به گزارش مشرق به نقل از ایرنا، گروه های سنی مختلف از کودکان، نوجوانان و جوانان گرفته تا میانسالان و کهنسالان یک خانواده در مواردی با یکدیگر به تماشای یک فیلم می نشینند.
هنگام تماشای برخی فیلم ها، سووال های پی در پی کودکان در خصوص معنای کلمه ها و یا صحنه های فیلم، بزرگسالان را کلافه کرده و گاه آنان را از ادامه تماشا بازداشته است.
در برخی موارد نیز تماشای هم زمان بخشی از فیلم و در ایران بیشتر شنیدن گفت وگوها، موجب شرمساری پدران، مادران و فرزندانشان شده است.
تاریخچه کوتاه رده بندی سنی فیلم در جهان
محدودیت سنی فیلم در بیشتر کشورها به عنوان یک اصل پذیرفته شده در خصوص فیلم های سینمایی و برنامه های تلویزیونی اعمال می شود که دست اندرکاران سینما با این روش سعی دارند تا افراد کم سن و سال در معرض تصاویر خشونت آمیز و جنسی قرار نگیرند.
محدودیت سنی فیلم از سال ها پیش در جهان آغاز شده به طوری که در سال 1907 میلادی جمعی از مسوولان در شیکاگو آمریکا به همراه چند شهر دیگر، فهرستی از فیلم ها و نمایش های نامناسب برای کودکان را تهیه کردند.
مجلس آمریکا در سال 1929 میلادی طرحی را برای کنترل تماشای فیلم مدون کرد و در سال 1930 قانونی در این زمینه به تصویب رسید و کشورهای دیگر نیز به تبع آن قوانینی را برای منع نمایش برخی فیلم ها برای افراد زیر 19 سال وضع کردند.
در آن زمان، مشکل دارترین فیلم ها آنهایی بودند که در گفت و گوهایشان از کلمات زشت استفاده می شد و دولت آمریکا تحت فشار مدافعان حقوق کودک، سازندگان فیلم را واداشت تا بر روی تمامی فیلم های موجود برچسب دسته بندی سنی بزنند.
در این دسته بندی، فیلم ها به گروه های ˈجیˈ برای همه سنین، ˈامˈ با نظارت والدین و ˈآرˈ مختص گروه سنی بالای 17 سال و ˈایکسˈ فیلم های غیراخلاقی تقسیم می شدند.
انجمن تصویرهای متحرک آمریکا (ام.پی.ای.ای) در سال 1968 میلادی به طور رسمی کار خود را در زمینه درجه بندی نمایشی فیلم های سینمایی آغاز کرد و فیلم ها را بر اساس پنج رده طبقه بندی کرد که هنوز این روش در آمریکا جریان دارد.
نظرات این انجمن که پدران و مادران در آن نقش قابل توجهی دارند الزام آور نیست و تنها برای راهنمایی والدین است، فیلمسازان نیز مجبور به ارائه آثار خود به آن نیستند ولی بیشتر آنان به این کار اقدام می کنند.
اعضای این انجمن تماشای فیلم را برای فرزندان با معیارهای والدین در نظر می گیرند و موضوع، کلمات ناپسند، خشونت، برهنگی، روابط جنسی، استفاده از مواد مخدر و هدف اثر در طبقه بندی فیلم ها نقش به سزایی دارند.
این انجمن فیلم ها را به رده های ˈجیˈ مناسب همه سنین، ˈپی جیˈ تصمیم گیری با والدین، ˈپی جی - 13ˈ نامناسب برای افراد زیر 13 سال، ˈآر 17ˈ افراد زیر 17 سال باید همراه با والدین تماشا کنند و ˈان سی - 17ˈ به معنی ممنوعیت برای اشخاص زیر 17 سال طبقه بندی می کند و این علامت ها در ابتدای فیلم و یا گوشه ای از تصویر نمایش داده می شود.
این نوع درجه بندی هم اکنون در بیشتر کشورها با نماد حروف متفاوت و اعداد ( مثلا 7، 12، 16 و 18-) و استفاده از رنگهای سبز و قرمز وجود دارد تا خانواده ها را برای دیدن فیلم ها یاری کند.
وضعیت درجه بندی فیلم در ایران
در سال های میانی دهه 50 برای تماشای برخی فیلم های ایتالیایی که در سینماهای خاصی نمایش داده می شدند، منع ورود برای افراد زیر 18 سال گذاشته شد که البته به شکل جدی اجرا و پیگری نشد.
درجه بندی یک فیلم سینمایی، اولین بار در ایران در زمان نمایش فیلم ˈمصائب شیرینˈ ساخته ˈعلیرضا داوودنژادˈ در سال 1377 شمسی مطرح و تماشای آن برای افراد زیر 18 سال ممنوع شد.
در برخی شبکه های تلویزیونی نیز برای درجه بندی سنی آثار، کارهایی انجام شده اما هیچ گاه به صورت یک حرکت با برنامه و مدون درنیامد و پس از چندی فراموش شد.
اکران فیلم ˈپارک ویˈ ساخته فریدون جیرانی در سال 1385 بار دیگر بحث درجه بندی فیلم های سینمایی را در کشور به راه انداخت و بعدها در ابتدای برخی از فیلم هایی سینمایی از جمله ˈیکی از ما دو نفرˈ ساخته تهمینه میلانی در سال 1389، ˈقصه پریاˈ ساخته فریدون جیرانی در همین سال و نظیر آن عباراتی مثل تماشای این فیلم با نظر والدین است، گنجانده شد.
برای این فیلم ها اگر نه غیر ممکن ولی لااقل سخت است چون باید والدین یک بار فیلم را ببینند و سپس اجازه تماشای آن را برای فرزندانشان صادر کنند.
لزوم درجه بندی سنی فیلم در ایران
پاک بودن سینمای ایران شاید بهانه ای باشد تا عده ای با بحث درجه بندی فیلم مخالفت کرده و یا آن را غیر ضروری بدانند، ولی این سینما نیز ناچار از پرداختن به مسائل اجتماعی مختلف برای گروه های سنی خاص است.
درجه بندی سنی موجب می شود تا خانواده ها با اطلاع پیشین از محتوای فیلم قدرت انتخاب داشته و با رضایت و احساس امنیت بیشتری به سالن سینما رفته و یا به تماشای تلویزیون بپردازند.
نیازهای متفاوت مخاطبان مختلف ضرورت درجه بندی سنی فیلم را دو چندان می کند و تماشای فیلمی در خصوص مسائل اجتماعی از جمله دختران فراری، اعتیاد، فحشا، آدم ربایی، طلاق و نظیر آن ممکن است برای کودکان و نوجوانان مناسب نباشد.
سینما برای ورود به لایه های اجتماع و یا پاسخ به حس هیجان مخاطبان، ناگزیر از پرداختن و نمایش خشونت است و کمتر کسی است که دیدن صحنه های خشن را برای کودکان و نوجوانان مجاز بداند.
پرداختن به شوخی های کلامی در برخی از برنامه های سینمایی و تلویزیونی، هر چند موجب تفریح و سرگرمی بزرگسالان می شود اما می تواند آثار زیانبار تربیتی برای کودکان و نوجوانان داشته باشد.
درجه بندی سنی فیلم باعث می شود تا دست اندرکاران هنر هفتم از ابتدا یک دید کلی نسبت به مخاطبانشان داشته باشند و آثار خود را با توجه به نیازها و ذایقه آنان تولید کنند و از ورود به مسائل عمیق اجتماعی واهمه ای نداشته باشند.
این نوع درجه بندی در ترجمه و دوبله آثار خارجی نیز تاثیر بسزایی دارد زیرا فیلم ها کمتر سانسور می شوند تا مناسب همه سنین باشند.
توجه به درجه بندی سنی فیلم ها به هیچ وجه به معنای نادیده انگاشتن نیازهای فرهنگی آینده سازان کشور نیست بلکه این مهم باید هم زمان با توجه عمیق و همه جانبه به نیاز آنان و تولید فیلم های مناسب برای کودکان و نوجوانان همراه باشد.
تدوین، تصویب و اعمال قوانین و سیستم درجه بندی سنی، نه تنها باعث آرامش خیال خانواده ها می شود بلکه راه را برای تهیه و تولید آثار با محتوای عمیق اجتماعی فراهم می کند، آثاری که کودکان و نوجوانان برای دیدن آنها باید چند سالی صبر کنند.
محدودیت (درجه بندی) سنی، معیاری لازم برای تشخیص تناسب موضوع، گفت و گوها و صحنه های فیلم با سن افراد است که نبود آن در سینما و تلویزیون ایران موجب شده تا مشخص نباشد چه کسانی باید آن را تماشا و چه کسانی باید از آن روی برگردانند.
