؟»، می‌کوشند تا از حسن روحانی به‌عنوان جانشینان هاشمی رفسنجانی سخن به میان بیاورند.
اعتدالیون همچنین در رسانه‌های خود و طی مطالبی تصریح میکنند برخی اسامی مانند حسن روحانی در این میان مطرح میشود تا بتواند علمای معتدل را ذیل یک خیمه واحد شکل دهد. سید حسن خمینی نام مهم دیگری است که گروهی از تحلیلگران حضور او در انتخابات دور ششم مجلس خبرگان را در صورت بلامانع اعلان شدن، اثرگذار ارزیابی میکنند.
این طیف اما در گام چهارم نیز بابیان اینکه در میان برخی تلاش‌ها برای شکل‌دهی به خیمه اعتدال‌گرایان در خبرگان، اخباری هم درباره تداوم پروژه خالص‌سازی در انتخابات مجلس خبرگان شنیده میشود، تأکید میکنند طیف‌های رادیکال اصولگرا که به دنبال ایده خالص‌سازی در انتخابات مجلس خبرگان هستند تاکنون نام آقایان کاظم صدیقی و احمد پناهیان به‌عنوان نامزدهای قطعی پایداری در تهران را مطرح کرده‌اند.
درمجموع باید گفت که روحانی و هسته اصلی تصمیم‌ساز وی برنامه و کنش‌های انتخاباتی خود را به حزب اعتدال و توسعه سپرده و مجموعه رایزنی‌هایی را برای انجام ائتلاف آنچه میانه‌روها خوانده میشود نیز صورت گرفته است اما در خصوص انتخابات خبرگان رهبری شنیده‌ها حکایت از کنش و مدیریت مستقیم شخص حسن روحانی دارد.
رئیس‌جمهور سابق در این زمینه می‌کوشد تا خود را جانشین مرحوم هاشمی رفسنجانی در عرصه انتخابات مجلس خبرگان رهبری تعریف و در جایگاه جریان سوم این انتخابات مدیریت نماید.
۱۰:۳۸ - ۱۴۰۲/۰۸/۰۹
۱۳:۵۳ - ۱۴۰۲/۰۸/۰۹
۱۰:۴۰ - ۱۴۰۲/۰۸/۱۰
۱۷:۵۱ - ۱۴۰۲/۰۸/۰۹
۲۰:۳۳ - ۱۴۰۲/۰۸/۰۹
